Belgrad'da savaşın sona ermesini coşku ile kutlayan binlerce gençten biri, CNN muhabirinin "Hükümetinizin dediği gibi, zaferi mi kutluyorsunuz?" şeklindeki alaylı sorusunu "Ne zaferi?" sorusu ile yanıtlıyor ve devam ediyor: "Şu savaş iki buçuk ay önce bitseydi olmaz mıydı?"
Miloşeviç'in sözcüleri istedikleri kadar bu savaşın Yugoslavya'nın zaferi ile son bulduğunu söyleye dursunlar, bu sonucu "Avrupa'da küçük bir devletin, çok güçlü saldırganlara karşı direnişinin bir başarısı" olarak nitelendirsinler, bunu Yugoslavların çoğu da artık yutmuyor.
Halk 11 hafta süren bombardımanların toplam 5 bin ölüye, 10 bin yaralıya, 100 milyar dolar maddi zarara mal olduğunu bilmiyor mu? Kosova bölgesinin artık Yugoslav kontrolünden çıktığını ve "yabancı bir askeri ve siyasal otoritenin" denetimi altına girdiğini hissetmiyor mu?
Bu mu Yugoslaya'nın zaferi?
* * *
EVET, artık kesinleşmiş bir "Kosova anlaşması"ndan ve "savaştan barışa geçiş"ten söz edebiliriz.
Ama, bu süreç pek çok pürüzlerle de dolu. İşin zor aşaması asıl şimdi başlıyor.
* Anlaşmanın ön gördüğü Yugoslav güçlerinin Kosova'dan çekilmesi ve yerine BM şemsiyesi altındaki "Uluslararası Barış Gücü" (KFOR)'un gelmesi, kritik bir dönem oluşturuyor. Bu süreç içinde, herhangi bir olay çıkmaması çok önemli. En ufak bir aksama, bir direniş, bir sürtüşme anlaşmanın uygulanmasını engelleyebilir...
* Kosova'dan Yugoslav güçlerinin çekilmesi kadar, Kosova'da Arnavut direniş güçlerinin (UÇK) silahları bırakması ve herhangi bir eylem yapmaya kalkışmaması da çok mühim. UÇK liderleri böyle bir söz vermiş bulunuyor. Ama onların da harfiyen anlaşmaya uymaları (bu arada bağımsızlık için savaşma fikrinden vazgeçmeleri ve otonomiye razı olmaları) gerekir...
* Yeni oluşturulacak 50 bin kişilik KFOR'un büyük kısmı NATO ülkeleri askerlerinden oluşacak. Rusya 10 bin askerlik bir kontenjan istiyor. Bu konuda birtakım pürüzler çıkabilir: Rus birliği NATO'dan emir almak istemeyecek. Ayrıca Rus askerlerinin ayrı bir "kesim"de konuşlanması söz konusu. Bu da, Kosova'nın, NATO ve Rus diye iki ayrı kesime ayrılması gibi bir sonuç yaratabilir.
* Mültecilerin dönüşü büyük sorun. Kosova'dan kaçan 1 milyona yakın Arnavut'un en az yarısı evlerine dönmek niyetinde deniyor. Bu kadar insanın kıştan önce memleketlerine dönmesi, burada güvenliklerinin sağlanması, yerleştirilmesi çok zor bir iş. Dönenlerin bir kısmı, evlerinin yıkıldığını görecekler. Kendilerine yeni barınak arayacaklar. Belki bazısı orada oturan Sırplardan intikam almak isteyecek...
* Miloşeviç'in geleceği de ayrı bir problem. Lahey Mahkemesi onu savaş suçlusu ilan etti. BM, NATO ve diğerleri, onu hala muhatap sayacak mı? Onu yakalayıp adalete teslim etmek söz konusu olacak mı?
* Nihayet, Kosova'nın ve tüm Yugoslavya'nın yeniden imarı konusu var. Batı böyle bir iş için ilk aşamada 30 milyar dolar ayırmak durumunda. Bu paranın sağlanması kolay değil. Ama yıkılanı da yapmak şart. Yoksa barışı sürdürmek mümkün olmaz.
SONUÇ: Savaş yapmak nispeten kolaydı. Barış yapmak, zor olacak...
Yazara E-Posta: skohen@milliyet.com.tr
