Çocuklar ve teknolojik cihazlar

Çocuk Gelişimi Uzmanı Prof. Dr. Arzu Yükselen’den çocukların gelişim evrelerine göre dijital teknolojik cihazların ne şekilde kullanılmaları gerektiğini öğrendik.

Günümüzde çocuklar çok küçük yaşlardan itibaren dijital teknolojiyi kullanır hale geldi. Üstelik bu kullanım sınır tanımayan bir noktaya ulaştı. O kadar ki aileler sosyal bir organizasyon için bir araya geldiğinde, çocuklar bir kenarda büyülenmiş bir şekilde cep telefonlarına veya tabletlere bakıyor. Ebeveynler çocuklarına yemek yedirmek veya kendileri bir işle uğraşmak istediklerinde de bu cihazları çocukları oyalamak için kullanıyor. Dijital teknolojinin yaşamın ayrılmaz bir parçası haline geldiğini elbette göz ardı edemeyiz. Peki bu cihazlar zarar yerine yarar sağlasın istiyorsak, çocuklar tarafından nasıl kullanılmalı? Çocuk Gelişimi Uzmanı Prof. Dr. Arzu Yükselen anlattı.

0-3 yaş

Amerikan Pediatri Akademisi’ne göre bebekler iki yaşa kadar onları edilgen ve hareketsiz bırakan medya ve iletişim araçlarıyla kesinlikle bir araya getirilmemeli. Çünkü bebekler, iletişim kurmayı ve sosyal etkileşimde bulunmayı çevrelerindeki yetişkinleri taklit ederek ve onlarla etkileşimde bulunarak öğreniyor. Dolayısıyla bu cihazlarla kontrolsüz bir biçimde baş başa bırakılan çocukların beceri kazanmaları olumsuz etkileniyor. Gelişimin temeli olan bu dönemde bilişsel, dil, sosyal, duygusal ve fiziksel becerilerin kazanılmasında oyun aktivitelerine zaman ayrılması kritik öneme sahip. Aileler çocuklarıyla birlikte oynayarak vakit geçirmek yerine, onlara tablet veya cep telefonu gibi cihazları verdiklerinde çocuklar pasif bir konumda kalıyor ve gelişimleri olumsuz etkileniyor.

3-6 yaş

Okul öncesi dönem olarak adlandırılan 3-6 yaşta teknolojik cihazlarla karşı karşıya kalan çocukların bu araçları olumlu şekilde kullanmaları yararlı olabiliyor. Bu yaş grubunda çocuğu olan ailelere etkileşimli izleme yöntemini kullanmaları tavsiye ediliyor. Bu yöntemde ebeveyni tarafından gelişim düzeyine uygun olduğu belirlenen programları ve uygulamaları; ailelere çocuklarıyla birlikte izlemeleri ya da oynamaları tavsiye ediliyor. Ve bu esnada çocukla konuşmak, sorular yöneltmek, sesleri taklit etmek, şarkıları söylemeye çalışmak ve ritim tutmak gibi iletişime fırsat veren etkileşimler öneriliyor. Bu yolla çocuğun gelişiminin desteklenmesi sağlanabiliyor.

6-11 yaş

Okul çağı dönemi olarak adlandırılan bu dönem, çocuklarda akran etkileşiminin yoğun olduğu bir evre. Dolayısıyla çocuklar birbirleriyle oynadıkları oyunlar, izledikleri videolar ve indirdikleri uygulamalar üzerinden ciddi bir etkileşime giriyor. Bu sebeple okul çağındakilerin dijital teknolojiden tamamen uzak kalması mümkün değil. Ancak bu cihazları etkili ve yararlı bir şekilde kullanmaları konusunda denetlenerek yönlendirilebilirler. Bu dönemde cihazlarla baş başa kaldığı sürenin çocuğun günlük aktivitelerini ve akademik becerilerini aksatmayacak şekilde ayarlanması da gerekiyor. Bu yaş grubunda dijital teknolojilerin yoğun kullanımı, sosyal duygusal gelişimlerini, ana dili etkili ve doğru kullanmalarını ve problem çözme becerilerini olumsuz yönde etkileyebiliyor.

Annenin bağımlılığı çocuğu olumsuz etkiliyor

- Dijital teknolojik cihazlar ve medya oyuncak değildir. Oysa çocuğun gelişiminde oyun ve oyuncak vazgeçilmezdir. Hatta çocuğun yaşamında değişmeyen başrol oyun olmalıdır.

- 0-36 ay bebeklerde yapılan çalışmalara göre, tıpkı depresyonda olmaları gibi annelerin teknolojiye bağımlı olmaları da bebeklerin gelişimini olumsuz etkiliyor.