İşte, tartışılan düzenleme

1- Tartışılan yasa ne getiriyor?
- Eski MSB Başhukuk Müşaviri Cavit Çalış, AKP’nin kanunlaştırdığı düzenlemeler için, “İki değişiklik var. Öncelikle siviller, askeri mahkemede yargılanamayacak. Asker ve sivillerin anayasal düzene karşı suçları, askeri darbe, cunta ve benzeri suçları kapsayan 250. madde kapsamında kalan ve müştereken işledikleri suçlarda, sivil savcılıklar görevli. Askerlerin kendi aralarında ve askeri mahalde işledikleri CMK 250 ile ilgili suçlar yönünden ise yetki karmaşası var. Bana göre bu durumda sivil savcılıklar harekete geçemez. Ancak, yeni düzenleme ile bu durumlarda sivil savcılıklar yetkili olacak” dedi.
2- Ergenekon davasında, yetki tartışması gündeme geldi mi?
- 2. Ergenekon iddianamesinde Özden Örnek’e ait olduğu öne sürülen günlükler darbe kanıtı sayıldı. Ancak, günlüklerde ismi geçen eski kuvvet komutanları Örnek, Aytaç Yalman ve İbrahim Fırtına için açılacak olası soruşturmayı, eylemlerinin askeri mahalde gerçekleştiği için askeri yargının yürütmesi gerektiği iddia ediliyor.
3- Ergenekon savcıları, bu görüşe karşı nasıl bir tutum geliştirdi?
- Savcılar, ikinci iddianamede, darbe suçunun, askeri mahalde işlenmesi halinde bile sivil hayatı etkileyen bir eylem olduğu için sivil savcılığın görevli olduğunu savundu.
4- Yeni düzenleme, Albay Dursun Çiçek’in durumunu etkileyecek mi?
- Ergenekon savcıları, çok sayıda subay hakkında dava açtı. Savcılar, Çiçek ve hazırladığı iddia edilen, İrtica İle Mücadele Eylem Planı için de zaten soruşturma açmıştı. Askeri savcılık ise sadece belgeyi Çiçek’in hazırlayıp hazırlamadığını soruşturdu.
5- Yargıtay, Ergenekon savcılarının görüşü için ne diyor?
- Yargıtay, Şemdinli davasında sivil mahkemede yargılanan astsubayların askeri mahkemede yargılanmasına karar vermişti. Yargıtay’ın, Ergenekon davasının temyiz incelemesini de ‘askeri suç ve mahal’ kavramları doğrultusunda yapacağı ve birçok kararı, davaya askeri yargının bakması gerektiği görüşüyle bozabileceği belirtiliyor. Yeni düzenleme Yargıtay’ın bu tip bozma kararları vermesini engelleyecek.
6- Bu durum olası soruşturmaları nasıl etkileyecek?
- Sivil savcılıklar, şüpheliler ister general ister astsubay olsun, askeri mahalde işlenen bu tip suçlar için askeri savcılığa bilgi bile vermeden, harekete geçebilecek.
7- Genelkurmay Başkanı’nın dokunulmazlığı kalktı mı?
- Herhangi bir dokunulmazlık zaten bulunmuyor. Askeri Mahkemeler Kuruluş ve Yargılama Usulleri Kanunu’nda, Genelkurmay başkanlarının diğer tüm general ve amiraller ile subaylar gibi, ağır ceza kapsamında kalan suçlar yönünden askeri savcılıklar tarafından doğrudan soruşturulabileceği belirtiliyor. Yani, kanunda bir dokunulmazlık hükmü yer almıyor.
8- Sivil savcılıklar, Genelkurmay Başkanı hakkında işlem yapabilir mi?
- Sivil savcılıklar, CMK’nın 250. maddesi kapsamında kalan ve sivillerle müşterek işlenen suçlar yönünden mevcut durumda da, Genelkurmay Başkanı dahil tüm rütbeliler hakkında işlem yapabiliyor.
Bir yorumla, sivil savcılar Genelkurmay Başkanı ile ilgili işlem yapabilir. Ancak, bu tip bir işlemin askeri yargının ve Yargıtay’ın itirazlarına yol açabileceği kaydediliyor. Ancak, şu ana kadar bu durumu karşılayan bir olay yaşanmadı. Yeni düzenleme ise bu tartışmayı ortadan kaldırıyor.
Sivil savcılara, tüm rütbelilerde olduğu gibi askeri mahalde işlenen suçlar yönünden, Genelkurmay Başkanı hakkında da yetki karmaşası yaşamadan rahatça işlem yapabilme yetkisi tanınıyor.
Eski Askeri Yargıtay Genel Sekreteri Ali Fahir Kayacan, “Askeri mahalle ilgili tartışma Ergenekon iddianamesinde de var. Zaten, yapılan düzenleme de oraya odaklanmış. Yoksa Genelkurmay Başkanı’nın dokunulmazlığı ya da kaldırılması söz konusu değil” dedi.
9- Askeri yargıdaki diğer davalar ne olacak?
- Eski MSB Başhukuk Müşaviri Çalış, “Çürük davası, Baraka davası, Oğulbey Kışlası davası gibi davalar, elma gibi yarıya bölünecek. Askeri mahkemede yargılanan sivillerin dosyası, sivil yargıya gönderilecek. Atabeyler, Sauna gibi davalarda değişiklik olmayacak. Dağlıca ve Şemdinli davası gibi davalar da sivil yargıya taşınabilir” dedi.
10- Anayasa Mahkemesi, düzenlemeyi iptal edebilir mi?
- Kayacan, “Düzenleme, anayasanın 145. maddesinde yer alan ‘askeri yargının askerlik hizmetiyle ve askeri mahalde işlenen suçlarda görevli olduğu’ ifadesine aykırı. Cumhurbaşkanı onay verirse, Anayasa Mahkemesi’nden döner” görüşünü savunuyor.