Türkiye'ye Vietnam uyarısı

Fin Dışişleri Bakanı'ndan önemli mesajlar AB Dönem Başkanı Finlandiya'nın Dışişleri Bakanı Erkki Tuomioja, Türkiye'nin PKK ile mücadele çerçevesinde Kuzey Irak'a düzenleyeceği bir sınır ötesi harekâtın, İsrail'in Lübnan'da, ABD'nin de Kamboçya ve Vietnam'da yürüttüğü operasyonlarda olduğu gibi sorunu çözmek yerine daha fazla sorun yaratabileceğini söyledi. Dışişleri Bakanı Abdullah Gül'le buluşmak için İstanbul'a üç saatlik sürpriz bir ziyaret yapan Tuomioja, görüşmenin yapıldığı Çırağan Oteli'nde Milliyet'in sorularını yanıtladı: Lübnan'da önce ateşkes, siyasi bir çözüm ve ardından da uluslararası güç konuşlanması konusunda aynı görüşleri paylaşıyoruz. 10-20 bin kişilik bir güç kurulacaksa, Türkiye gibi büyük ülkelerin birkaç bin askerle katılmasını umarız. İtalya, İspanya ve Fransa'nın toplam 7 bin kişi göndermesi bekleniyor. AB bu rakamı 10 bine çıkaracak. Kalanının da İslam dünyası, Afrika ve Latin Amerika'dan toplanmasını umuyoruz. Türkiye de katılımı ciddi şekilde değerlendiriyor. Tabii ki önce bunun koşullarını görmek istiyorlar. Karikatür krizinde yürüttüğü girişimlerden sonra, Türkiye şimdi de Ortadoğu'da yapıcı bir ortak. Türkiye'nin üyeliği, AB'nin dış politikasına büyük bir artı değer getirecek. AB bölgede aktif ve güçlü bir ortak kazanacak. Kurulacak güç, tarafların ateşkesi bozmasını engelleyecek. Bu riskli bir görev. Bu nedenle normal bir barışı koruma gücü olmayacak. Daha güçlü ve sağlam olmalı. İsrail'in yaptıkları kendisine yarar sağlamıyor, tam tersine Hizbullah hiç olmadığı kadar popüler ve Hamas da yeniden destek kazanıyor. Lübnan krizi PKK terörü konusunda Türk halkının acısını ve kaygısını paylaşıyoruz. Bununla mücadele etmek hakkınız, ancak kullanacağınız araçların meşru olması gerekir. Tek taraflı atılacak adımlar her zaman sorgulanacaktır. Görüşmede Gül'e, bu konuda bazı uyarılarda bulundum. Tarihçi olarak şunu söyleyebilirim: Teröristlerin sınır ötesi askeri harekâtla yok edildiği hiçbir örnek yoktur. Kıyaslamak mümkün olmasa da İsrail'in Lübnan'a saldırısı bir örnektir. Bir başka örnek de Vietnam Savaşı'nın Kamboçya'ya sıçramasıdır. Vietkong varlığının Kamboçya topraklarında konuşlandığı gerekçesiyle ABD bu ülkeye de girdi ve bombaladı. Ama bu operasyon, ileride büyük bir insanlık trajedisine neden olacak Kızıl Kimmerler canavarını yarattı. Sınır ötesi operasyon Bir problemi halletmek için girildiğinde daha çok problem yaratabilirsiniz. Irak hükümetinin sınırlarını korumada daha etkili olması gerekir. Bunda hiç tereddüt yok. Eğer Irak hükümeti başkalarından yardım isterse durum değişir. Biz de AB içinde özellikle terör konusunda 'sınır ötesi işbirliğini' son zamanlarda geliştirdik. AB'ye üye olmak isteyen bir ülkenin sınır ötesi harekâtlar yapması ve başka bir ülkeye askeri saldırı düzenlemesi, AB ile ilişkilerine yarar sağlamaz. Gül'ün beni anladığını sanıyorum. Irak hükümeti dahil tüm taraflarla temas içinde olduklarını ve sınır ötesi harekâtın tek seçenek olmadığını belirtti. Daha çok problem olur Tuomioja, ülkesinin eski başbakanlarından ve BM'nin ilk Kıbrıs Özel Temsilcisi Sakkari Tuomioja'nın oğlu. Sakkari Tuomioja'dan 42 yıl sonra, oğlu AB Dönem Başkanı sıfatıyla yine aynı sorunla uğraşıyor. Fin bakan Kıbrıslı liderleri tanıyor. İyi bir okuyucu olan Tuomioja, Türk yazarlardan kimi okuduğu sorusuna, "Kemal (Yaşar) ve Pamuk (Orhan)" yanıtını verdi. Babadan Kıbrısçı AB - KIBRIS: AB ile ilişkilerde tren kazası olması Türkiye'ye bağlı. Biz istemeyiz ama Ankara Protokolü onaylanmazsa ciddi bir noktaya gelinmesini önleyemeyiz. Bu konunun etkilediği Gümrük Birliği ile ilgili hiçbir fasılda müzakarelere devam edemeyiz. Birçok üye ülkeden de olumsuz reaksiyonlar gelecektir. Dönemimizde önce Kuzey Kıbrıs'a yardım paketi onaylanacak, sonra da ticaret yönetmeliğinin kabul edilmesi için bir girişimde bulunacağız. Limanların açılmasıyla bağlantı kurmuyoruz. Kıbrıs Türklerine verdiğimiz sözü tutmak için çaba harcıyoruz. AB'de işler bazen yavaş yürüyor. Bazı konularda AB, bazı konularda BM'nin rolü olabilir. Sonucun, Rumların da çıkarına olacak bazı unsurları olacaktır. Serbest ticaret tüm ada için yararlı olacaktır. Garanti değil ama başarı şansı var. Kıbrıs ve Türkiye'nin AB süreci birbirinden ayrı tutulmalıdır. Aslında zaten böyle de. Ancak AB'nin bir üyesi bölünmüşken ve topraklarında aday ülkenin askerleri bulunurken, bu durumun sürdürülebilir olmadığının da herkes farkında. Pratik olarak birbirinden bağımsız gitmesi mümkün olmuyor. Protokol onaylanmalı REFORMLAR: Dışarıdan bakınca reformlarda yavaşlama var gibi gözüküyor. En azından geri gidiş yok. Sürecin 10 yıl alacağı düşünülürse, bazen az, bazen çok ilerleme olması doğal. İnsan haklarında müthiş ilerleme sağladınız. Hâlâ bekleyen konular var. En başta 301. madde geliyor. Bunun değişmesini istiyoruz. Türk hükümetinin 'Uygulamada problem yok' gerekçesi geçerli olamaz. Savcıların kişileri ifadeleri yüzünden suçlaması Avrupa'da kabul edilemez. Demokrasilerde ordunun siyasi rolü olamaz. Sivil-asker ilişkileri Türkiye'de doğru yöne doğru ilerliyor. Biz her müzakere faslında yeni bir siyasi kriter konulmasına karşıyız. Türkiye geri gitmiyor