Neve Şalom 60 yaşında

Yani bu hafta 60’ıncı yaşını geride bırakacak. Türkiye’deki tüm Yahudi düğünlerinin yapıldığı, Galata’daki sinagogun isminin kelime anlamı “barış vahası”. Ama adı her zaman böyle mutluluk ve huzurla anılmadı. 6 Eylül 1986 ve 15 Kasım 2003’te iki terör saldırısına maruz kaldı. Neve Şalom Sinagogu Vakfı Genel Müdürü Yusuf Kohen ile buluşana kadar tecrübe ettiğimiz sıkı güvenlik önlemleri o nedenle anlaşılır...
* Neve Şalom nasıl bir ihtiyaca cevap vermek için açılmıştı?
Neve Şalom’un bulunduğu Şişhane bölgesi, Yahudilerin Osmanlı topraklarına geldikten sonra en çok yoğunlaştığı bölgelerden bir tanesi. Fatih Sultan Mehmed İstanbul’u aldığı zamanlarda da Yahudiler vardı. Ama sayıları nispeten azdı. İbadethane de ona göre azdı. İspanya’daki göçten sonra sayılar ve ihtiyaçlar çoğaldı. Bu civarda birçok sinagog vardı ama ufaktı. Göçle gelen topluluklar Terziler Sinagogu’nu, İtalyanlar Sinagogu’nu yaptı. Ama ufak oldukları için bayramlarda ve düğünlerde sıkıntı çekiliyordu. Bunu çözmek için Neve Şalom’un inşa edilmesi uygun görüldü. Burası eskiden Musevi ilkokuluydu, Neve Şalom bu okulun üzerine inşa edildi.

* Şu an Şişhane bölgesinde yaşayan çok sayıda Yahudi var mı?
Hayır, yok gibi. Çeşitli etkenlerden dolayı buradaki Yahudi yerleşimi dağılmış.

* Neve Şalom’un en önemli özelliği tören sinagogu olması değil mi?
Evet. Neve Şalom bir tören sinagogu. Yurtdışından gelen ve yurtiçindeki devlet adamları ziyaret etmek istedikleri zaman Neve Şalom’a geliyorlar. Onlarla ilgili bir tören yapılacaksa burada yapılıyor. Türkiye’deki bütün Yahudi düğünleri burada yapılıyor. Brit Mila dediğimiz sünnet törenleri de öyle. Kalabalık olacağı öngörülen, cemaatin ileri gelenlerinin cenaze törenleri de Neve Şalom’da yapılıyor.

“En kalabalık cenaze Üzeyir Garih’inkiydi”
* Bugüne kadar en kalabalık cenaze töreni ve düğün hangileriydi?
Üzeyir Garih’in cenazesinde sıraları kaldırmak zorunda kalmıştık, herkes ayaktaydı. Her yer doldu. Düğünlerin geneli zaten kalabalık oluyor.

* Neve Şalom aynı zamanda kültür merkezi de değil mi?
Alt katta bir sergi salonu, üst katta da ufak bir müze var. Ağırlık olarak cemaat üyelerine hizmet veriyor. Dışarıdan da ziyaretçiler gelebiliyor, ona göre organizasyonlar da yapılıyor. O zaman da ona göre güvenlik önlemleri alıyoruz. Sürekli herkese açık bir faaliyet maalesef yapamıyoruz.

“Beynim saldırıları unutmaya çalışıyor”
* Neve Şalom 1986 ve 2003 yıllarında terör saldırısına hedef oldu. O dönemlerde neler yaşadınız?
Ben 1986 yılında lise öğrencisiydim. Buranın kapısı aynı camilerin kapısı gibi açıktı. Güvenlik görevlileri yoktu. İçeri girip insanları öldürdüler. Ondan sonra güvenlik sistemleri koyulmaya başlandı. Herkes girememeye başladı. Dolayısıyla etrafımızdan da tecrit olmaya
başladık istemeden. Ardından sinagoga el bombası atıldı. 2003 yılında da iki sinagogumuz bombalandı. Ben o sırada Şişli’deki sinagogdaydım. Orası da harabeye döndü burası da.

*Şu anda sinagoga gelirken tedirginlik duyuyor musunuz?
Buna cevap vermek çok zor. Üzerinden yedi sene geçti. Benim beynim bunu unutmaya programlı. Hatırlarsam burada yaşayamaz duruma gelirim. Şu anda içinde bulunduğumuz bina sürekli tehdit altında. Biz tadilat yaparken İngiliz Başkonsolosluğu’ndaki saldırı gerçekleşti ve yeniden hayal kırıklığına uğradık.