‘Son makara’yı ilk biz göreceğiz

İstanbul Modern, ABD’li fotoğraf sanatçısı Steve McCurry’nin, üretimi 22 Haziran 2009’da durdurulan Kodachrome filminin sonuncusunu kullanarak çektiği kareleri dünyada ilk kez 3 Ağustos-4 Eylül arası sergileyecek. Kodachrome, renk yoğunluğu ve uzun yıllar saklanabilirliğiyle, mekanik fotoğraf makinesi tutkunu amatör ve profesyonellerin, bilhassa basın fotoğrafçılarının gözdesiydi. İşte “Son Kodachrome Filmi / Last Roll” projesi de buna dayanıyor. Bu meşhur filmin Kodak’ın ABD’deki üretim bandından çıkan 36 pozluk sonuncusu, Magnum Ajansı ve National Geographic’in kapağında yayımlanan turkuvaz gözlü genç “Afgan Kızı” fotoğrafını çeken ünlü usta Steve McCurry’nin ellerine 14 Temmuz 2010’da teslim edilmiş. Dile kolay, 30 yıldır bu filmi kullanan ve bugüne kadar 800 binin üzerinde kareyi arşivine katan McCurry, gözleriyle tarih yazacağı son filmi New York’ta o tarihte makinesine takmış.


Son Kodachrome filmi de tükendiğinde kaçırdığınızı düşündüğünüz fotoğraf
fırsatları oldu mu?
Kaçırdıklarımla debelenmek yerine, sıradaki fırsatı kollamayı yeğliyorum. Yine de, her kıtada fotoğraf çekebilmeyi arzu ederdim. Ancak bunun bütçesel ve lojistik kimi kısıtlamaları mevcuttu.

Bu proje kapsamında kendinizi son mermilerini zamana karşı kullanan bir avcı gibi hissettiniz mi hiç?
Hayır, böyle çalışmadım. Bilhassa bu proje ekseninde fotoğrafladığım insanlar gayet rahat ve mesuttular.

Son film bittiğinde hissettiklerinizi biriyle paylaştınız veya yazdınız mı?
İçimi bir rahatlık sardı; çünkü proje nihayete ermişti ve son kadrajımdan sonra film artık Kansas’taki laboratuvarda 30 dakikada yıkanıp basılmaya hazırdı.

‘Blog’unuzda Paul Simon’ın Kodachrome’u öven şarkı sözlerine de rastladık. Şöyle diyor: “Kodachrome, bize nice güzel parlak rengi, yazların yeşilliğini veren, dünyanın tümünün güneşli bir gün olduğunu düşündüren...” Sizin fikriniz nedir ?
Kendisi de büyük bir fotoğraf tutkunu olan Paul Simon’un yazdığı bu parçayı her daim sevmişimdir. Nitekim bu şarkının sözleri Kodachrome’un büyük vasıflarını özetliyor.



“Afgan Kızı”nın macerası

McCurry’nin en ünlü karesi “Afgan Kızı” 1984 yılında Pakistan’da bir mülteci kampındaki derme çatma bir okul çadırında çekildi, 1985’te National Geographic dergisinin kapağında yer aldı. Fotoğraftaki kızın peşine yıllar sonra yeniden düşen McCurry ve dergi ekibi 2002’de amaçlarına ulaştı. Aynı kişi olduğundan emin olmak için FBI’ın iris tarama ve yüz tanıma teknolojisi kullanıldı. Testlerin sonucu pozitifti. Ancak ünlü fotoğrafçı testlerden önce emindi çünkü kendi ifadesiyle “gözleri hiç değişmemişti.” “Afgan kızı” Sharbat Gula
30 yaşlarındaydı, Afganistan’da eşi ve üç kız çocuğuyla yaşıyordu. Sovyetler Birliği-Afganistan savaşında öksüz kalmış Peştun kökenli bir Afgan’dı. 1992’de mülteci kampından ayrılıp ülkesine dönmüştü. “Afgan Kızı”nın yeniden fotoğrafı çekildi. Gula ilk çekilen fotoğrafını ilk kez aradan
17 yıl geçtikten sonra gördü. Bu süre içinde sayısız dergiye, kitaba, postere basıldığını bilmiyordu.


“Ara Güler’i atıştırma sırasında çektim”

Bu seride izlediğimiz Robert

De Niro ve Ara Güler gibi figürlerin fotoğraflarına yönelik herhangi bir ön hazırlık yaptınız mı?
Tamamen spontane karelerdi ve en az dozda ön hazırlıkla çekildiler. Sözgelimi Ara Güler’le bir yemekteydim ve o fotoğrafı da atıştırmalarımız arasında çektim. Bu anlar sezgiseldi.


“İkinci seçenek Peru”

Bu proje için Hindistan dışındaki aday ülkeniz neresi olurdu?
Yerli halkının büyüleyen zenginliği, İspanyol kültürü, tarihi ve arkeolojisi ile Peru harika bir yer olurdu.