Ordu gibi şahit modası

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın, siyasi yasaklı olduğu 2001 yılında evlendirdiği oğlu Burak Erdoğan ile Sema Ketenci'nin nikahı iki şahitle kıyıldı. Erdoğan'ın başbakan olduğu dönemde evlendirdiği oğlu Bilal Erdoğan ile Reyyan Uzuner'in 2003'teki evliliği ise beş şahidin önünde gerçekleşti. Uzuner'in şahitliklerini Arnavutluk Başbakanı Fatos Nano, Dışişleri Bakanı Abdullah Gül ile AKP İstanbul Milletvekili Nevzat Yalçıntaş; Bilal Erdoğan'ın şahitliklerini ise TBMM Başkanı Bülent Arınç ve İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi yaptı.Başbakan Erdoğan'ın kızı Esra Erdoğan'ın Berat Albayrak'la 2004'teki evlilik töreni ise dördü yabancı lider olmak üzere altı şahitle gerçekleşti. Çiftin şahitliklerini Ürdün Kralı Abdullah, Pakistan Devlet Başkanı Pervez Müşerref, Yunanistan Başbakanı Karamanlis, Romanya Başbakanı Adrian Nastase, TBMM Başkanı Bülent Arınç ve Dışişleri Bakanı Abdullah Gül yaptı. Zamanla düğünde çok sayıda şahit bulundurma modası yayıldı. AKP Genel Sekreteri ve İstanbul milletvekili İdris Naim Şahin'in kızının nikah töreninde 13 bakan şahitlik yaptı. Ulaştırma Bakanı Binalı Yıldırım'ın kızının nikah töreninde üç bakan ve bir yabancı devlet bakanı hazır bulundu. Evlilik törenlerinde son yıllarda beş-altı tane nikah şahidi bulundurma diye bir eğilim var. Geleneklerimize göre aileye en yakın kişi nikah şahidi olsa da artık mevki sahibi ve ünlü kimselerden seçilen nikah şahitleri moda. Sosyologlara göre ünlü ve çok sayıda nikah şahidi bulundurma güç, iktidar gösterisi. Oysa, medeni hukukçulara göre zaten kanunda nikah şahidi zorunlu değil. Uzmanlar ne diyor? "Güç gösterisi" Geleneklerimizde her kişinin bir şahidi olur. Şahit genellikle ailenin bir yakını olurdu. Sonra bir şahitten, ailenin yakını değil de, tek şahit fakat ünlü biri modası başladı. Sonra ünlü biri olan tek şahitten çıkıp birkaç tane ünlü biri başladı.Geleneklerde müthiş bir erozyon başladı ve bu moderniteyle açıklanamaz. Bu bir güç gösterisi olabilir. İkinci neden, "Onu çağırdım, bunu çağırmadım olmasın" yani kırmamak için. Böylece genç evliler hayatlarında hiç görmedikleri ve bir daha da hiç görmeyecekleri insanların nezareti altında hayatların en önemli günlerinde bu şekilde buluşuyorlar. Giderek artan, hiçbir üslup tanımayan bir iktidar tutkusu. İlgisiz, sadece mevki sahibi, güç sahibi olması nedeniyle orada bulundurulan insanlar. Biraz da gülünç. Prof. Dr. Nur Vergin "Evlilik için şahide gerek yok" Medeni Kanun evlenen çiftlerin sözlü cevaplarını verdiği anda evliliği kurulmuş sayıyor. Yasanın 142. maddesi "Evlenme tarafların olumlu sözlü cevaplarını verdiklerini anda oluşur" diyor. Evliliğin olması için şahit zorunlu bir şart değil. Şahitsiz evlenme de geçerli.Kanunda şahitlerden hiç söz etmiyor. İki şahit bulundurma, 1985 tarihli Evlendirme Yönetmeliği'nde geçen bir husus. Kanun evlendirmeyi iki şarta tabi tutuyor. Birincisi evlenecek kişiler şahsen evlendirme memurunun önünde bulunacaklar ve evlendirme memurunun "Birbirinizle evlenmek istiyor musunuz?" sorusuna "evet" cevabı verecekler. Evlendirme memuru şahitsiz evlendirmeyi ne kadar bilir de talebe uyar bunu bilemem ama siz iki kişi gitseniz, evlendirmek zorundalar çünkü kanun şahit zorunluluğu getirmiyor. Memurun, "Sizi karı-koca ilan ediyorum" demesinin, deftere imza attırmalarının bile önemi yok. Son "evet"ten sonra evlenme oluyor. Diyelim ki, o an deprem oldu ve taraflardan biri daha imza atamadan öldü. Ya da çiftlerden biri "evet" dedikten sonra heyecandan kalp krizi geçirip öldü. Kanun nazarında bunlar evli. Defterde imza olmamasına rağmen mirası da karşı tarafa kalır. Prof. Dr. Saibe Oktay Özdemir "Evet demek yeterli" Nikah şahitsiz de yapılsa o evlilik geçerli. Medeni Kanun'da kurucu unsur olarak sözlü bildirmeleri ve yetkili resmi memur önünde yapmaları gerekiyor. Yani iki kişi memur önünde hazır bulunacak, sözlü olarak "evet" diyecekler. Bu yeterli. Evlenirken nikah şahidi isteniyor. Ama her nasılsa mesela bir köy muhtarı önünde evlenmişsiniz, şahit de getirmemişsiniz, köy muhtarı da buna göz yummuş. Öyle bir durumda bu evlilik geçerlidir. Ama belediyelere gittiğinizde tanıksız yapmazlar ama kanunen nikah kıymaları gerekiyor... Doç. Dr. Şükran Şıtka