Demirel'den Kırgızistan'a demokrasi öğüdü

CUMHURBAŞKANI Süleyman Demirel, anayasal demokrasiye bir kez daha vurgu yaparak etnik ayrımcılığın önümüzdeki dönemde en önemli sorun olacağını söyledi.
Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'de ikincisi düzenlenen Isık Gölü Forumu'nun kapanış toplantısına katılan Demirel, toplantının yapıldığı parlamento binasına geçmeden önce sabah kahvaltısını Kırgızistan Cumhurbaşkanı Askar Akayev'le yaptı. Demirel'e burada Kırgız ulusal kıyafetleri hediye edildi. Demirel, Kırgız meslektaşına yaptığı teşekkür konuşmasında, Atatürk'ün, Türkiye'nin yönünü uygar dünyaya, Batı'ya çevirdiğini belirterek "Orta Asya Cumhuriyetleri mutlaka ayakta durmalıdır. Demokratik değerlerin coğrafyası Çin Seddi'ne kadar yayılmalıdır" dedi.
Her iki Cumhurbaşkanı daha sonra forumun kapanış törenine katıldı. Demirel, forumdaki konuşmasında, Sovyetler Birliği'nin çöküşü gibi tarihi olayların demokrasinin coğrafyasını genişlettiğini, NATO - Rusya arasında imzalanan kurucu anlaşmayla Avrupa Birliği'nin Doğu Avrupa'ya doğru genişlemesinin demokratik değerlerin coğrafi sınırlarını Uzakdoğu'ya ve Orta Asya'ya açtığını belirtti. Demirel, şunları söyledi:
"Yabancı düşmanlığı ve etnik milliyetçilik, ırkçılık, terörizm. Bu rahatsızlıklar evrenseldir. Ve insan haklarını, demokrasiyi yıkmayı, meşru kurumları istikrarsızlaştırmayı, çoğulcu toplumu tahrip etmeyi hedeflediklerinden dolayı hiçbir ülke bunlara karşı bağışıklık sahibi değil. Demokrasi, farklılıkları korumada yegane güvencedir. Çoğulcu topluluklar şiddet karşısında hoşgörülü olmamalıdır. Etnik ve kültürel çeşitliliği de içeren farklılığın ahenkleştirilmesi için en sağlam yol, toplumun büyük bölümü tarafından paylaşılan evrensel demokratik değerlere dayanan bir ulus bilinci oluşturulmasıdır."
Demokrasilerde yurttaşlığın parametrelerinin en iyi şekilde "anayasal yurtseverlik" ve "sivil kimliğe" dayalı kavramsal çerçeveye oturtulabileceğini vurgulayarak "Böyle bir çerçeve etnik ayrımcılığa yer bırakmaz" diye konuştu.
Demirel'in konuşmasının ardından söz alan eski Sovyetler Birliği'nin Devlet Başkanı Mikhail Gorbaçov ise dönemiyle ilgili pişmanlıklarını dile getirdi. Soğuk savaş dönemi boyunca eski Sovyetler Birliği'nin büyük miktarda parayı silahlanmaya harcadığını ve bu dönem sonrası içeride büyük sorunlarla karşılaştıklarını anlatan Gorbaçov, "Orta Asya'daki farklı etnik grupların bu toprakları kendi ana vatanları olarak düşünmeleri durumunda, iyi bir gelecek için büyük bir umut oluşacak" dedi.
Daha sonra Akayev'le Bişkek'de kurulacak Kırgız - Türk üniversitesinin temelini atan Demirel, üniversitenin kurulabilmesi amacıyla acil ihtiyaçlar için ilk anda 500 milyar liralık bir yardımın gönderileceğini kaydetti.

Demirel'le, dağılan Sovyetler Birliği'nin son Devlet Başkanı Mikhail Gorbaçov, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Askar Akayev ve ünlü Kırgız yazar Cengiz Aytmatov'un katıldığı ve Milliyet Yazarı Zülfü Livaneli'nin yönettiği önceki günkü forumda ise Ortaasya'daki "nüfuz" sorunu tartışıldı.
Bölgeyi kimsenin "münhasır" nüfuz bölgesi olarak görmemesini isteyen Demirel, "Ortaasya işbirliği, refah ve barış sahası haline getirilmelidir" derken, Gorbaçov "Rusya, panislavizmi yerleştirmeye çalıştı. Bu yanlıştı. Türkiye'nin de pantürkizm yapması yanlış olur" diye konuştu.
Toplantının kapanışını yapan Livaneli ise kültüre duyarlılık gösteren üç lidere de teşekkür etti.

Demirel'i Kırgızistan dönüşünde devletin üst yönetimi karşıladı. Demirel'in uçağının gecikmesi üzerine alana erken gelen Başbakan Mesut Yılmaz yaklaşık bir saat beklemek durumunda kaldı.
Demirel'i Esenboğa Havaalanı'nda TBMM Başkanı Mustafa Kalemli, Başbakan Mesut Yılmaz, Başbakan Yardımcısı ve Milli Savunma Bakanı İsmet Sezgin ve Devlet Bakanı Ahad Andican karşıladı. Anamuhalefet Partisi RP'den de Genel Başkan Yardımcısı Musa Demirci karşılamada hazır bulundu.