İtfaiyecileri çok severim
1970’li yıllarda Taksim’de AKM binası, Aksaray yeraltı çarşısı, Mahmutpaşa’da Kürkçü Han yangınları, gördüğüm büyük yangınlar olarak hafızamda yer etti .
AKM’de IV. Murat Piyesi oynanırken Topkapı Sarayı’ndan getirilip burada sergilenen IV. Murat’a ait eşyalar yanıp kül oldu. Bu eşyalar içerisinde, paha biçilemez eserler de vardı.
İhmal ve dikkatsizlik sonucu onlarca eski İzmir evlerinin yanışına üzülerek tanık oldum.
Yangın geçiren evlerin korku ve telaş içerisinde boşaltması, insanların kıymetli eşyalarını aile yadigarlarını alamadan sokağa fırlaması, itfaiyecilerin olağanüstü gayretleriyle yangına müdahale edip alevleri söndürmeye çalışmaları hüzün vericidir.
***
Yaklaşık 25 yıl önce Çankaya’da faal olan itfaiye binasında eşimle birlikte müdür odasının girişinde, Galata Köprüsü’nde koşan tulumbacılar tablosunu görmüştük. Tabloda önceki yıllardan kalma boya lekeleri vardı.
Eşim, tablonun alt köşesinde Fausto Zonaro imzasını görünce İtfaiye Müdürüne tabloya sahip çıkmalarını, kıymetli olduğunu hatırlattı.
1854 yılında bir duvarcı ustasının çocuğu olarak dünyaya gelen İtalyan ressam Fausto Zonaro, 1891 yılında geldiği İstanbul’da yaptığı manzara ve şehir hayatını gösteren resimleriyle ünlendi, resimleri sarayda ve dönemin padişahı II. Abdülhamit tarafından beğeni kazandı ve saray ressamı oldu.
Tablo gerçekten ünlü oryantalist ressam Zonaro’un eseri miydi?
İzmir itfaiyesinin demirbaşı olan tablo geçmiş yıllarda belediyeye nasıl kazandırıldı, satın mı alındı yoksa hediye mi edildi?
Sonraki yıllarda tulumbacılar tablosu itfaiye teşkilatıyla birlikte şimdiki yeni yerine Yenişehir’e taşındı.
Uyarılara rağmen Yenişehir itfaiye binası girişine asılan, tozları silindikçe rengine kaybeden tabloda Zonaro imzası şimdi okunamaz durumda…
Bütün tarihinde mal ve can kaybıyla sonlanan, yangınlara maruz kalmış, özellikle 1922 yılında başlayan büyük yangında bir daha asla yerine konulamayacak kültür zenginliklerini kaybetmiş İzmir’de, itfaiye teşkilatının geçmişten günümüze kullandığı yangın söndürme araçlarının kıymeti bilinsin istiyorum.
Dönemin en güçlü yangın söndürücüsü, Magirus marka seyyar merdivenli İzmir itfaiyesine ait aracı başka müzelerde görünce “Neden itfaiye müzemiz yok” başlığıyla yazılar yazdım.
Aynı yıllarda orta yaşlarda babacan bir itfaiye çavuşunun “İtfaiyeye ait Fransızlardan kalma taş baskı eski sigorta haritalarını restorasyon için 70’li yılların sonlarında bir kuruma gönderdik, nedense bir daha geri gelmedi” demesini önemseyip bu kez akıbeti meçhul haritaların peşine düştüm.
Bulunması için yazılar yazdım ancak sonuç elde edemedim.
Onarım için gönderilen haritalar için herhangi bir kayıt veya protokol yapılmamış.
Aslında ben itfaiyecileri severim, fotoğrafta görünen tabloyu korurlarsa daha çok severim.
İhtimal imza sahte olsa da bu tablo kıymetlidir, korunmalıdır.
Türkiye’nin önemli bir itfaiye teşkilatlarından biri olan İzmir İtfaiyesi, Fausto Zonaro imzalı tabloyu bulunduğu yerden kaldırılıp daha güvenli yere taşımalı.
Fransızların yaptığı taş baskı İzmir haritalarına gelince...
Dilerim, bir gün mutlaka bir yerlerden çıkıp hayalini kurduğum İtfaiye müzesinde yerini alır.
İyi pazarlar.
