Sami Kohen

Sami Kohen

skohen@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları
Haberin Devamı

Geçen günkü yazımızda belirttiğimiz gibi, yeni parlamentodaki güç dengeleri aşağı yukarı belli: Şiilerin oluşturduğu "ittifak" mecliste birinci durumda. Ancak radikal dinci ağırlıklı gurubun tek başına hükümeti kuracak çoğunluğu yok... Önceki güne kadar alınan sonuçlar Kürt listesini, Sünni ittifakın az farkla önünde gösterirken, son haberler bunun tersine işaret ediyor. Yani Sünniler ikinci, Kürtler üçüncü durumda... Büyük umutlar bağlanan eski Başbakan İyad Allavi'nin laik ve Batı yanlısı grubu ise mecliste zayıf bir şekilde temsil edilecek...Bunun anlamı şu: 1. Şiiler şimdi belirleyici mevkideler. 2. Radikal dinciler mecliste güçlü bir blok oluşturuyor. 3. Boykottan vazgeçen Sünniler en az nüfusları oranında bir temsil kabiliyetine sahip oldular. 4. Kürtler daha önceki geçici meclisteki kadar olmasa bile, gene de etkin durumdalar...***Bu tabloya göre akla Türkiye'yi de yakından ilgilendiren bir dizi soru geliyor: Bu parlamentodan nasıl bir hükümet çıkacak? Bu durumda Irak'ın toprak bütünlüğü devam edecek mi, yoksa ülke kaosa sürüklenip bölünecek mi? Türk Dışişleri yetkililerinin umudu, Irak'ın birleşik devlet niteliğini koruyacağı, yeni parlamentonun referandumda onaylanan anayasadaki değişiklikleri ona göre düzenleyeceğidir. Üst düzey bir yetkilinin deyişiyle "Bunun için ideal olan, Şii, Sünni ve Kürt unsurların oluşturacağı bir ulusal birlik hükümetinin kurulmasıdır". Bütün taraflar böyle bir konsensüse varabilirler mi? "Bu konuda önümüzdeki haftalarda çetin pazarlıklar yapılacak. Yeni hükümetin kurulması zaman alacak. Bu arada tabii Türkiye dahil, Irak'ın geleceğiyle yakından ilgilenen ülkeler de bu çabalara katkıda bulunmaya bakacak"...Tabii hükümet kurma çalışmaları sırasında, federal sistemin sınırları gelirlerin paylaşımı, İslamın devletteki rolü gibi toplumun çeşitli kesimlerinin farklı çıkar ve görüşmelere sahip olduğu konular da çok tartışılacak. Bunların ışığında Irak'ın yeni siyasal yapısının alacağı şekil, Türkiye'yi de yakından ilgilendiriyor... Seçimlerden güçlü çıkan Şiiler bu avantajı nasıl kullanacaklar? Bu, Irak'ın giderek İran'ın nüfuz alanına girmesine yol açar mı? Türk yetkililer Irak'ın siyasal yaşamında Şiilerin artık bir güç ifade ettiklerini kabul etmekle beraber, bunun Irak'ın yeni bir İran olacağına veya Iraklı Şiilerin Tahran'daki mollaların nüfuzu altına gireceğine pek ihtimal vermiyorlar. Ancak her şey, hükümetin kurulması ve anayasa üzerindeki çalışmaların yeniden başlaması sırasında belli olacak. Şiddet dinecek mi? Bu konuda da Türk yetkililer ihtiyatlı bir iyimserlik ifade ediyorlar. Sünniler hükümete girerse, direniş azalabilir ve şiddet sadece Zarkavi ve benzer grupların eylemleri ile marjinalize olabilir.Ankara'nın, PKK'nın Kuzey Irak'taki varlığıyla ilgili beklentisi de, Bağdat'ta güçlü ve istikrarlı bir yönetimin kurulmasının bu sorunun çözümünü kolaylaştıracağı yönünde.Kısacası, seçim sonrası Irak'taki gelişmelerin izleyeceği seyir henüz belli olmadığı için, bunun çoğu ülkeler gibi Türkiye'yi de nasıl etkileyeceğini tam kestirmek olanaksız. Irak sorunu, tüm yan etkileriyle, daha uzun süre Türkiye'nin dış politika gündeminin ön sırasında kalacak... skohen@milliyet.com.tr Irak'ta seçimlerin sonucu Türkiye'yi nasıl etkileyecek?