Sami Kohen

Sami Kohen

skohen@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları
Haberin Devamı

Yorum Konuşmanın içeriği ve üslubu, ilk bakışta Soğuk Savaş dönemini anımsatmıyor değil...Ancak bundan o eski döneme dönülmekte olduğu sonucunu çıkarmak da pek doğru değil. Olsa olsa, Soğuk Savaş'tan sonraki ılık havanın yerine, şimdi soğuk rüzgârların esmeye başladığı söylenebilir.Putin'in konuşması, bir süredir hissedilmeye başlayan hava değişimini biraz daha soğutuyor.Rusya Federasyonu Başkanı sıfatıyla son "ulusa sesleniş" konuşmasını yapan Putin (seneye görevi bitiyor), ABD'ye ve genel olarak Batı'ya iki konuda sert çıktı.Birincisi, güvenlik stratejisiyle ilgili. Putin, 1990'da imzalanan ve Avrupa'da uçak, tank, top gibi silahların sayısını sınırlandıran "Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Anlaşması"nın (AKKA) yükümlülüklerini artık askıya alacağı uyarısında bulunuyor. Sebep: ABD'nin Avrupa'da füzesavar silahları konuşlandırmaya hazırlanması ve NATO'ya dahil bazı ülkelerin buna razı olması...İkincisi, Rus lideri Batı'yı Rusya'nın içişlerine karışmakla suçluyor. Putin'e göre Batı, Rusya'ya mali kaynak akışını ve demokrasinin savunuculuğunu, kendi çıkarları için bir araç olarak kullanıyor... Dünya tekrar Soğuk Savaş'a mı dönüyor? Rus lideri Vladimir Putin'in önceki günkü konuşması, bir süredir bu yönde duyulan endişeleri büsbütün artırdı. Gerçekten bir Rus liderinden bu tür sözler Soğuk Savaş döneminden beri duyulmamıştı.Putin'in endişelerinin nedeni anlaşılabilir. ABD'nin Avrupa'da bir füzesavar sistemi kurmak istemesi, doğrudan Rusya ile ilgili değil. Daha açıkçası bu sistem, ileride nükleer güce kavuşabilecek olan İran'a karşı düşünülüyor veya öyle söyleniyor. Rusya sonuçta Avrupa'daki kuvvet dengesinin kendi aleyhinde değişeceğinden korkuyor.Bu endişeyi besleyen olaylar var. Her ne kadar ABD ile Rusya, özellikle 11 Eylül'den sonra birbirlerine daha yakınlaşmışsa ve hatta NATO ile Rusya arasında bir "ortaklık" kurulmuşsa da, Bush yönetiminin stratejileri, Putin'in midesini bulandırmaya yetti. Örneğin ABD'nin Rusya'nın "arka bahçesi" sayılan Orta Asya, Kafkasya ve Ortadoğu ülkelerinde askeri bir varlık göstermesi gibi... Hedef başka... Rusya'nın AKKA'yı kendi başına askıya alması, aslında askeri bakımdan Avrupa'daki durumu pek etkilemez. Yani böyle bir kararın fazla bir "kıymeti harbiyesi" yok. Ama siyasal açıdan önemi var. AKKA, Avrupa'da herkesin kendisini nispeten güvende hissettiği bir ortam yaratmıştı. Rusya'nın bunu askıya alması, eğer bölgeye büyük sayıda Rus konvansiyonel silahlarının yığılmasına yol açacaksa, bu, Moskova ile Batı arasında yeni bir silah yarışına yol açabilir. Ne var ki Rusya şimdi düzelen ekonomisine rağmen, böyle bir yarışın gerektirdiği büyük paraları harcayacak durumda değil. (Rus savunma bütçesi, ABD'ninkinin yüzde beşi)...Ama Putin, bu meydan okumayı, siyasal alanda çok daha rahat gerçekleştirebilir. Putin'in elinde iyi kozlar var. ABD'nin birçok konuda (İran, Irak, Afganistan, vs.) Rusya'ya olan ihtiyacı, Rus liderinin elini güçlendiriyor. Ayrıca Avrupa (AB dahil), Rusya ile yeni bir gerginlik dönemi yaşamak istemez.Kısacası, bazı konularda çatışan çıkarlara rağmen, Rusya ile Batı'yı yeni bir Soğuk Savaş'a doğru gitmekten alıkoyacak ortak faktörler çoktur. Diğer bir deyişle, arada esen soğuk rüzgârlar, havayı tamamen donduracak şiddette değil... skohen@milliyet.com.tr Kaygılar aynı