GDO tasarısı mecliste

Kamuoyunda tartışmalara yol açan ‘GDO’lu ürünler’le ilgili düzenlemeleri öngören Biyogüvenlik Kanunu Tasarısı Meclis Başkanlığı’na sunuldu.Genetik yapısı değiştirilmiş organizmalar ve ürünleri ile ilgili olarak araştırma, geliştirme, işleme, piyasaya sürme, izleme, kullanma, ithalat, ihracat, nakil, taşıma, saklama, paketleme, etiketleme, depolama ve benzeri faaliyetlere dair hükümleri öngören tasarı, veteriner ve beşeri tıbbi ürünler ile kozmetik ürünleri kapsamıyor. Tasarıya göre, GDO’lu ürünler için Biyogüvenlik Kurulu oluşturulacak. GDO’lu bitki ve hayvanları çevreye serbest bırakanlara ya da üretenlere 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ve bin 500 günden 2 bin 500 güne kadar adli para cezası verilecek.

Meclis Başkanlığı’na sunulan Biyogüvenlik Kanunu Tasarısı, bilimsel ve teknolojik gelişmeler çerçevesinde, modern biyoteknoloji kullanılarak elde edilen genetik yapısı değiştirilmiş organizmalar ve ürünlerinden kaynaklanabilecek riskleri engellemek, insan, hayvan ve bitki sağlığı ile çevrenin ve biyolojik çeşitliliğin korunması, sürdürülebilirliğinin sağlanmasını amaçlıyor. Tasarı, genetik yapısı değiştirilmiş organizmalar ve ürünlerle ilgili olarak araştırma, geliştirme, işleme, piyasaya sürme, izleme, kullanma, ithalat, ihracat, nakil, taşıma, saklama, paketleme, etiketleme, depolama ve benzeri faaliyetlere dair hükümleri kapsıyor. Tasarıda, veteriner ve beşeri tıbbi ürünlerle, kozmetik ürünler kapsam dışında tutuluyor.

-BİYOGÜVENLİK KURULU OLUŞTURULACAK-

Tasarıya göre, insan, hayvan ve bitki sağlığı ile çevrenin ve biyolojik çeşitliliğin korunması ve sürdürülebilir kullanımı göz önünde bulundurularak GDO veya ürünlerinin, ithalatı, ihracatı, deneysel amaçlı serbest bırakılması, piyasaya sürülmesiyle genetiği değiştirilmiş mikroorganizmaların kapalı alanda kullanımına, bilimsel esaslara göre yapılacak risk değerlendirmesine göre karar verilecek. Risk değerlendirme sonuçlarına göre, risk oluşturmayacağı belirlenen başvurular için verilen kararın geçerlilik süresi 10 yıl olacak. GDO’lu ürünler için yapılacak başvurular Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı’na yapılacak daha sonra ise tasarıyla kurulan Biyogüvenlik Kurulu’na iletilecek. Kurul ise 90 gün içinde başvurunun kabul edilip edilmediğini Bakanlığa bildirecek. Bakanlık da 15 gün içinde GDO’lu ürünlerle ilgili başvuruyu yapan gerçek ya da tüzel kişiliğe bildirimde bulunacak. Başvuru sahibi gizli tutulmasını istediği bilgilere ilişkin talebini de yazılı olacak bildirecek. Ancak ithalatçının ya da başvuru sahibinin adı ve adresi, GDO ve ürünlerinin kullanım amacı, sahip olduğu özellikler, ayırt edici kimlik bilgileri, bilinen ve bilimsel isimleri, transfer edilen genin alındığı organizma, alıcı ve verici organizmanın orijin ülkesi, transfer yönteminin genel tanımı, acil durumlarda uygulanacak olan yöntemle planlar ve risk değerlendirmesinin özeti gizli bilgi olarak değerlendirilemeyecek.

-TRANSİT GEÇİŞLER-

GDO Ve ürünlerinin transit geçişinde her bir geçiş için Bakanlıktan izin alınması zorunlu olacak. Transit geçişler, Bakanlık tarafından verilen yazılı izinde belirtilen koşullara ve Gümrük Kanununa uygun olarak gerçekleştirilecek. Araştırma yapmaya yetkili kuruluşlar tarafından bilimsel araştırma amacıyla ithal edilecek GDO ve ürünleri için Bakanlıktan izin alınacak. İthalat, yazılı izinle belirlenen koşullara uygun olarak gerçekleştirilecek.

