Oy sandıktaki gibi durmuyor

SEÇMENLERİN 24 Aralık 1995'teki tercihiyle oluşan Meclis tablosu ile milletvekilinin tercihiyle değişen tablo arasındaki fark, sandıktan çıkan ulusul iradenin büyük ölçüde değiştiğini gösteriyor. Miletvekillerinin yarısına yakını, listelerinden Meclis'e girdikleri ilk partilerini değiştirdi.
Parlamento aritmetiği siyasette esen rüzgarın yönüne göre 209 kez değişti. 94 milletvekili ilk partisinden istifa etti. 3.5 yıl sürebilen 20. Dönemde DYP'den 50, ANAP'dan 19, DSP'den 12, RP'den 10, CHP'den 3 milletvekili istifa etti. DSP'den 4, ANAP'tan 2, DYP'den 1 milletvekili disiplin kurullarınca ihraç edildi.
Parlamentodaki aritmetiğin değişmesinde en belirleyici parti RP oldu. DYP'nin RP ile kurduğu REFAHYOL hükümetine tepki gösteren DYP'liler, Genel Başkan Tansu Çiller'in kendi başbakanlığında bu hükümete devam etmekteki ısrarı üzerine istifa edince, partinin milletvekili sayısı 134'den 91'e düştü.

Refahyol fireleri

Çiller'in başbakanlık uğruna Refahyol'da ısrarı nedeniyle DYP'den kopan isimler şunlar oldu: Gencay Gürün, Ayseli Göksoy, İsmet Sezgin, Hamdi Üçpınarlar, Mehmet Batallı, Necdet Menzir, Rıfat Serdaroğlu, Refaiddin Şahin, Mehmet Korkmaz, Köksal Toptan, Şamil Ayrım, İlhan Aküzüm, Cefi Kamhi, Yıldırım Aktuna, Haluk Müftüler, Hasan Denizkurdu, Işılay Saygın, Mehmet Köstepen, İsmail Köse, Tekin Enerem, Ali Uyar, Turan Arınç, Evren Bulut, Ali Günaydın, Nuri Yabuz, Bahattin Yücel, Cemal Alişan, Hasan Peker, Demir Berberoğlu, Ömer Demir, Yaman Törüner, Doğan Güreş, Mahmut Yılbaş, Mustafa Zeydan, Ufuk Söylemez, Sedat Aloğlu, Muzaffer Arıkan, Müjdat Koç, Emre Gönensay, Cavit Çağlar. Mustafa Küpeli.Yalım Erez ise ihraç edildi.
Çiller'e muhalefetleri nedeniyle seçilme şansı kalmayanların istifasıyla yaşanan son yaprak dökümünde Ünal Erkan, Osman Berberoğlu, Osman Çilsal, Hasan Karakaya istifa etti. ANAP kökenli Edip Safter Gaydalı DYP listesinden seçildikten sonra ANAP'a geçti. DYP'den seçildikten sonra, eski Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı dönemine ilişkin hakkında soruşturma komisyonu kurulan Şinasi Altıner de, ANAP'a geçmiş, aklandıktan sonra DYP'ye dönmüştü.

Refah'sız kalanlar

Anayasa Mahkemesi'nin 16 Ocak 1998'de aldığı RP'nin kapatılması kararı, parlamento aritmetiğinde en köklü değişikliğin yaşanmasına neden oldu. Açıklamalarıyla partinin kapatılması davasına konu olan ve kamuoyunun büyük tepkisini çeken İbrahim Halil Çelik, Şevki Yılmaz ile Hasan Hüseyin Ceylan RP'den istifa ettiler. Ancak bağımsız kaldıktan sonar da RP'ye destek vermeyi sürdürdüler. Partinin kapatılmasına ilişkin gerekçeli karar 22 Şubat 1998'de Resmi Gazete'de yayımlanınca Genel Başkan Necmettin Erbakan ile Şevket Kazan, Ahmet Tekdal, İbrahim Halil Çelik, Şevki Yılmaz ve Hasan Hüseyin Ceylan'ın üyelikleri düşürüldü ve bu isimlere 5 yıl siyaset yasağı getirildi. Bağımsız kalan RP'lilerden, Arif Ahmet Denizolgun ile Göksal Küçükali dışındakiler FP'ye geçti.
RP'li Mahmut Sönmez, Cemal Külahlı ile Ertuğrul Yalçınbayır ise partilerinden istifa ederek ANAP'a, Ferit Bora DTP'ye, Şaban Karataş da MHP'ye katıldı. RP listelerinden seçilen Gürcan Dağdaş ile Metin Işık önce DTP, ardından DYP'ye geçtiler.

