NAZIM GİBİ SEVMEK

Fenerbahçe’nin Bucaspor’u yendiği maçta Alex’in golleri 23 Kasım tarihli Milliyet sporda “Yok böyle dans” başlığıyla verilmişti. Haberde, “Sarı-lacivertli ekip, Buca önünde maça fırtına gibi başladı, 35. saniyede Brezilyalı yıldız gol perdesini açarken, 23. dakikada hat-trick’e ulaştı” deniliyordu.
“Öz Türkçe tutkunu” okurumuz Tarık Konal, Milliyet Spor Servisi Müdürü Cem Şengül’e geçtiği notu Okur Temsilcisi’ne de iletmiş. “Bir köylü toprağını, bir marangoz tahtasını ve rendesini nasıl severse, ben de Türk dilini öyle seviyorum” diyen Nazım Hikmet’in dizeleriyle başlamış eleştirisine:
“Bugün Yusuf Kobal’ın haberinde, bir futbolcunun hat-trick yaptığı anlatılıyor. Nedir bu? Söz konusu deyim ilk kez 19. yüzyılda İngiltere’de kullanılmış.
Kriket oyununda -art arda üç başarılı vuruş yapmak gibi- üstün bir başarı gösteren sporcuya armağan olarak verilen bir şapkadan geliyor. Bu deyim bir şapkadan tavşan çıkarabilen bir gözbağcı (sihirbaz) gibi, bir gösterinin olağandışı biçimde başarılması anlamına da gelmektedir. Burada “üçleme” ya da “bir maçta üç gol birden” dense, neyimiz eksilirdi?
Futbol tarihimizde, Avrupa kupalarında bir maçta en çok gol atma başarısını Eskişehirsporlu Fethi Heper göstermişti. 29 Eylül 1971 tarihinde Kupa Galipleri Kupası’nda Eskişehirspor, Finlandiya’nın Mikkeli takımını 4-0 yenerken, gollerin dördünü de -günümüzde bir iktisat profesörü olan- Fethi Heper atmıştı.
“Hat-trick”ten de üstün olan bu “Heper becerisi”ni nasıl anlatacağız? “Gol ustası Fethi’den bir maçta dört gol birden?” biçiminde yazarak anlatabilirdik. Yazarlarımız da öyle yapmalı, güzel dilimiz Türkçemize saygı göstererek “bir maçta üç gol birden” biçiminde yazmalıdır. İngiliz deyimlerini yaşatmak bizim görevimiz mi?”

Spor Müdürü Cem Şengül’ün yanıtı
Okurumuzun eleştirisini Milliyet Spor Müdürü Cem Şengül şöyle yanıtladı:
“Sayın okurumuzun da ilettiği gibi bu deyim uluslararası bir kullanımı kapsamaktadır. Tıpkı köşe vuruşu yerine korner, ceza vuruşu yerine frikik ya da penaltı kullanılması ya da yine yabancı kökenli aut gibi. Evrensel bir spor olan futbolda, yine evrensel bazı deyimleri kullanmanın, günümüz konuşma veya tabela Türkçesine maalesef yapışmış olan bir dolu yabancı kökenli kelimeden daha masum olduğunu düşünüyoruz. Futbol, basketbol, voleybol, tenis gibi spor branşı isimlerinin de kökenlerinin yabancı olduğunu unutmamak gerektiği görüşündeyiz.”