Gazetelerin ekonomi sayfalarında çıkan Arjantin ile ilgili kısa bir haber dikkatleri fazla çekmemiş olabilir; ama olay bizim açımızdan oldukça anlamlı.
Habere göre, Arjantin IMF'den bir ek yardım isteğinde bulundu, ancak ABD'den beklediği desteği bulamadı. Nitekim Başkan Bush, bu konuda "Arjantin'in öncelikle ekonomik reformları uygulayarak kendisine yardımcı olması gerektiğini" söyledi ve "bütün opsiyonları açık tutuyoruz" demekle yetindi.
Bu sözler, Bush yönetiminin şimdilik IMF'nin Arjantin'e yeniden yardım elini uzatması için aktif olarak devreye girmeye pek niyetli olmadığını gösteriyor.
* * *
ASLINDA bu, Başkan Bush ve ekibinin (özellikle Hazine Bakanı Paul O'Neil'in) gelişme halindeki ülkelerde çıkan ekonomik krizlere direkt müdahale etmeme ve onlara sadece "manevi destek" - yani nasihat - verme politikasına uygundur.
ABD yönetimi, Arjantin'den gelen istemi, bu politikası için bir nevi test sayıyor.
Arjantin'in istediği acil yardım 6 milyar dolar civarında. Ne var ki daha geçen aralıkta IMF bu ülkeye 39.7 milyar dolarlık bir kredi açmıştı. De la Rua hükümeti ve ekonomiyi düzeltme misyonunu üstlenen Domingo Cavallo, kamu harcamalarını kısmak dahil, bir dizi önlemi uygulamaya koydu. Ama mali sektör bir türlü toparlanamadı. Bankaların rezervleri eriyor, milyarlarca dolar ülkeden kaçmaya devam ediyor.
İşte bu noktada Cavallo, IMF'ye ve ABD'ye bir S.O.S. işareti gönderiyor; ancak Washington hareketsiz kalıyor.
* * *
BU köşede Arjantin ile Türkiye'nin geçirdiği kriz konusundaki benzerlikleri ve farklılıkları birkaç kez belirttik. Şimdi farklılıklara bir yenisi ekleniyor: Bu da Bush yönetiminin tavrı ile ilgili.
IMF'nin Türkiye'ye 15 milyar dolar kredi sağlamasında ABD'nin (ve diğer Batılı ülkelerin) gösterdiği büyük gayreti hatırlayalım. O zaman bu çabaların Bush yönetimince ilan edilen politikaya ters düştüğü söyleniyor ve Türkiye'ye bir "istisna yapıldığı" belirtiliyordu.
Gerçekten Türkiye, ABD'nin uyguladığı ayrıcalık sayesinde, beklediği yardımları hızla sağlayabildi. Arjantinliler o günden beri "Türkiye'nin şansı"nı gıpta ediyorlar!
* * *
PEKİ, Arjantin'in talebine soğuk bakan Bush yönetiminin Türkiye'ye daha sıcak ilgi göstermesinin nedeni nedir?
Kuşkusuz farklı durumlardan kaynaklanan bazı ekonomik faktörler var. Ancak Türkiye'nin lehindeki tavırda, siyasal nedenler de önemli rol oynuyor.
Bu konuda birkaç gün önce "Financial Times"ta yayımlanan bir makalede şöyle deniliyordu: "Türkiye, dünyanın istikrarsız bir bölgesinde yer alan önemli bir NATO üyesidir... Bush yönetimi ulusal güvenlik mülahazalarını, piyasa ile ilgili felsefesinin üstünde tutmaktadır. Bu da, mali destek konusunda Buenos Aires'i, (Ankara'ya oranla) daha az avantajlı duruma getirmektedir."
Daha açık bir deyişle, Türkiye'nin jeostratejik konumu ve ABD'nin Ankara'ya verdiği önem Bush yönetiminin "O'Neil doktrini"ni bir yana bırakıp daha aktif olarak Türkiye'yi desteklemesine yol açıyor.
Arjantin'in bu kadar şansı olmadığı ortada.
