MOSKOVA
Başbakan Bülent Ecevit dün karla karışık yağmurlu bir havada vardığı Moskova'da, 2.5 gün sürecek "zor gezi"sine başladı.
Esas bugün başlayacak olan görüşmelerde ele alınacak konulardan öne çıkan ikisi de, Ecevit için "zorluk" yaratıyor.
Gerek terörizm ile mücadele, gerekse "Mavi Akım" projesi, özellikle iç politikanın baskısı (ayrıca bazı dış politika faktörlerinin etkisi) altında bulunuyor.
Ancak buna rağmen, Başbakan çok önem verdiği bu ziyaretinin, bu iki konuda mutabakatla sonuçlanması üzerinde kararlı görünüyor.
Terörizm ile mücadele konusunda, iki tarafın hazırladığı taslaklar, ortak bir deklarasyona dönüştürülmeye hazır.
Dolayısıyla bu belgenin bugün Moskova'da yayımlanacağı artık kesin. "Mavi Akım" projesi üzerinde de, şu ana kadar yapılan çalışmalar, "ek protokol"ün imzalanması için gereken zemini oluşturmuş durumda.
Yetkililer, iki başbakanın bugün yapacağı "baş başa görüşme"de esas kararın alınacağını söylüyorlar. Yani bu metin de bugün burada ilgili bakanlar tarafından imza edilebilir, ya da bu formalite daha ileri (ama gene de yakın) bir tarihe bırakılabilir.
* * *
BU iki konunun Türk tarafı için yarattığı zorluk şu:
* Terörizm ile mücadele deklarasyonu, aslında Türkiye'nin öteden beri çok önem verdiği genel ilkeleri ve bu alanda diğer pek çok ülke ile kurulan işbirliğini öngörüyor. Bu belge, bir Türk diplomatının dediği gibi, iki - üç ay önce yayımlansaydı, Türkiye için bu bir başarı sayılacaktı. Ama son iki - üç hafta içinde Çeçenistan'da olanların ışığında böyle bir deklarasyon özellikle Türkiye'deki bazı çevreler tarafından, sanki Rusların politikasına destek veriyormuş gibi gösteriliyor.
Kuşkusuz bu tür değerlendirmeler ve eleştiriler hükümeti çok zor duruma düşürüyor. Gerçi Ecevit bu iddiaların doğru olmadığını, Rus lideriyle görüşmelerinde Türkiye'nin Moskova'nın Çeçenistan'a karşı davranışını onaylamadığını ileteceğini söylüyor. Ama gerçek şudur ki, bu görüşmeler "Çeçenistan'ın gölgesi altında" yapılıyor ve Türk kamuoyunun bir kesimi şu sırada Rusların kendi lehlerinde kullanacağı bir deklarasyona imza atılmasından rahatsız oluyor.
* "Mavi Akım" projesi konusunda dün konuştuğumuz Enerji Bakanı Cumhur Ersümer'in ifadesine göre, "teknik düzeyde mutabakat hemen sağlandı, şimdi iş Başbakan'ın kararına kalıyor". Bakan, Türkiye'nin doğalgaz ihtiyacının çok büyük olduğuna işaret ederek Rusya ile yapılacak yeni anlaşmanın Türkmenistan'dan ve Azerbaycan'dan da aynı enerjiyi sağlamaya engel olmayacağını belirtiyor. 2000'li yılların başlarında bu ihtiyaç 50 - 55 milyar metreküp olacak. "Mavi Akım" hattı bunun sadece 16 milyar metreküpünü karşılayacak.
* Ecevit de dün aynı hususu vurguladı ve bu projenin Türkmen veya Azeri projelerine "alternatif olmayacağı" güvencesini verdi.
Ne var ki, Türkmenler ve Azeriler kadar ABD (özellikle büyük Amerikan şirketleri) de bu işin içindeler. ABD'den bazı ters mesajlar geliyor: Eğer Türkiye "Mavi Akım" projesini hayata geçirirse, Bakü - Ceyhan hattının finansmanı tehlikeye girebilir deniyor...
* * *
İŞTE "Mavi Akım" öylesine karışık bir iş. Ama bir Türk yetkilisi bize şöyle dedi: "Türkiye için bu proje, sadece Rusya'dan doğalgazın alınmasından ibaret değil. Konu, Türkiye'nin Rusya ile ilişkileri, Türkiye'nin enerji ihtiyaçları ve Türkiye'nin genel dış politikası ile ilgili."
Bu düşüncelerle Ankara, aslında 1997'de var olan "Mavi Akım" anlaşmasını yaşama geçirecek olan ek protokolü imzalamak kararında.
Bu önümüzdeki 24 saat içinde Moskova'da, Ecevit'in ziyareti sırasında gerçekleşebilir. Bu olmazsa dahi, bu formalite daha "sessiz" bir şekilde, en kısa zamanda yerine getirilecektir.
Yazara E-Posta: skohen@milliyet.com.tr
