Uykusuzluk, baş ağrısı, dikkat azlığı, konsantrasyon güçlüğü, sersemlik hissine yol açtığı gibi sağlığımızda ileriye dönük de birçok zarara neden olur.
Kalbimizin de uykuya ihtiyacı var derken kastettiğim tabii ki kalbin çalışmayı durdurup uyuyarak dinlenmesi değil. Nasıl ki bedenimizin uykuya ihtiyacı var derken bir yandan hayati organlarımız çalışmaya devam ediyorsa, kalbimizin de bu dinlenmeye ihtiyacı vardır. Bu nedenle uykuda dış uyaranlar da azaldığı ve vücut dinlenmeye geçtiği için nabız ve tansiyonda düşme gözlenir.
İdeal uyku süresi kişiden kişiye ve yaşa göre farklılık gösterir. Bu süre yetişkin biri için ortalama 7-8 saattir. Bu arada uyku süresinden daha çok uykunun kalitesinin önemli olduğunu biliyoruz. Bu nedenle uykunun evrelerinden bahsetmekte fayda var. Ana hatlarıyla uykunun iki tipi vardır. İngilizce hızlı göz hareketleri anlamına gelen Rapid Eye Movement kelimelerinin baş harflerinden oluşan REM tipi ve REM olmayan non REM tipi. Non REM tipi 4 evreden oluşur. İlki uykuya geçiştir, yaklaşık 5 dakika sürer. Gözler yavaşça göz kapaklarının altına girer, kas hareketleri yavaşlar ve bu aşamada kişi, kolayca uyanabilir. Daha sonra hafif uyku başlar. Gerçek uykunun ilk evresidir, 10-25 dakika sürer. Gözlerinizin hareketleri durur, kalp ritminiz yavaşlar ve vücut ısısı düşer. Sonraki aşamada derin uykuya geçilir.
En derin aşaması
Uyanmak zordur, uyansanız bile ortama hemen uyum sağlayamazsınız ve birkaç dakika boyunca kendinizi sersem ve kafası karışık hissedersiniz. Uykunun bu en derin aşamasında beyin dalgalanmalarınız son derece yavaşlar. Kan akışınız beyninizden uzaklaşır ve kaslarınıza yönelir, fiziksel enerjinizi tamir eder. REM uykusu, rüya görülen uykudur, uykuya daldıktan 70- 90 dakika kadar sonra oluşur. Bu aşamada gözleriniz hızlı bir şekilde hareket eder, nefes alışınız kesik kesik olur, kalp atışınız ve kan basıncınız yükselir. Kol ve bacak kaslarınız paralize olur. Uyku döngüsündeki her aşama uyuyan kişiye fayda sağlar. Fakat, derin uyku ve REM uykusu en önemli aşamalardır. Normal bir yetişkin, uykusunun yüzde 50’lik kısmını, derin uyku (yüzde 20) ve REM uykusunda (yüzde 30) geçirir.
Uykusuzluk baş ağrısı, dikkat azlığı, konsantrasyon güçlüğü, sersemlik hissine yol açtığı gibi sağlığımızda ileriye dönük de birçok zarara yol açar. Anksiyete, psikolojik bozukluklar, obezite, bağışıklık azalması, hipertansiyon, kalp ritm bozuklukları, kalp krizi, diyabet, kanser ile bağlantılı olduğu gösterilmiş. Londra’da bulunan Surrey Üniversitesi’nde 26 kişi üzerinde yapılan araştırmada; 711 genin bozulmasına neden olduğu kanıtlanmış.
Kortizolü yükseltiyor
İngiltere’deki Warwick Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Dr. Francesco P. Cappuccio’nun Avrupa Kalp Dergisi’nde (European Heart Journal) yayımlanan kalp ve damar hastalıklarıyla uyku arasındaki ilişkiyi anlatan araştırmasında altı saatten az ve sekiz saatten fazla uyumanın kalp krizi ve inme riskini artırdığı gösterilmiş. Az uyumanın kalp ve damar hastalıklarına zemin hazırladığını biliyoruz . Uykusuzluk tansiyonu, kolesterol seviyesini ve stres hormonu olan kortizolü yükseltiyor. Bu artış uzun yıllar boyunca sürdüğünde kalp krizi ve inme riski de aynı şekilde artıyor. Fazla uyuyan kişilerde de kalp krizi ve inme, hatta bu rahatsızlıklardan ölme riskinin arttığını gözlemleyen bilim adamı buna net bir açıklama gösteremese de çok uyumanın da başka hastalıklarla bağlantılı olabileceğini vurgulamış. Yani azı da çoğu da iyi değil. Kararında kalmak gerek.
