Medyayı en çok zorlayan toplumsal haberlerin başında aile içi taciz, tecavüz, suiistimal gibi olaylar gelir. Bu tür haberlerin içeriğini yazmak, başlık atmak zordur. Toplumdaki ahlaki çöküşün tanığı durumuna düşmek ise hepimiz için hem zor hem de travmatiktir. Geçtiğimiz günlerde “eşini taciz ettiği gerekçesiyle babasını öldüren gencin” haberinde olduğu gibi…
Bazı haber siteleri söz konusu haberi “Baba katili oldu”, “Babasının canına kıydı” gibi başlıklarla verdi. Fakat haberin içeriğinde “… Öte yandan oğlu tarafından öldürülen şahsın daha önce de kendi kızına yönelik ‘cinsel taciz’ suçundan hüküm giydiği, bir süre önce cezaevinden çıktığı öğrenildi” ifadeleri yer aldı. Medyada yer alan bu bilgi doğruysa haberin yeniden kurgulanması gerekir. Çünkü şahıs oğlu tarafından öldürülmüş de olsa gelininden önce “kızını taciz” ettiği suçlamasıyla cezaevine girip çıktığı yönündeki bir başka iddia artık “öte yandan” ifadeleriyle araya sıkıştırılamayacak kadar önemlidir.
"Aile içi taciz konularında okuyuculara bilinç kazandırmak önemlidir."
Çünkü dünyanın neresine giderseniz gidin bu tür suçlar, genellikle ciddi suçlar olarak kabul edilir ve sert cezalarla karşı karşıya kalabilirler. Dolayısıyla oğlu tarafından karısını taciz ettiği için öldürülen “babanın” kendi kızına tacizden nasıl yargılandığını, mahkûmiyetinin ne olduğunu, kaç yıl ya da ay yatıp çıktığını, iyi halden yararlanıp yararlanmadığını da belirtmeliyiz. Bu bilgiler, öldürmeyi haklı göstermeye bir gerekçe üretmek için değil; aksine cezasızlık, suçun devamlılığının nerelere kadar uzanabileceğini göstermek açısından da önem taşır.
***
Medyanın kadın erkek ilişkilerini konu alan haberlerde dilini hayli düzelttiğine, önyargılarından sıyrılarak kadın odaklı habercilikte eskiye oranla iyi olduğunu düşünüyorum. Ancak aile içi taciz ve çocuklara yönelik taciz haberlerinin çoğu normalleştirilerek veriliyor. Mesela öldürülen adamın kızına tacizden yatıp yatmadığını arşivlerden araştırırken, söz konusu il ve kasabada onlarca aile içi taciz haberleriyle karşılaştım. Bu dillendirilmeyen suçun dehşet verici bir şekilde yaygın bir suç olduğunu görüyorsunuz. Kadınların ve çocukların kendi aileleri içinde yaşadığı taciz, tecavüz gibi olaylar dünyanın her yerinde karanlık bir noktaya işaret ettiği için, resmi tam olarak çizemeyiz elbette. Ama uluslararası düzeyde birçok yasa ve mevzuat düzenlemelerini kamuoyuna hatırlatarak mağdurlara belli bir bilinç taşıyabiliriz.
***
Bu tür haberlerde gerçekleri doğru ve objektif bir şekilde sunmak çok önemlidir. Ancak söz konusu haberde bazı medya organları, cinayetin işlendiği kasabadan mahallesine, baba oğulun kimliklerinden fotoğraflarına kadar bütün bilgileri kamuoyuyla paylaştı. En tehlikeli şey de bu! Çünkü bu teşhir, ailenin diğer fertlerinin itibarını ve onurunu da yok saymak demektir. Dolayısıyla ölenin ya da öldürenin kimliklerini ifşadan kaçınılmalıdır. Bu travmayı yaşamış ailenin toplumsal baskıya uğramalarını engellemek için hassasiyet gösterilmelidir. Aile içi taciz gibi hassas konulara ilişkin ifadelerin dikkatli bir şekilde kullanılması, geride kalan mağdurları yeniden travmatize etmemek için önemlidir.
***
Bu tür haberlerde “iddiaları” araştırmadan vermemek gerekiyor. Kaynak göstermek çok önemli. Gencin babasını öldürme gerekçesi gözaltına alınma sırasında adli mercilerden edinilen bilgiyle mi elde edildi? Bu zanlının itirafı mı yoksa çevreden yayılan bilgiler mi? Öldürülen “baba”nın kendi kızını tacizden yatıp çıktığı bilgisi ne kadar doğru? Doğruysa muhabirlerin kaynak göstermesi gerekmez mi? Çünkü toplumda infial yaratacak bu tür iddialar ve suçlamalar başka suçların işlenmesini de tetikleyecek öneme sahip olabiliyor.
***
Haberlerde, aile içi taciz gibi konuları ele almak, okuyuculara bilinçlendirme ve bilinçlendirme sağlamak önemlidir. Bu tür bakım, mağdurlar için yardım hattı numaraları veya yerel destek hizmetinin iletişim bilgileri gibi kaynaklara yer vermek, okuyucuların ihtiyaç duyduğu kullanımı kolaylaştırabilir. Ayrıca, ilgili uzmanlardan görüş almak ve onların perspektiflerini aktarmak da yararlı olabilir, haberlerinin etik ve sorumlu bir şekilde yazılmasına katkıda bulunabilir. Ancak her haberin durumu farklı olabilir, bu nedenle haberin içeriğine ve koşullarına göre doğru bir yaklaşımı izlemek önemlidir.
Yasalar, aile içi taciz, istismar ve tecavüz gibi suçlara caydırıcı cezalar vermek zorunda. Medya ve çeşitli akademik çevreler de aile içi taciz, taciz ve tecavüzün önlenmesi konusunda toplumu bilinçlendirmek için sadece eğitim programları ve seminerler düzenlemekle yetinmemeli. İnsanlara suçun belirtileri ve nasıl raporlanacağı konusunda da belli bir bilinç kazandırmalı. Yani sonuç odaklı değil, çözüm odaklı bir habercilik benimsenmeli.