-GDO’LU BİTKİ VE HAYVAN ÜRETİMİ YASAK -

Tasarıyla, GDO ve ürünlerinin, Biyogüvenlik Kurulu kararlarına aykırı olarak kullanılması veya kullandırılması, genetiği değiştirilmiş bitki ve hayvanların üretimi, GDO ve ürünlerinin Kurul tarafından piyasaya sürme kapsamında belirlenen amaç ve alan dışında kullanımı yasaklanacak. GDO ve ürünlerinin piyasaya sürülmesinden sonra, kararda verilen koşullara uyulup uyulmadığı, insan, hayvan, bitki sağlığı ile çevre ve biyolojik çeşitlilik üzerinde herhangi bir beklenmeyen etkisinin olup olmadığı Bakanlık tarafından kontrol edilecek ve denetlenecek. Bu amaçla yapılacak analiz işlemleri, Bakanlık tarafından belirlenen laboratuvarlar tarafından gerçekleştirilecek. İthalatçı, kontrol ve denetim işlemleriyle ilgili olarak talep edilen hususları yerine getirmekle yükümlü olacak.

-BİYOGÜVENLİK KURULU 9 ÜYEDEN OLUŞACAK, BAŞKANI BAKAN BELİRLEYECEK-

Tasarıya göre, Biyogüvenlik Kurulu, Tarım ve Köyişleri Bakanlığından 4, Çevre ve Orman Bakanlığından 2, Sağlık Bakanlığından 1, Sanayi ve Ticaret Bakanlığından 1 ve Dış Ticaret Müsteşarlığından da 1 üye olmak üzere 9 üyeden oluşacak. Üyeler 3 yıllık süre için belirlenecek. Üyelerden en az ikisi üniversite veya meslek örgütleri temsilcileri arasından seçilecek. Kurul Başkanı ise Bakan tarafından belirlenecek. Kurul Başkan ve üyeleri en fazla 2 dönem için görevlendirilebilecek.

-10 YILA KADAR HAPİS CEZASI VERİLECEK-

GDO’lu bitki ve hayvanları çevreye serbest bırakanlara ya da üretenlere 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ve bin 500 günden 2 bin 500 güne kadar adli para cezası verilecek. Bu fiil nedeniyle zarar meydana gelmesi halinde verilecek hapis cezası 7 yıldan ve adli para cezası 2 bin günden az olamayacak. GDO ve ürünlerini Biyogüvenlik Kurulu’nca belirlenen amaç ve alan dışında kullananlara, bu ürünlerin ithalatı ile ülke içinde dağıtımını gerçekleştirenlere ise 4 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası ve bin günden 2 bin güne kadar adli para cezası verilecek. Ülke içinde dağıtımı ya da ithalatı sonucunda zarar meydana gelmesi halinde hapis cezası 5 yıldan az, adli para cezası da bin 500 günden az olamayacak. GDO ve ürünlerini Kurul kararlarına aykırı olarak kullananlara veya kullandıranlara 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası, 500 günden bin güne kadar adli para cezası verilecek. Kurul kararlarına aykırı olarak kullanım sonucunda bir zarar meydana gelmesi halinde verilecek hapis cezası 3 yıldan ve adli para cezası 750 günden az olamayacak.

-KAÇAKÇILIK DA CEZALAR İKİ KAT ARTACAK-

GDO’lu ürünler konusunda gerçeğe aykırı beyanda bulunanlara 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası, gerçeğe aykırı beyana dayanılarak faaliyetin gerçekleştirilmesi halinde 4 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası, bu faaliyet sonucunda zarar meydana gelmesi halinde de 5 yıldan az olmamak üzere hapis cezası verilecek. GDO ve ürünlerinin 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında düzenlenen suçlara konu olması halinde, söz konusu kanunda öngörülen cezalar iki katına kadar artırılarak uygulanacak.