Eğer NATO Yugoslavya'ya karşı askeri müdahalede bulunmasa idi, Batı Kosova'daki "insanlık faciası"na seyirci kalmakla suçlanacaktı. Şimdi ise, "Kararlı Güç" harekatının beklenen sonucu verip vermeyeceği, yani hava saldırıları ile Miloşeviç'in dize getirilip getirilmeyeceği - biraz da kuşku ile - soruluyor.
NATO'nun ve bu operasyonun başını çeken ABD'nin karşılaştığı açmaz bu...
Kosova'da "insanlık faciası"nın giderek vahimleşmesi, buna karşılık Miloşeviç yönetiminin azgınlaşması karşısında, Batılı liderler "sabırlı olun, daha işin başındayız" mesajını veriyorlar. ABD Savuma Bakanı'nın deyişi ile, bu harekat, birinci ve ikinci ve ileride üçüncü aşamaları ile daha günler, belki de haftalar sürecek...
NATO'nun beklentisi, askeri gücü iyice kırılmış Yugoslavya'nın, sonunda pes edeceği ve Kosova barış planını kabul etmek zorunda kalacağıdır. Bu arada NATO, bu müdahalesi ile, kendi gücünü ve etkinliğini de kanıtlamış olacaktır...
* * *
UMARIZ bu beklenti - sonunda - gerçekleşir. Ama açıkçası, harekatın ilk 6 günlük bölümünün bilançosu, NATO açısından pek cesaret verici değil.
Evet, ABD ve diğer müttefik uçaklarının "high tech" (yüksek teknoloji) yeteneğine dayalı performansına diyecek yok. İstenilen hedefler, tam isabetle vuruluyor. Böyle devam ederse, gerçekten Yugoslavya askeri alanda büyük bir yenilgiye uğrayacak.
Ne var ki, en azından bu ilk aşamada, yüksek teknoloji, üstün askeri kudret, Miloşeviç'i yola getirmeye ve Kosova'daki "insanlık faciası"na son vermeye yetmiyor. Şu ana kadar olanlara bakılırsa, müdahalenin ilk sonuçları, beklentilerin tersi...
* Miloşeviç, bütün Sırpları kendi etrafında topluyor. Onun siyasi muhalifleri dahil, şimdi "düşmana karşı savaşta" ona destek veriyor.
Yani bu olay Yugoslav diktatörünün "içerde" popülaritesini şimdilik artırmış görünüyor. (Saddam için de öyle olmadı mı?)
* "Kararlı Güç" operasyonunun başlıca gerekçesi şu idi: Kosova'da bir "insanlık faciası" cereyan ediyor, Arnavutlar zulüm görüyor, bir kısmı kaçmak zorunda kalıyor... NATO, yeni doktrinine göre, buna artık izin veremez. Bu "facia"ya karşı müdahale etmek, onun görevi...
Oysa, harekat başladıktan sonra, Kosova'da "insanlık facia"sı çok daha ciddi boyutlar aldı. Esas facia şimdi, Sırpların "intikam" saldırıları sonunda cereyan ediyor.
Gerçi NATO yetkilileri, "harekat olmasa idi, gene bunlar olacaktı" diyor. Ama herhalde bu ölçüde değil. Askeri harekat Miloşeviç'e gerçek bir "etnik temizliğe" girişme fırsatını verdi maalesef... Öyle ki, bundan sonra ülkeden kaçan yüz binlerce Arnavut'un evlerine (çoğu zaten yakılmış) dönmesi bile imkansız...
* Sadece hava akınları ile Miloşeviç'i dize getirmek mümkün olmazsa, kara harekatına ihtiyaç duyulacaktır. Ama NATO (ve ABD) yetkilileri bu aşamada bunu düşünmüyor. NATO'da bu konuda karar için gerekli konsensüsü sağlamak da olanaksız görünüyor. Kaldı ki bir kara harekatının da (çok üstün ve geniş bir güçle yapılmazsa) sonuç verip vermeyeceği belli değil...
* * *
NATO'nun müdahalesi başta Rusya'yı çok sinirlendirdi. Moskova sert - hatta saldırgan - bir dil kullandı. Ama Primakov'un bugün Belgrad'a gidişi, Rus diplomasisinin şimdi devreye girmekte olduğunu gösteriyor.
Bu aslında, bir yandan Miloşeviç'in yola gelmesi, öte yandan bombardımanların kesilmesi ve özellikle Kosova'daki "insanlık faciası"nın sona erdirilmesi için bir fırsat olabilir. Yeter ki Rus diplomasisinin amacı ve üstlendiği rol, bu yönde olsun...
Yazara E-Posta: skohen@milliyet.com.tr
