Irak işi gerçekten bir yılan hikâyesine döndü. Her gün Washington’dan ve diğer merkezlerden birbiriyle çelişen haberler geliyor: ABD yakında vuracak... Hayır vurmayacak... Belki ileride vuracak... Ama muhakkak vuracak... Yok, vurmayabilir de... vesaire...
Kafaları iyice karıştıran bu haberler sırf söylentilere de dayanmıyor. Kaynak çoğu zaman lider düzeyindeki yetkililerdir. Bakıyorsunuz bir gün Başkan Bush ABD’nin "sabırlı" davranacağı mesajını veriyor. Birkaç gün sonra onun yardımcısı Dick Cheney ise bu işin artık beklemeye tahammülü olmadığını söylüyor.
Her kafadan bir sesin çıktığı bu "kakofoni" ortamında söylenebilecek şey, ABD’nin henüz Irak’a askeri müdahale konusunda kesin kararını vermemiş olduğudur. Başkan Bush bu aşamada içten ve dıştan gelen tepkileri, bu arada Kongre’den yetki, BM’den destek almak gerekip gerekmediği gibi tartışmalı konuları ve olası bir operasyonun siyasal ve ekonomik maliyetini hesaplamakla meşgul.
***
BU bağlamda Türkiye de son günlerde sesini duyurmak fırsatını buldu. Washington’a giden Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Uğur Ziyal, Dick Cheney dahil, üst düzey yöneticilere Ankara’nın bu konudaki görüşlerini - ve telkinlerini - aktardı.
Türkiye’nin verdiği mesajı şöyle özetleyebiliriz: Birincisi, ABD’nin Irak’a karşı kuvvet kullanması büyük riskler yaratacak. Bundan bölge de, ABD de zarar görecek. İşin doğrusu bu sorunu barışçı yollardan halletme çabalarını sürdürmektir...
İkincisi, ABD askeri bir operasyona girişmeye kararlı ise, mutlaka bunu "meşruiyet ve görüş birliği" içinde gerçekleştirmeli, yani BM’den yetki, müttefiklerinden ve dostlarından da destek sağlamalıdır. Tek başına hareket, ABD’ye çok şey kaybettirir...
Üçüncüsü, Türkiye, ABD’nin askeri müdahalesinin Irak topraklarında yol açabileceği ve kendi güvenlik ve stratejik çıkarlarına ters düşebilecek olumsuzlukları önlemeye de kararlıdır. Bu konuda ABD yetkililerinin son zamanlarda Ankara’ya verdiği güvencelerin yerine getirilmesi gerekmektedir...
***
BÜTÜN dünyanın Irak krizinde bir çıkar yol aradığı bir sırada halen TESEV’in başkanı olan değerli diplomat Özdem Sanberk’in "Financial Times" gazetesinde çıkan bir yazısı dikkati çekiyor.
Sanberk, ABD, AB, Rusya ve ilgili bölge ülke liderlerinin bir araya gelip Irak konusunda barışçı bir çözüm üretmelerini öneriyor. Böyle bir konferans için de en müsait yerin Türkiye olduğunu belirtiyor.
Dün görüştüğümüz Sanberk, bu fikrine birçok ülkenin diplomatlarından destek aldığını belirtti ve "Irak konusunda alternatif bir strateji belirlemek zamanı geldi. Türkiye bu yönde inisiyatifini kullanmalıdır" diye konuştu.
Ünlü gazetenin yer vermeye değer bulduğu bu makaledeki düşüncenin gerçekleşmesi zor görünse de, Türk diplomasisi bunu uluslararası platformda aktif bir girişim için bir fırsat olarak değerlendirebilir.
