Geçtiğimiz günlerde genç sanatçı Ahmet Öğüt uluslararası bir ödüle layık görüldü. Her yıl dünyanın otuz beşi geçmeyen genç kuşak sanatçılarını teşvik etmek amacıyla verilen Future Generation Art Prize özel ödülü bu yıl ona verildi. Gelecek kuşak ödülünü ise ressam ve kısa hikaye yazarı Afrika asıllı İngiliz Lynette-Yiadom Boakye kazandı. Ödülün kurucusu Ukraynalı bir işadamı, Victor Pinchuk. 1960 doğumlu mühendis işadamı, bir süre politikayla uğraştıktan sonra tamamen kendini hayır işlerine vermiş.
Ne tesadüf ki Ahmet Öğüt’ün ödül alan işi de hayırsever bir iş...
Genç sanatçı, proje için doğduğu kent Diyarbakır’a gidip beş tane düğün geziyor.
Adet gereği her gittiği düğünde altın takmayıp onun yerine 100’er Amerikan doları dağıtıyor.
LA’lı hackerlar
Bu dağıttığı bir ve elli dolarlık kağıt paraların her birinin üzerinde www.eyewriter.org/diy/ yazıyor. Eye Writer, internetten yapımı için gerekli teknik detayları isteyen herkesin indirip kullanabileceği bir alet... Sadece gözleriyle iletişim kurabilen felçli hastaların gözlerini kullanarak çizim yapıp, yazı yazarak iletişim kurmalarını sağlayan bir açık kaynak.
Eye Writer’ı geliştiren ekip, Los Angeles’ta yaşayan bir grup sanatçı, hacker ve aktivist.
Bir Eye Writer’ın 50 ve 100 dolar arasında maliyeti var. Web sitesinden yapımı ile ilgili detayları indirdiğinizde gereken malzemelerin sıradan bir gözlük, IR led ışığı, sıradan bir bilgisayar web cami ve gerekli softwareden başka bir şey olmadığını görebiliyorsunuz.
Eye Writer’ı düğünlerde dağıttığı paraların üzerine web sitesinin adını yazarak tanıtan Öğüt, “paraları doğrudan harcamak yerine dolaylı bir yolla dolaşıma soktum. Söz konusu dolarlar başka maksatla harcansa bile üzerlerinde web sitesi yazdığı için bir gün gelir merak edip araştıran biri tarafından Eye Writer yapmak için harcanabilir diye düşündüm. Böylelikle paranın kendi dolaşımını ve açık kaynak olan fonksiyonel bir aletin dolaşımını bir araya getirdim” diyor.
Ahmet Öğüt, ödül karşılığı olarak kazandığı 5 bin doları da alır almaz Eye Writer ekibine bağışlayacağını sözlerine ekliyor.
Proje, akla elbette hemen açlık grevleriyle ilgili geçtiğimiz günlerde Boğaziçi Üniversitesi öğrencilerinin yaptığı eylemi getiriyor. Öğrenciler, kağıt Türk paralarının üzerine “Açlık Grevlerine Sessiz Kalma!” yazmışlardı. “Meta fetişizminin evrensel değişimin aracını, üzerine ‘Açlık Grevlerine Sessiz Kalma’ yazarak değiştiriyoruz. Madem toplumsal ilişkiler, para ilişkileri, diyalogla girilmiyorsa ‘hane’nize ‘para’nızla gireriz” diyorlardı.
Bu eylem, aslında 1981 yılında gerçekleşmiş bir aksiyonun yerli versiyonuydu.
Boby Sands başta olmak üzere IRA’lı tutukluların başlattığı ölüm oruçlarına dikkat çekmek için de aynı yöntem kullanılmış ve büyük bir kamuoyu oluşturulmuştu.
Bu durumda Ahmet Öğüt’ün projesi, bir sanat ödülünün dinamikleri ve aslında zaafları üzerine düşündürmenin yanı sıra politik eylem ile sanat yapıtı arasında bir sınır var mıdır sorusunu gündeme getiriyor. Aynı zamanda yıllardır “yerel içeriklendirme” diyerek fazlasıyla akademik adlandırdığımız; belli başlı çağdaş sanat yapıtlarının yerli versiyonlarını üretme alışkanlığının sadece sanata mahsus olmadığını göstermekle kalmıyor. Eylemin ‘daha önce yapılmışının yapılmışı’, hayırlı bir iş için tekrar ‘sanat yapıtı olarak nasıl yapılır’ bunun da tarifini veriyor.
