Edebiyat kitapları nasıl olmalı?

Edebiyat kitapları nasıl olmalı?
ÇAPRAZ ATEŞ
SİBEL KAHRAMAN ŞEN - ÖMER ERBİL

Ders kitapları ve programlarının içerik ve yöntem olarak yetersiz olduğu her zaman şikayet konusu oldu. Ders kitaplarına onay veren Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu, kimi zaman objektif davranmamakla, kimi zaman çağdaş programların gerisinde kalmakla eleştirildi. "Edebiyat" derslerinin kitap ve programları da bu eleştirilerden nasibini aldı. Liselerde edebiyatın baraj dersi olmasıyla birlikte, "Öğrencilere ne kadar edebiyat öğretiyoruz ki, bir de baraj getiriyoruz" eleştirileri yapıldı. Hürriyet Gazetesi yazarı Doğan Hızlan’ın, mevcut edebiyat kitaplarıyla edebiyatın sevdirilemeyeceğini söylemesi ve edebiyat kitaplarının içeriğine yönelik eleştirileriyle, "Kitaplar ve programlar ne kadar çağdaş?" sorusu tekrar gündeme geldi. "Suya sabuna dokunmamakla" eleştirilen ders kitabı yazarları ise, "Müfredata uymak zorundayız yoksa kitabımız zaten okutulmaz" diye yanıt verdiler. İşte edebiyat kitaplarımızın hali...

Doğan Hızlan - Hürriyet Gazetesi Yazarı
Yeni yazarlar kitaplarda yer almıyor... Türkiye’de edebiyat kitapları çocuklara ikilem yaşatıyor. Vitrinlerde gördüğü yazarları, şairleri okuduğu edebiyat kitaplarında bulamıyor. Talim Terbiye Kurulu yıllardır sansür uyguluyor. "Zararlı yayınlar" diye bir şey olamaz. Okur zararlı olup olmadığına kendisi karar vermeli. Okul kitaplıkları da dolu değil. Buralarda da modern yazarları bulmak mümkün değil.
Okul kitapları gelişmelere ve yeniliklere uyum sağlamazsa, çocuk yeni edebiyatçıları nasıl tanıyacak?
Edebiyat kitaplarında mevcutların yanında, günümüzün yazarlarından da örnekler alınmalı. Siyasi kimliklerinden dolayı yazarları ayırmak doğru değil. Toplumsal yaşam ile siyasal yaşam arasında ne olursa olsun bir izdüşüm vardır. Dünyanın her yerinde yönetimle yazarlar çakışır.
Edebiyat kitaplarını yazanlar, kitaplarına alacakları edebiyatçıların siyasal kimliklerini ön plana çıkarıyorlar. Devletle barışık, suya sabuna dokunmamış adları seçiyorlar.
Anadolu’da yaşayan bir çocuğun, vitrinde gördüğü kitabı alacak parası yok. Kütüphanelerin durumu ortada. Kadrosuzluktan yok olup gidiyorlar. Anadolu’daki çocuk yeni yazarları ancak edebiyat kitaplarından öğrenebilir. Ama yeni yazarlar bu kitaplarda yok.
Ayrıca mevcut edebiyat kitapları ile dil bilgisi de bozuluyor. Bunları sadece dil bilgisi dersiyle koruyamazsınız. Onu koruyan yazarlarla yaşatabilirsiniz. Ülkemizde sanatsal edebi özgürlük yerleşmedi. Kaç yazarımız düşünceden hapse düştü. Hala yasaklı yayınlar var. Kitap zihni açar. Kitabın yasağı olmaz. Prof. Dr. Leyla Karahan ve Prof. Dr. Ahmet Bican Ercilesun’un, "Liseler İçin Türk Dili ve Edebiyat, Türk Dili Lise 2" kitaplarını inceledim. Bu kitaplarla edebiyatı sevdirmenin, bir edebiyat beğenisi oluşturmanın imkanı yoktur.

Prof. Dr. Leyla Karahan - Gazi Üniversitesi
Program izin verirse Nazım Hikmet de olur Gazi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı öğretim üyesi Prof. Dr. Leyla Karahan: Öncelikle, Prof. Dr. Ahmet Bican Ercilesun’la birlikte yazdığımız kitap bir edebiyat kitabı değil. Türk Dili kitabı, bir gramer kitabı. İkisi çok farklı şeyler. Kitapta dilbilgisi konuları anlatılıyor. Cümle, fiil, yüklem öğretiliyor. Türkçe’nin yapısını yazarlardan örnek vererek anlatıyoruz. Bizim amacımız edebiyatı sevdirmek değil, Türkçe’yi tanıtmak. Biz edebiyat kitabı yazarı değiliz. Program izin verse tabiiki Nazım Hikmet’den de örnek veririz. Ancak çocuğun seviyesine uygun metinleri seçeriz. Ayrıca, müfredat programını Talim Terbiye Kurulu hazırlıyor. Yazarları değil, müfredatı eleştirsinler. Müfredata uymadığı taktirde zaten kitap kabul edilmez ve okullarda okutulmaz. Kitap yazarı müfredata uymak zorundadır.

Talim Terbiye Kurulu Başkanı Orhan Özalp
Siyasi anlayışımız yok Edebiyat kitaplarında siyasi bir anlayışın olduğu doğru değil. Önceden böyle bir yaklaşım olmuş olabilir. Ancak, ideolojik anlayış artık kırıldı. Yeni Türkçe kitaplarımızda Aziz Nesin’den Necip Fazıl’a ve Can Yücel’e kadar pek çok değerli yazarımızın, şairimizin şiirlerine yer veriyoruz. Biz, metinlerinden yararlanabilecek yazarlar listesi hazırlamıyoruz. İlkeler hazırlıyoruz.
Türk edebiyatını, dünya edebiyatını sevdirmek için yeni programlarımız tamamlanmak üzere. Hatta, "dil ve anlatımı ayrı ele alalım" dedik. Edebiyatı sanat olarak ele aldık. Üniversitelerden profesörler bu konu üzerinde çalışıyorlar. Anadolu’ya profesörler gönderdik, incelemeler yaptılar. Bir program anında hazırlanmaz. Bu konuda çalışma yapılır. Talim Terbiye Kurulu’na bu şekilde yüklenmek de yanlış. Her önümüze gelen kitaba onay vermemiz mümkün değil.



ENTELLEKTÜEL BAKIŞ