Geçen yıla bakış

Yılın en önemli müzikal gelişmesi Türkçe Rap’in pek çok farklı alt türlere de yayılarak Türkiye popüler müziğinde zirveye oturmasıdır

Bugün pop hâlâ kendini yeniden keşfetmeye çalışırken, rock büyük bir tıkanıklık içine girmişken rap doludizgin yoluna devam ediyor. Bu konuda pek çok neden öne sürebilir türlü açıklamalar yapabilirsiniz. Hepsi de gerçeğin bir parçasıdır. Ama bütün bunların üzerinde tek bir neden var, Rap’in inandırıcı bir hikayesi var. Bu müziği yapanlar çoğu zaman alt kesimlerden geliyor ve zorlu hayatlar yaşıyorlar. Büyük şehirlerdeki sokak hayatının içinden yükseliyorlar. Ülkenin büyük kısmı şehirlerde ve merkezdeki üç beş zengin ve varlıklı mahallenin dışında kalan periferide yaşamını sürdürüyor. Dolayısıyla rap’in yükselmesi hem müzikal hem sosyolojik bir durumdur. Bu insanlar kendileri gibi genç bir nüfusa hitap ediyor, onların dilini konuşuyor, onların hikayelerini özlemlerini dillendiriyorlar.

Dolayısıyla bu içeriden yaklaşımla dili de onlar sahipleniyor. Bugün şarkı sözü yazımında dile yeni ifadeler kazandırılmasında “urban” yani “kentli” kültürde rap ilk sıradadır. Rock ve pop hikayesizlikten bitmiş durumda. 70’lerdeki arabesk nasıl ve neden yükseldiyse ve hangi sosyolojik duruma eşlik ettiyse bugün de Türkçe rap benzer bir temsiliyet durumundadır.

Yepyeni bir rap kuşağı

Alt türlerden bahsettim. Bugün Türkçe rap dediğimizde sadece en çok tanınmış iki üç isimden söz etmiyorum. Yepyeni bir rap kuşağı geliyor. Anadolu’dan, buradaki büyük şehirlerden o bölgelerin adetlerini, hayatını yansıtan rap müzikler geliyor. Antalya’dan Antep’e, Ankara’dan Samsun’a çok büyük bir hareketlilik var. İzmir başlıbaşına bir ekol oldu. Neredeyse her hafta yeni bir sanatçı lanse ediliyor ve İzmirli rap ekolünün tanınmış abileriyle düetlere girişiyor.

Geçen yıla dönüp baktığımızda en popüler işler Ben Fero’nun “Orman Kanunları” adlı albümü ve Ezhel’in bir dizi gurbetçi rapçiyle yaptığı düetler oldu. Ben Fero bugün son 10 yılda hiçbir popçunun ulaşamayacağı bir popülerlikte. Kendisine stream şampiyonu da diyebiliriz. Ezhel’in Murda, Ufo 361, Eno gibi isimlerle yaptığı düetler çok akıllıca bir strateji. Almanca rap Almanya’nın en büyük müzik janrası. Bu janraya da gurbetçi Türkler hükmediyor. Bu tip ikili çalışmalar her iki ülke de de büyük popülerlik yakaladığından stream rakamları tavana vuruyor. Yılın en büyük hit şarkılarından biri şüphesiz Ben Fero’nun “Demet Akalın”ı ile birlikte Ezhel ve Aya’nın “Aya”sı oldu. Öte yandan trap ve arabesk rap iyiden iyiye ayrı kulvarlara girmeye başladı. 2020’de bu türlerin kendi starlarını yarattığını göreceğiz. Arabesk rap’te Yener Çevik, Burak King, Eypio, Sagopa Kajmer gibi bu işin abilerine yeni ve genç yetenekler eklenecektir. Trap yeni nesil rap’İn çok ilgilendiği bir tarz. Buradan da büyük hit şarkılar 2019’da olduğu gibi 2020’de gelecek. Popçuların rap’e ilgisini gördük bu yıl. 2020’de artarak devam edecektir. Pek çok büyük starın rap starlarıyla iş birliği yaptığını görebiliriz.

Öte yandan küllerinden doğacak bir arabeskin de yolda olduğunu düşünüyorum. Bildiğimiz klasik sound anlayışında değil kah indie gibi kah chill out, club, elektronik altında kah pop olarak karşımıza çıkacak ve çok da sevilecek. Bunun alametleri genç sanatçılar giderek artıyor. Emir Can İğrek, Tuğçe Kandemir gibi arabesk temalı isimlerin peşi sıra yepyeni ve çok daha genç bir müzisyen kuşağı geliyor.

Popta sıkıntılı değişim

Klasik anlamda pop ne uzayacak ne de kısalacak. Ne zaman ki hikayesi olan star isimler ortaya çıkacak o zaman belki bir değişim bekleyebiliriz. Bugün artık internet çağındayız. Pop starları televizyon dönemine ait olduklarından ne şiş yansın ne kebap hayatlar sürmeye alışkınlar. Çünkü televizyonda bir filtre, (yasak, sansür ya da kontrol adını siz koyun) var. İnternet çağı starları ağzına geleni söylüyor. Bugün herhangi bir rap şarkısının sözlerine girin Tahribad-ı İsyan, Murda, Ezhel, Khontkar, Massaka fark etmez lafı gediğine koyarlar. Pop ve rock açıkçası fazla efendi ve siyaseten doğru kalıyor bütün bu tabloda ve gerçek hayatla bağını koparıyor.

Pop büyük bir değişim geçiriyor ve bu sıkıntılı bir değişim. Ama tamamlandığında çok zengin bir müzikal yelpaze görebileceğiz. Türkçe club, techno, chill out ve remiks türkü patlaması yaşanıyor. Turkish sound’lu bu müzikler giderek belirgin olacak. Özellikle techno türkü ve benzeri sound’lardan popülerlik bekleyebiliriz. Tek gitarla akustik coverlar söyleyen genç isimlerin bir süre daha alacakları bir mesafe var ama bu konseptin sonuna doğru geliyoruz. Kendi bestelerini yapan ve yoluna devam edebilenler kalacak. Ama sonsuza kadar akustik cover yapamazsınız. Zeynep Bastık gibi isimlerin popülerliklerini devam ettirmek için bestelere ihtiyaçları olacak.

Rock camiası büyük bir gerileme içinde. Bundan beş yıl önce Türkçe pop için ne söylüyorsak bugün aynısını Türkçe rock için söyleyebiliriz. Yeni ve orijinal sound’u ve söyleyecek sözü, anlatacak hikayesi olan gruplara sanatçılara ihtiyaç var. Ancak şu anda böyle bir hareketlilik yok. Eski büyük rock gruplarının konserleri, canlı kayıtları, cover’ları janrayı taşıyor. Ancak yeni isimler çıkmadığı sürece rock’ın gerilemesi devam eder. Popülerliği yakalayan az sayıda isim için çok geniş bir alan var doldurulmayı bekleyen. Önemli bir sorumluluk olsa gerek.
2019’a bakarken genel bir manzara çizmek istedim ve eğilimlerden söz etmeye çalıştım. İsim isim analize girmek istemedim çünkü bu tip bir tartışmaya girince illa unutulan bir şeyler oluyor. O kadar çok isim var ki haksızlık etmek istemem. Hepsine yer verirsem de yazı isim listesinden ibaret olur. Anladığınızı biliyorum. Hepinize mutlu, heyecanlı bol müzikli bir yıl dilerim.