Anavatan'ı bırakanlar

ANAP'tan istifa eden isimler Feridun Pehlivan, Hayrettin Uzun, Rasim Zaimoğlu, İbrahim Yazıcı, Ali Coşkun, Korkut Özal, Sadi Somuncuoğlu, İsmail Durak Ünlü, Rüştü Kazım Yücelen, Abdulkadir Aksu, Mustafa Bayram, Erkan Kemaloğlu oldu. Bu milletvekillerinden Yücelen partisine dönerken Uzun, Zaimoğlu, Yazıcı ve Kemaloğlu DYP'ye geçti. Kemaloğlu daha sonra ANAP'a döndü. Coşkun, Aksu ve Bayram FP'ye katıldı. Korkut Özal DP'ye Genel Başkan olurken Ünlü BBP'ye, Somuncuoğlu MHP'ye transfer oldu.
ANAP listelerinden Meclis'e giren Muhsin Yazıcıoğlu, Recep Kırış, Nevzat Yanmaz, Hanifi Çelik, Hasan Çağlayan, Mehmet Ekici, Orhan Kavuncu istifa ederek partileri BBP'ye geçtiler.
DSP'den istifa edenler Adil Aşırım, Mümtaz Soysal, Tuncay Karaytuğ, Cevdet Selvi, Yüksel Aksu, Hilmi Develi, Veli Aksoy, Şerif Çim, Hikmet Aydın, Kubilay Uygun, Müjdat Koç oldu. Erdal Kesebir, Gökhan Çapoğlu, Bülent Tanla, Bekir Yurdagül ise DSP'den ihraç edildi. Bunlardan Aşırım ANAP, Çim, Uygun, Koç ve Aydın DYP, Karaytuğ, Selvi, Aksu, Develi, Aksoy, Tanla, Yurdagül CHP'ye geçti.
CHP'den ayrılanlar Aydın Güven Gürkan, Seyfi Oktay ve Yahya Şimşek idi.

Transferde uzman isim: Uygun

20. Dönem'de yaşanan transferlerde rekortmenler DSP'de çıktı. Transfer rekorunu, Meclis'e DSP listesinden giren Afyon Milletvekili Kubilay Uygun kırdı. 3 Temmuz 1996 günü iki kez parti değiştirerek, sabah DSP'den ayrılıp DYP'ye geçen, öğleden sonra DYP'den ayrılarak DSP'ye dönen, bir süre sonra fikrini değiştirip yeniden DYP'nin yolunu tutan Uygun'un hızına kimse yetişemedi. Uygun, 3.5 yıl süren parlamento hayatında "bir partide en uzun süre" kalma rekorunu, bir yıl istifa etmeden beklediği DYP'de kırdı. DYP'den istifa edip MHP'ye geçen Uygun, parti kararına uymayarak Mesut Yılmaz Başbakanlığındaki hükümete güvenoyu verince Disiplin Kurulu'na sevkedildi. İhraç edilmeyi beklemeden, MHP'deki 18. gününde istifa etti ve DTP'ye geçti. 10 haziran 1988'de DTP'den de isitfa eden Uygun halen bağımsız.
Transferlerin ikinci rekortmeni de DSP'den çıktı. DSP listelerinden Meclis'e giren Hikmet Aydın, bir yıl sonra DYP'ye geçti. İki ay sonra DYP'den de ayrılarak ANAP'a katılan Aydın, Ekim - 1998'de istifa ettiği bu partiye önceki gün döndü. Müjdat Koç DYP'ye katıldı. Eylül - 1997'de DYP'den ayrılarak DTP'ye katılan Koç, Kasım - 1988'de ANAP'a geçti.
En ilginç transferi ise Adil Aşırım yaptı. Seçildikten bir hafta sonra ANAP'a geçti.