SORU: Ev aletleri üreten bir fabrikada çalışıyoruz. İşveren işlerinin bozulduğunu öne sürerek, bırakın zam yapmayı, var olan ücretlerimizde indirim yapmayı planlıyor. Eğer böyle bir şey yaparsa yasal haklarımız ne olur?
İsimsiz Bir Grup Çalışan
CEVAP: Uygulamada bu sorunla sık sık karşılaşılmaktadır. Birçok çalışan bu işsizlik ortamında ücretlerindeki azalmalara ses çıkaramıyor. Ancak çalışanın rızası olmadan işverenin ücretleri düşürmesi mevzuatımıza göre söz konusu bile değil. Bunun tek istisnası işçi ile işverenin anlaşarak, hazırlanan yeni bir sözleşme ile ücretleri yeniden ayarlamalarıdır. Bunun dışında ücretlerin düşürülmesi kanuni değildir.
İşçi bu değişikliği kabul etmeyebilir ve İş Kanununda yer alan “İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse” hükmüne dayanarak, haklı nedenle sözleşmesini sona erdirir ve kıdem tazminatını işverenden ister.
Yürürlükte olan İş Kanunumuza göre; “Her türlü işte uygulanmakta olan çalışma sürelerinin yasal olarak daha aşağı sınırlara indirilmesi veya işverene düşen yasal bir yükümlülüğün yerine getirilmesi nedeniyle ya da bu Kanun hükümlerinden herhangi birinin uygulanması sonucuna dayanılarak işçi ücretlerinden her ne şekilde olursa olsun eksiltme yapılamaz.”
Evde sigortalı nasıl çalıştırılır?
SORU: Ben (80), eşim (84) yaşında kişileriz. Bir aylıkçıya ihtiyacımız var. Onlarla ilgili sigorta konusu kafamızı karıştırıyor. Bu konuda ne yapmamız gerekiyor? Teşekkürler, iyi çalışmalar. Yıldız Gürel
CEVAP: Sorunuzdan bundan böyle evinizde temizlik, yemek vb. hizmetlerinizi karşılamak için düzenli olarak bir kişiyi istihdam edeceğiniz anlaşılıyor. İlk yapmanız gereken, Sosyal Güvenlik Kurumu’na müracaat ederek eviniz için “işyeri bildirgesi” vermeniz. Bu bildirgeyle eviniz için işyeri numarası alınmış olacak.
Tabii ki, SGK’ya elektronik ortamda çalışanınızı bildirmek amacıyla, şifre de almanız gerekiyor. Daha sonra almış olduğunuz şifre ile çalışanınız için SGK’ya işe giriş bildirgesi vereceksiniz. Bu noktada önemli olan bu bildirimin çalışanın işe başladığı tarihten itibaren en geç bir ay içerisinde SGK’ya verilmesi olacaktır.
Her ayın 23. günü akşamına kadar yine interneti kullanarak, “aylık prim ve hizmet bildirgenizi” SGK’ya ileteceksiniz. SGK’ya verilen bu bildirgede evinizde çalıştıracağınız kişinin ay içerisinde kaç gün çalıştığı, ne kadar ücret ödediğiniz ve bu ücretten hesaplanan primler gösterilecek.
Kendi isteğiyle ayrılana kıdem yok
SORU: 24.3.1978 doğumluyum.1995 yılı 12. ay SGK başlangıcım. 5683 günüm var. Aynı firmada 13 senedir çalışıyorum. Kendi isteğimle ayrılsam tazminatımı alabilir miyim?
Namık Kemal
CEVAP: Genel olarak kendi isteğiyle işinden ayrılan kıdem tazminatını alamaz. Ancak sizin durumunuzda konu farklılaşır. Çünkü siz, kıdem tazminatına hak kazanma koşulları çerçevesinde 15 yıl sigortalılık ve 3600 prim günü şartlarını yerine getirdiğiniz için, işinizden kıdem tazminatını alarak ayrılabilirsiniz. Bu noktada dikkat edilmesi gereken bir durum da sigortalı olarak başlangıç tarihinin 8 Eylül 1999 öncesi olmasıdır. Bu nedenle 1995 yılında sigorta girişinizin olması kıdem tazminatını hak etmeniz açısından önemlidir.
Emeklilik için 25 yıl sigortalılık, 56 yaş ve 5825 prim günü koşullarına tabisiniz. Prim gününüzü tamamlamanıza 142 gün kalmış. 56 yaşınızı tamamladığınız 24 Mart 2034 tarihinde emekli olabilirsiniz.
