Yorum Seçim bildirgelerinde dış politika (2) Seçim bildirgesinin 20 sayfa tutan dış politika bölümünde ise gazete başlıklarına taşınacak, heyecan uyandırıcı "yenilikler" veya değişiklik sinyalleri yok.Ancak bu bölümün analitik bir üslupla ve titizlikle hazırlandığı açık.Bölüm, Türk dış politikasına yön veren coğrafi, stratejik ve kültürel koşulların bir değerlendirmesiyle başlıyor. Bu şartların "çok boyutlu bir dış politika" gerektirdiği belirtildikten sonra, AKP'nin benimsediği amaç ve ilkeler şu terimlerle ifade ediliyor: "Kriz odaklı değil, vizyon odaklı yaklaşım", "etkilenen değil, etkileyen, belirlenen değil, belirleyen ülke"...Bu "girizgâh"tan sonra, aynı felsefi yaklaşımla, özgürlük ile güvenlik arasındaki ilinti inceleniyor ve şu sonuç çıkarılıyor: "AKP, dış politika hedefinin ülke insanının özgürlük ve refahını garanti ederek bir güvenlik alanı oluşturmak olduğuna inanır... Türkiye, iktidarımız, döneminde yakın bölgemizdeki savaş ve gerilimlere rağmen, güvenlik riski almaksızın özgürlük alanını genişleten yegâne ülke olmuştur"... Başbakan Tayyip Erdoğan'ın hafta sonu açıkladığı AKP'nin seçim beyannamesinin en çok dikkati çeken bölümünün, "yeni bir sivil anayasa hazırlamak" vaadini içeren cümlesi olması doğal. 233 sayfalık bildirgenin "haber değerindeki" yeni unsuru bu çünkü. Bu genel izahatın ışığında, beyannamede AKP iktidarının çeşitli dış politika alanlardaki icraatına geniş yer veriliyor ve birçok konuda bu performansın sürdürüleceği bildiriliyor...Belli başlı konularla ifade edilen görüşleri şöyle özetleyebiliriz: KIBRIS: Bu ara başlık altındaki oldukça uzun bölümde, izlenen politikanın iki stratejik hedefi şöyle belirtiliyor: KKTC'nin her alanda uluslararası etkinliğinin artırılması ve Doğu Akdeniz'deki denge ve istikrarın korunması... İktidar partisi, her iki alanda başarılı olduğunu birçok örnekler vererek anlatmaya çalışıyor ve "ulusal çıkarlarımızdan en ufak bir tavizde bulunulmadığı"nı öne sürdükten sonra şöyle diyor: "Önümüzdeki dönemde de bölgedeki çıkarlarımızı ve KKTC'nin haklarını korumaya dayalı stratejimiz devam edecektir"...IRAK: Bu alanda, Irak'ın parçalanmasının tehlikelerine işaret ediliyor ve bunun önlenmesi için "Türkiye'nin belirleyici role sahip olmasının stratejik bir zaruret olduğu" belirtiliyor. Kerkük konusunda ise bu sorunun "bütün etnik ve mezhebi unsurların katılımıyla ve hakkaniyet ilkelerine dayalı bir çözüme kavuşturulmasının öncelikli gündem maddelerinden birini oluşturacağı" vurgulanıyor. Bu genel ve muğlak ifadelerden sonra Kuzey Irak'ta teröristlerin üslenmesi meselesinde şu ifadeler kullanılıyor: "Irak'ta istikrarsızlıktan beslenen terör tehdidine karşı her türlü tedbiri en etkin şekilde alacağız. Hiçbir komşu ülke toprağının ülkemize yönelik terörist eylemler için bir üs olarak kullanılmasına izin vermeyeceğiz"...AB: Bu bölümde, AB üyeliğinin stratejik bir vizyon olduğu hatırlatılıyor ve müzakere sürecinin başlaması başarı olarak nitelendiriliyor. AB ile uyum alanında gerçekleştirilen reformların önemi de belirtildikten sonra, bunun sürdürülmesi kararlılığı dile getiriliyor.ABD: Bu nispeten kısa bölümde, "köklü geçmiş, kapsamlı amaç ve çıkar ortaklığı"na değiniliyor ve yine genel bir ifade kullanılarak "bu ilişkilerin yeni şartlara uyumlu hale getirilerek kurumlaştırılmasının gereği" savunuluyor... Stratejik hedefler Bildirgede AKP'nin "komşularla sıfır sorun" ilkesine verdiği önem vurgulanıyor, Ankara'nın Ortadoğu, Balkanlar ve Kafkasya bölgelerinde izlediği "proaktif" politikadan söz ediliyor, Türkiye'nin "enerji yolu" olma çabalarındaki başarılar sayılıyor, Türk dünyası ile ilişkilerin güçlendiği anımsatılıyor ve Afrika'dan Uzakdoğu'ya ve Latin Amerika'ya kadar birçok bölgede sıkı bağların kurulduğu belirtiliyor. Ancak şu önemli tespit de yapılıyor: "Rusya, Çin, Hindistan, Japonya gibi ülkelerle geliştirilen ilişkiler, Türkiye'nin AB ve ABD ile sahip olduğu kurumsallaşmış ilişkiler sisteminin bir alternatifi değildir".Bu cümle, başta belirtilen "çok boyutlu dış politika" anlayışı çerçevesinde, AKP'nin dış politika tercihini açıkça ortaya koyuyor.AKP seçim bildirgesi, halen Türkiye'nin karşılaştığı ivedi dış politika sorunlarının nasıl çözümleneceği konusunda somut ve net olarak yeni görüşler içermiyor. Ancak verdiği mesaj açık: İktidar döneminde yürünen yoldan devam... skohen@milliyet.com.tr Siyasal tercih
