Merdiven çıkarken göğsünüz ağrırsa...

Dünya Kalp Federasyonu (WHF), Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı (UNESCO) eylül ayının son pazar gününü Dünya Kalp Günü olarak ilan etti. Biz de bu özel gün vesilesiyle, alanında pek çok bilinçlendirme çalışması yapan üç uzmana, kalp damar hastalıklarıyla ilgili en çok merak edilen soruları yönelttik. Tüm dünyada "birinci ölüm nedeni" unvanını yıllardır koruyan kalp damar hastalıkları, her yıl dünyada 17,5 milyon, Türkiye'de ise 200 bin kişinin ölümüne neden oluyor. Önümüzdeki 20 yıl içinde ise bu tablonun daha da kötüleşeceği tahmin ediliyor. "Kriz sırasında kuvvetli şekilde öksürün" Kalp krizi, daralmış olan koroner kalp damarlarının aniden bir pıhtıyla tıkanmasıdır. Bu tıkanma sırasında kalbin o damar tarafından beslenen bölgesinin oksijensiz kalması sonucu ortaya çıkan tabloya kalp krizi (enfarktüs) diyoruz. Eğer bu damar iki-dört saat içinde yeniden açılabilirse o bölgede büyük bir kas hasarı olmaz ve hasta kurtarılabilir. Kalp krizi neden olur? Göğüs ağrısı, beş dakikadan fazla süren bulantı, fenalık hissi ilk belirtilerdir. Böyle bir durumda hemen 500 miligram aspirin çiğnenmesi çok önemli. Arkasından kuvvetli şekilde birkaç kez öksürerek, derin nefes alarak kalbe dönen kan miktarını artırmak şeklinde de bir yarar sağlanabilir. Yatar pozisyona geçmek, boynu sıkan kravat gibi şeylerden kurtulmak lazım. İlk fırsatta da ambulansla en yakın merkeze ulaşmak gerekli. Kalp krizi geçiren kişi nasıl hayatta kalabilir? "En büyük risk faktörü kolesterol" Risk katsayısı en çok olanı, yüksek kötü kolesterol (LDL). Çünkü kalbi besleyen damarları tıkayan plakları oluşturan asıl faktör kolesterol. Beş kıtada yapılan bir çalışmaya göre ilk dört sırayı alan risk faktörleri kolesterol, hipertansiyon, şeker hastalığı ve sigara. Bu dördünü engelleyebilirsek kalp hastalıklarını yüzde 90 önleyebiliyoruz. Kalp damar hastalıkları için en büyük risk faktörü nedir? Sigarayı bırakmak, dengeli beslenmek ve mutlaka düzenli egzersiz yapmak. Her gün düzenli yapılan egzersiz kalp hastalıklarını yüzde 25 azaltıyor. Kalbi koruyan ilk üç şey nedir? "Doğru sporun bir formülü var" Genel olarak merdiven çıkarken veya heyecanlandığınızda göğüs ağrısı, nefes darlığı oluyorsa dikkatli olun. Kalple ilgili hangi belirtileri dikkate almalı? Tümü. Ama hiç spor yapmayan birinin bir anda maraton koşması doğru değil. Genel olarak yürüyüş, yüzme, bisiklet, basketbol, kayak gibi aerobik dediğimiz egzersizleri öneriyoruz. Önemli nokta şu: Yapılan egzersiz, yanınızdaki kişiyle konuşabilecek düzeydeyse yani nefes nefese bırakmıyorsa doğru egzersizdir. İkinci bir nokta da kalp atım hızıdır. Bunun formülü de şöyle: 220'den yaşınızı çıkarın. Bunu 0.50 ile çarpın. Çıkan sonuç sizin için doğru seviyedir. Hangi egzersizler kalbe yararlı?