ABBA’yla zaman durmuş gibi

ABBA son şarkısı “The Day Before You Came”i 1982’de kaydetti. 36 yıl sonra geçen hafta iki yeni şarkı kaydettikleri haberi geldi. Stüdyo deneyimlerini şöyle anlatıyorlar: “Zaman durmuş gibiydi. Sanki kısa bir tatile çıkmışız da ardından tekrar bir araya gelmişiz gibi”

35 yıl sonra yeniden güçlerimizi birleştirip stüdyoya girmenin eğlenceli olacağını hissettik. Zaman durmuş gibiydi. Sanki kısa bir tatile çıkmışız da ardından tekrar bir araya gelmişiz gibi.” ABBA 1982’de son şarkılarını kaydetti ve dağıldı. Geçen hafta gelen yeni şarkı açıklaması sürpriz oldu. Geçen ay ABBA’nın 2019-2020’de gerçekleşecek hologram turnesi açıklanmıştı. Okuduklarımıza göre grup “Abbatar” adındaki bu turnenin de kendilerini harekete geçirmesiyle yeni şarkı yapmaya karar vermiş. İki yeni şarkı var. Bunlardan “I Still Have Faith In You”nun Aralık’ta dijital platformlarda yer alacağı belirtiliyor.

Abbatar Tour şöyle bir şey: ABBA hologram teknolojisiyle sahnede konser görüntüleriyle yer alıyor. 2019 ve 2020 tarihlerinde bu konserler gerçekleşecek. Yani ABBA değil ama görüntüleri konser verecek. İsveç’in bugüne kadar dünyaya ihraç ettiği belki de en büyük şey ABBA. Toplam 10 yıllık kariyerleri süresince topu topu sekiz stüdyo albümü yaptılar. Ve bu albümler bugüne kadar 500 milyondan fazla sattı. Unutulmazlar arasına girdiler. Hem imajları hem müzikleriyle klasikleştiler. Bugün hâlâ pop tarihindeki en büyük isimler arasındalar. Peki nasıl oldu?

İki yeni şarkı umut verici

Bu sorunun yanıtını, grubun o dönemi menajeri Stig Anderson’ın şu sözlerinde arayabiliriz. “ABBA eğlence endüstrisi tarihinde plak şirketinin kontrolünden, pazarlamaya her şeyin sanatçıların bizzat kendisi tarafından yüzde yüz kontrol edildiği tek grup. İnsan harika şarkılar yazabiliyorsa neden işin kalan kısmını üçüncü dördüncü taraflara devretsin?”

Evet ABBA kendisine dair her şeyi bizzat kontrol etmek istiyor. Özellikle de imajlarını korumaya büyük önem veriyor. Bu doğru. Tam da bu yüzden hiç bir araya gelmediler. Tam da bu yüzden bugün inanılmaz paralar teklif edilmesine rağmen sahneye çıkmıyorlar. Tam da bu yüzden yeni nesiller ABBA’yı tanısın diye hazırladıkları 2019-2020 tarihlerindeki hologram turnelerine 1979 yılındaki son turnelerine ait görüntülerle çıkacaklar. Çünkü bu şekilde hatırlanmak istiyorlar. İki yeni şarkı yapmaları umut verici çünkü devamı da gelebilir. Yeni bir albüm yapmaya, konser vermekten daha sıcak baktıklarını biliyoruz. Ancak ABBA’nın başarısını sadece yönetim metotlarıyla açıklayamayız. ABBA, 1976 yılında Amerika’da ilk kez bir numara oldu. ABBA gidilecek en son yere giden kapıyı “Dancing Queen” ile açtı. Hiçbir canlının bu şarkıyı duyup da yerinde hafifçe sallanmadan durması mümkün değil. Şarkının yer aldığı “Arrival” albümü de grubun müziği açısından bir dönüm noktası olarak kabul edilebilir. Grubun gerçek anlamda popa geçiş albümü de diyebiliriz bu albüme. ABBA 1976’lara kadar neredeyse rock ve funk’a kaymış çok yönlü bir gruptu. ABD’de bir numara olmalarının ardından tamamen popa yöneldiler ve pop müziğin kurallarını ve estetiğini yeniden yazdılar. ABBA’nın 1971 yılından 1981’e kadar süren çok kısa kariyerinin ilk yıllarına ait mesela “Waterloo”da ya da “ABBA” albümlerine bakarsanız neredeyse rock / funk çizgisinde bir grup görürsünüz.

Disco grubu diyemeyiz

O dönem yükselen müzikler rock ve türevleri ile disco’ydu. ABBA da bu iki uçta savruldu. 1976’daki “Arrival”da ABBA, disco ritimlerinin etkisiyle artık tamamen kendini popa verdi. Ama ABBA için mesela Boney M gibi bir disco grubu diyemeyiz. Disco’dan daha büyük çünkü müzikleri. Bu ikinci dönemde ABBA’nın en büyük hit’lerini yazdığını görüyoruz zaten. “Money Money Money”, “Take A Chance On Me”, “Take You For The Music”, “Voulez-Vous”, “Chiquitita”, “Gimme Gimme Gimme”, “Super Troper”, “The Winner Takes It All”, “Lay All Your Love On Me”. İlk dönemlerinde hit şarkılar yok muydu? Elbette. Mesela “ABBA” albümünü şöyle bir dinleyin. “S.O.S.” ve “Mamma Mia” şahane hit şarkılar ama gerçekten de farklı yapılarda olduğunu göreceksiniz o kulakla dinleyince.

Yazının başında yer verdiğim alıntıda “zaman durmuş gibi” deniyor ya. Bu yazıyı yazmadan saatlerce ABBA dinledim. Hakikaten zaman durmuş gibi. ABBA’nın şarkıları hâlâ çok güncel. Bir de öneri: Hit şarkıları dinleyip geçmeyin. Albümlerinde hâlâ nice hazineler gizli.

Çok yönlü bir müzik yaptılar

ABBA sadece hoş bir imaj, iyi bir marketing ile büyük olmadı. Armonik açıdan, melodi çeşitliliği açısından, altyapılar ve etkilendikleri müzikal janralar açısından çok yönlü bir müzik yaptılar. Yeniydiler, çekiciydiler ve güçlü besteleri vardı. Pop belki de sonraki yıllarda hiçbir zaman bu kadar sofistike olmadı. ABBA’ya bakınca ben en başta müzik sevgisi ve emek görüyorum. Kayıtları dinlediğinizde bası, gitarı, zilleri, trompeti, piyanoyu, dört vokali, analog synthesizer’ı ve o şarkıda kullanılan her türlü enstrümanı ayrı ayrı duyarsınız. Bunları çalan müzisyenleri hissedersiniz. O enstrümanları insanlar çalmaktadır. Gerçek sesleri ve gerçek “tuşeler” duyarsınız. Makine mükemmelliğinde olmayan, insan eli değmiş, tam da o yüzden eşsiz müzikler ve kayıtlardır bunlar. O yılların müzik anlayışı da budur ve ABBA dönemini şahane bir şekilde yansıtır.