Bu ETA’nın ilk ateşkes ilanı değil. İspanya’nın Bask bölgesinin bağımsızlığını isteyen terör örgütü. 1980’lerden bu yana en az 10 kez şiddet eylemlerini bir şekilde sonlandıracağını bildirmiştir.
Yarım yüzyıldır faaliyette bulunan ETA ilan ettiği her ateşkes için farklı sıfatlar kullanmıştır. 1988’de örgüt ilk kez “kısmi” bir ateşkes ilan ettiğini açıklamıştı... 1989’da tekrar ilan edilen ateşkes “tek yanlı” ve “geçici” (15 günlük) olarak nitelendirilmişti... 1998 ateşkesi ise “genel ve süresiz” idi. Ama bu sadece 4 ay sürebilmişti. 2006’da ETA “kalıcı” bir ateşkes ilan etti. Bu da 9 ay sonra Madrid havaalanının bombalanmasıyla son bulmuştu.
Nihayet geçen eylül ayında örgüt “askeri eylemlerini durdurma” kararını açıklamış ve Bask bölgesinde demokratik düzenin kurulmasına çalışacağını belirtmişti. Bu eylemsizlik kararı bozulmamakla beraber, İspanya hükümeti ETA’nın bu yeni tutumunu yetersiz bulmuştu.
Şimdi ETA’nın ilan ettiği ateşkes, “kalıcı, genel ve uluslararası denetime açık” olarak nitelendiriliyor. Yapılan açıklamada ETA’nın silahlı mücadelesini bitirmek ve kalıcı demokratik bir çözüm için çalışmak istediği belirtiliyor.
Silahlar ne olacak?
Bu kez ateşkes ilanı ile ilgili ifadeler, öncekilerden biraz daha farklı ve daha güçlü. Ayrıca ilk kez, uluslararası denetimden de söz ediliyor.
Ancak hükümet ve İspanya’daki siyasi kurumlar, bu şekli ile de ETA’nın ateşkes ilanını yeterli bulmuyor. İspanya İçişleri Bakanı Rubalcaba’nın deyişiyle “bu kötü bir haber değil, ama beklentileri tam karşılamıyor...”
Beklentilerin ne olduğu belli: Başbakan Zapatero’nun daha önce de defalarca belirttiği gibi ETA’nın bütün silahlarını teslim etmesi ve kendisini feshetmesi şart. ETA’yı desteklediği için yasadışı sayılan Batasuna için öteden beri konan şart, şimdi de geçerli: ETA’nın bir nevi siyasi kanadı gibi hareket eden Batasuna’nın siyasi hayata girmesi ve seçimlere katılması için, mutlaka ETA’dan kopması ve örgütün giriştiği terör eylemlerini kınaması gerek.
Batasuna şimdiye kadar böyle bir tavır açıklamadı, ama ETA’nın şiddet eylemlerine son vermesi ve yeni ateşkes ilan etmesi için çok uğraştı.
Zaman kaybetmeden...
Aslında ETA’nın şiddet eylemlerini sonlandırmaya razı olmasında başka faktörler de var: Bunlardan biri, ETA’nın çok kan kaybetmesidir. Halen teşkilatın önde gelen 500’den fazla üyesi hapiste. Örgüt “eskiler” ile “yeniler” arasında bölünmüş durumda. “Eskiler” terörle bir yere varamayacaklarını daha iyi seziyorlar.
Nedenleri ne olursa olsun ETA’nın teröre başvurmaktan vazgeçmesi önemli bir gelişme.
Kuzey İrlanda’da barışın sağlanmasında kilit rol oynayan Sinn Fein’in lideri Gerry Adams, dünkü “İndependent” gazetesindeki yazısında barış için yapılan girişimlerde fırsatların zamanında kullanılmasının çok önemli olduğunu belirtiyor ve “kelimeler üzerinde tartışmalar, yorumlar, ön koşullar, bazen sürecin çökmesine sebep olur, Bask sorununda bunların olmamasına gayret edilmelidir” diyor.
Benzer durumlarla karşılaşan tüm ülkeler için önemli bir tavsiye bu...
