KOSOVA ile Suriye krizlerinin nedenleri birbirinden çok farklı; ama son 48 saat içinde olanlar, ilginç bir benzerliği ortaya çıkardı.
Her iki olayda da yoğun diplomasi sayesinde, savaşın eşiğinden dönüldü... Ve her iki olayda da, güç gösterisi sayesinde diplomasi sonuç vermeye başladı.
Suriye krizinde, Türkiye'nin Hafız Esat yönetiminin PKK politikasını değiştirmemesi halinde askeri müdahalede bulunacağı uyarısında bulunmasından sonra, özellikle Mısır'ın arabuluculuğu ile, şimdi gerginlik yatışmaya başlıyor. Suriye'nin geri adım atması sonucunda, Türk ve Suriye yetkilileri arasında bir görüşme sürecine girilmesi mümkün görünüyor.
Kosova krizinde de, NATO'nun askeri bir müdahalenin eşiğine gelmesinden sonra, Slobodan Miloseviç 9 gündür sıkı pazarlık içinde bulunduğu arabulucu Richard Holbrooke'un şartlarına razı oluyor. Böylece savaş tehlikesi bertaraf ediliyor ve soruna barışçı çözüm bulma şansları artıyor.
Her iki olayda, çatışmaya beş kala diplomasinin hemen hemen aynı zamanda bir çıkar yol bulması, ilginç bir rastlantı. Bu iki örnek (hoşa gitmese bile) güce dayanmayan diplomasinin sonuç vermediğini ve barışın da ancak kuvvet gösterisi ile kurulabileceğini ortaya koyuyor...
* * *
TÜRKİYE'nin bulunduğu bölgenin her iki kanadında - hem Suriye, hem Kosova krizinde - kaydedilen bu gelişme, kuşkusuz Türk yetkililerine ve kamuoyuna rahat bir nefes aldıracaktır.
Antalya'da düzenlenen Balkan zirvesi, dün Belgrad'dan gelen "hayırlı haberler" sayesinde, "başarı" ile sonuçlanabilmiştir. Eğer Kosova konusundaki anlaşma gerçekleşmeseydi ve hele NATO uçakları Yugoslavya'yı bombalamaya başlasaydı, Antalya zirvesinde - bir gün önce planlandığı gibi - iki ayrı bildiri yayınlamak gerekecek ve böylece Yugoslavya ile diğer 6 ülke arasındaki anlaşmazlık iyice su yüzüne çıkmış olacaktı.
Belgrad'dan son dakikada gelen anlaşma haberi, Antalya'daki zirveye (ve sonuç belgesine) olumlu şekilde yansımış ve havayı yumuşatmıştır.
Kosova konusunda varılan bu sonuç, "Holbrooke diplomasisi"nin bir zaferidir. 57 yaşındaki deneyimli diplomat, Bosna'dan sonra Kosova'da da "kriz yönetimi"nin ustası olduğunu kanıtlamıştır.
Balkanlar'da çatışmayı durdurmak, savaş halini barışa dönüştürmek ve hele bu barışın sürekli olmasını sağlamak kolay iş değildir.
Kosova'da şu anda askeri müdahalenin önüne geçilmiş ve barışçı çözüm yolu açılmış bulunuyor. Ancak bu uzun ve çetin bir yoldur. Miloseviç, BM kararlarına uyacağını, şiddete son vereceğini, kuvvetlerini geri çekeceğini, mültecilerin evlerine dönmesine izin vereceğini taahhüt etmiştir. Ancak sözle yetinmeyen Batı, bunun gerçekleşmesini garantilemek için bazı şartlar koşmuştur. Buna göre, NATO uçakları, Kosova üzerinde sürekli denetim uçuşları yapacak, ayrıca Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) şemsiyesi altındaki 2 bin görevli, karada sıkı bir kontrol kuracaktır. Bu arada Belgrad ile Kosovalılar arasında, geniş bir özerkliğe dayalı yeni bir siyasal statü üzerinde müzakereler başlayacaktır.
Böylece Kosova'da yaşamın normale dönmesi ve sorunun çözüme kavuşturulması süreci, NATO, AGİT, BM, kısacası "uluslararası camia"nın sürekli katılımı ile gerçekleşecektir.
* * *
BU sonuçtan çok memnun olması gereken Holbrooke dahi, ihtiyatlı konuşarak, bu sürecin başarıya ulaşıp ulaşmamasının "uygulamaya" bağlı olduğunu söylüyor.
Miloseviç bu, belli olmaz!.. Uygulama esnasında yan çizebilir, engel çıkarabilir... Veya Kosova'da bazı güçler bu süreci baltalayabilir... Denetim bu bakımdan önemli...
Garip bir benzerlik ama, aynı şey Suriye için de söylenebilir. Hafız Esat söz verebilir, ama önemli olan uygulamadır. Yıllarca PKK'nın ve Apo'nun kendi topraklarındaki varlığını inkar eden bir yönetimin sözünü kuşku ve ihtiyatla karşılamak doğal. Nitekim Türk hükümetinin şimdiki tavrı da bu.
Ama, silahların gölgesinde de olsa, diplomasinin devreye girmesi, oldukça rahatlatıcı ve de umut verici...
Yazara E-Posta: S.Kohen@milliyet.com.tr
