Malatya toprağında lider yetişir

İsmet İnönü, Turgut Özal ve diğerleri.

Orhan Apaydın


İsmet İnönü'nün memleketiydi; Yıllarca "CHP'nin kalesi" oldu. Sonra Turgut Özal dönemi başladı; Hemşehrileri bu kez "ANAP'ın kalesi" yaptı Malatya'yı.
18 Nisan seçimine girilirken de, hemşehrileri Recai Kutan, FP Genel Başkanı ve birinci sıradan aday.
FP yeni bir parti olsa da, 1995 seçiminde yedi milletvekilinden dördünü kazanan RP tabanı, yeni partinin amblemine yabancılık çekmeyecek. FP'nin RP'ye göre eksileri MHP, HADEP ve Turgut Özal'ın oğlu bağımsız aday Ahmet Özal'ın aynı tabana yüklenmesi. Bu nedenle de FP dördüncü sıraya hem aşiret tabanı olan, hem de kent halkının sevdiği bir ismi, Naci Şavata'yı koyarak, geçen seçimdeki milletvekili sayısını hedeflemiş. CHP'nin listebaşı adayı Aydın Erdoğan, "Devlet milli gelirde adaleti sağlasa, FP'nin 'seçim paketleri'ne ihtiyaç kalmasa, bu partinin oyu yüzde 8 - 9'larda kalır" diyor.

"İhanetçiler" izleniyor

1995 seçimindeki iki milletvekilini korumayı hesap ederken, Özal'ın son dakikadaki bağımsız adaylığı ANAP'ı da etkilemiş. Liste dışı kalan eski milletvekilleri, örgüt yöneticileri, şimdi Özal'ın çevresinde. Bu gelişmeler önceden sezilmiş olacak ki, ANAP'ın kuruluşundan bu yana "mutemet adamı" olarak bilinen Nurettin Soykan, apar - topar Ankara'dan Malatya'ya gönderilerek, il başkanlığı koltuğuna oturtulmuş.
ANAP listesinin birinci sırasında milletvekili Miraç Akdoğan, ikinci sırasında tarikatçı Şeyh Osman'ın damadı Fuat Ölmeztoprak yer alıyor.
İsmet İnönü'den sonra "Malatya Kalesi"ni kaybedip, geçen seçimde bir milletvekili çıkarabilen CHP, listesinin ilk iki sırasına "yıldız isimler" koyarak atak yapma çabasında. Birinci sıradaki Çağdaş Hukukçular Derneği Genel Başkanı Aydın Erdoğan ile ikinci sıradaki Mevlüt Aslanoğlu, birleştirici isimler. 1977'den sonraki seçimlerde AP ve DYP'nin milletvekili çıkaramadığı Malatya'da, bu seçimde de ibreyi oynatacak etkiler saf dışı kalmış.

Özal'a ilgi

DYP'nin asıl handikapı, Özal'ın listebaşı olacağı beklentisinin son anda boş çıkması. "Vefa istiyorum" diyen Özal'a bu vefayı göstermeyen DYP'nin yerini, şimdi sağ partilerdeki hemşehrileri doldurmaya çalışıyor. "Rahmetlinin oğlu" hayli ilgi görüyor.
Yedi milletvekilliği için 19 parti ve sekiz de bağımsız adayın yarışacağı Malatya'da, MHP ve DSP'nin 18 Nisan projeksiyonunu, "seçim kahinleri" bile yapamadı.
DSP'nin 'zayıf' görünümdeki örgütünün çok adamla doldurulmayışında, "siyasi rantçıların tasfiyesi" görüşü hakim olmuş. DSP'nin birinci sıra adayı H. Basri Kandil, "temiz siyaset" ekseninde mesaj veriyor.
Giderek "tutucu - muhafazakar" bir yapıya dönüşen Malatya'da, türban konusu, en önemli gelir kaynağı olan kayısının da önüne geçerek, önemli bir seçim argümanı olarak kullanılıyor.
Bir de, adaylar kahvehanelere girdiğinde, oyunlarını dahi bozmayan yurttaşların siyasetçiye ilgisizliği, bu seçimde daha da artmış görünüyor.

Belediye yarışı

Belediye Başkanlığı'nda, iki dönem üst üste seçilen FP'nin adayı Münir Erkal yine favori. Görevden alınınca Malatya kamuoyunun ayaklandığı Telekom Başmüdürü Yaşar Çerçi, MHP adayı olarak partisini bu yarışta iddialı hale getirmiş.
Belediye hizmetlerine siyaseti karıştırmama vaadiyle seçmenin önüne çıkan Sümerbank Fabrikası eski müdürü ANAP adayı Azmi Özhan, "padişahlık" diye nitelediği, belediyedeki mevcut yönetime karşı çıkanların kendi etrafında toplanacağı inancında. Sade ve dürüst kişiliğinde herkesin hemfikir olduğu, "okuyan ve yazan" bir aday olan CHP adayı avukat Hayrettin Abacı ise, geniş ufuklu projelerle kent sorunlarının tartışılmasını sağlıyor.
Ağabeyi ANAP'tan milletvekili adayı gösterilen şeyh torunu M. Doğan Ölmeztoprak, tarikat oylarının DYP'deki temsilcisi olmuş.
Malatya'dan ayrılırken, beş yıldızlı otel lobilerinin benzeri bekleme salonlarına sahip, 6.5 trilyonluk otogardan otobüsümüze bindik.
Gözümü kapattığımda, seçimin kaderini, saf değiştirecek aşiretler ve ülke barajına takılacak partilerin belirleyeceğini düşündüm.
Bu da sandıklar açılınca ortaya çıkacak...



İli: MALATYA
İlçeleri: Merkez, Akçadağ, Arapkir, Arguvan, Battalgazi, Darende, Doğanşehir, Doğanyol, Hekimhan, Kale, Kuluncak, Pötürge, Yazıhan, Yeşilyurt.
Nüfusu: 815.105
Milli Gelirden Aldığı Pay: 1905 USD
1995 ve 1999 Seçmen Sayısı: 372.881 / 406.915
1995'te Seçime Katılma Oranı: %79.9
1995'te Partilerin Aldığı Oy Sayısı ve Oranı: RP 107.218 (%37.2), ANAP 66.262 (%23.0), CHP 40.252 (%14), MHP 24.031 (%8.3), DYP 23.503 (%8.1), DSP 11.400 (%3.9), HADEP 8.283 (%2.9), YDH 934 (%0.3), MP 861 (%0.3), YDP 745 (%0.3), YP 661 (%0.2), İP 611 (%0.2).
1995'te Seçilen Milletvekilleri ve Partileri: Metin Emiroğlu (ANAP), Miraç Akdoğan (ANAP), Oğuzhan Asiltürk (RP), Recai Kutan (RP), Fikret Karabekmez (RP), Yaşar Canbay (RP), Ayhan Fırat (CHP).
18 Nisan'da Çıkaracağı Milletvekili Sayısı: 7