Senim Tanay Karakuş

Türk Dil Kurumu’na göre “hayvan” kelimesi; duygu ve hareket yeteneği olan, içgüdüleriyle hareket eden canlı yaratık demekken kimilerine göre ise kabalığın, duygusuzluğun, hakaretin bir tasviri olarak karşımıza çıkıyor. Oysa Arapça bir kelime olan hayvan; “yaşama, canlı olma” ve “her çeşit canlı varlık” manalarını taşıyor. Yani aslında Türkçedeki mecazdan nasibini alan bu kelimenin özü ‘hayat’ın ta kendisi. Peki ya varlıklarıyla göğsümüze dolan nefesi ve de neşeyi karşılıksız büyüten minik dostumuzu bir gün sonsuzluğa uğurlamak zorunda kalıp onu gömecek bir yer bile bulamazsak? Hayvan psikolojisiyle ilgili birçok çalışmaya imza atan Prof.Dr. H. Tamer Dodurka ile minik dostlarını kaybedenlerin yaşadığı ruh halini ve bu durumun yarattığı en zor tarafları konuştuk. 

Bir hayvanı sahiplenmek dünyanın en güzel duygusu… Ya onu kaybetmek?

Yıllarca iyi kötü günde birlikte oluyorsun, eksikliğini, hatanı yüzüne vurmuyor, dedikodunu yapmıyor, dostluğunu paylaşıyor yalnızlık

Çoğu kadının "Bana bir şey olmaz" diyerek doktora gitmek istemediği için mücadele etmek zorunda kaldığı jinekolojik kanserler nedeniyle 2018 yılında dünyada 468 bin kişi hayatını kaybetti! Türkiye’de de kadınlarda meme kanserinden sonra en fazla jinekolojik kanserler görülüyor. Rahim kanseri, yumurtalık ve rahim ağzı kanseri ise bu listenin en başında. Genellikle belirti vermeden sinsi bir şekilde ilerlediklerinden korku, utanma ve zaman ayırmamaktan kaynaklı düzenli olarak kontrolden geçmeyen kadınların kâbusu olabiliyorlar. Hatta hastalık ileri evreye geçtiğinde fark edildiği için ne yazık ki öldürücü hale gelebiliyorlar. Oysa yılda sadece 1 kez yapılacak basit bir kontrolle yaşanacak tüm kötü senaryoların önüne geçilebilir!

Üç kadın kanseri ve asla göz ardı edilmemesi gereken belirtileri hakkında bilgi almak üzere Tıbbı Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Alper Can ve Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Cem Dane’ye ulaştık.

'MENOPOZ SONRASI DAHA SIK RASTLIYORUZ'

Genellikle 50-60 yaş aralığında görülen rahim

Son zamanlarda sağlık üzerindeki etkilerinden bahsedilen glutatyon, hücrelerin enerji santralleri olan mitokondrilerin sağlıklı şekilde çalışması için gerekli olan bir protein olarak tanımlanıyor. Uzmanlar da hastalıkları önlemek, yaşlanmanın olumsuz etkilerinden korunmak, performansı artırmak ve her şeyden önemlisi bağışıklığın güçlendirilmesi, enflamasyonun kontrolü için vücutta glutatyon düzeylerinin yüksek tutulması gerektiğini vurguluyor. Peki nedir bu glutatyon, doğal yollardan vücuda almak mümkün mü? İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Pınar Akan anlattı.

'ÖNEMİ HER ZAMAN BİLİNİYORDU'

- Eskiden adını hiç duymadığımız halde şimdilerde neden sık sık glutatyonla karşılaşır olduk? Yeni yapılan çalışmalar mı buna sebep oldu?

Glutatyonun önemi her zaman biliniyordu ve asetilsistein kullanılarak 30 yıldır karaciğer ve böbrek koruyucu olarak toksisiteler için klinikte kullanılıyordu. Son 20 yıldır uzun yaşam ve bunun süreçleriyle ilgili daha çok araştırma yapıldı, dolayısıyla teknolojinin direkt olarak kullanıma sunabilmesiyle

ABD’de yapılan araştırma çok çarpıcı bir sonucu gözler önüne serdi: 40 yıldır yapılan çarpışma testlerinde kullanılan mankenler sadece erkek sürücüler düşünülerek tasarlanıyor! Kadın sürücü testlerinde ise erkek modellerin daha ufak benzerleri kullanılıyor. Ayrıca genel olarak trafikte kadınların erkeklere göre daha dikkatli olduğu bilinse de ABD'de yapılan araştırmalara göre, kadınların ölüm ya da yaralanma oranları daha fazla. Burada en büyük etkenin, erkek fizyolojisine göre üretilen araçlar olduğu iddia ediliyor.

Araştırmacılar, kadınların erkeklerden farklı fizyolojik özellikleri olduğu için çarpışma testlerinde küçük erkek modellerin kullanılmasının kadın sürücüler ve yolcular için bir fikir veremeyeceğini söylüyor.

ÖLÜM ORANI ERKEKLERE GÖRE YÜZDE 17 DAHA FAZLA

Araştırma sonucuna göre ABD’de kazaya karışan araçlarda yaşanan ölümlerde kadınların yüzde 17 daha fazla etkilendiği vurgulanıyor. Yine aynı araştırmaya göre,

Türkiye'de 7-8 milyon, dünyada ise 350-400 milyon kişi nadir hastalıkla mücadele ediyor. 2 bin kişide bir ya da daha az sıklıkta görülen hastalıklara 'nadir hastalıklar' deniyor. Çocuk ve erişkin yaşta görülebilen primer immün yetmezlik de bu nadir hastalıklar arasında yer alıyor. Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği (AİD) Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Sevgi Keleş, primer immün yetmezlik hakkında önemli bilgiler paylaştı.

1- Primer immün yetmezlik nedir? Hangi yaşta ortaya çıkar ve kimlerde daha fazla görülür?

İmmün sistem veya bağışıklık sistemi, hastalıklara karşı savunma mekanizmasını oluşturan, vücudu zararlı maddelerden koruyan bir sistemdir. İmmün sistemimiz pek çok hücre ve proteinlerden oluşur. Bu yapılardaki sayısal ya da fonksiyonel bozukluklar sonucu oluşan kalıtsal hastalıklara primer immün yetmezlikler (PİY) deniliyor. Şikâyetler daha çok çocukluk döneminde başlamakla birlikte enfeksiyonların ortaya çıkması erişkin yaşa kadar gecikebilir. Kalıtım

Kan hastalıkları içerisinde en sık görülen anemi yani kansızlık başka sağlık sorunlarıyla benzer belirtiler göstermesi nedeniyle gözden kaçabiliyor. Oysa tedavi edilmediği takdirde kişinin hayat konforunu ciddi şekilde etkileyen bu rahatsızlığın erken tespiti ve tedavisi hem vücut hem de ruh sağlığı için kritik öneme sahip. Her yaştan insanda görülebilen kansızlıkla ilgili halk arasında sıkça dile getirilen yanlışların da doğru tedaviye ulaşmaya engel olduğunu vurgulayan İç Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Bülent Yardımcı beslenmeden alınan takviyelere pek çok konuda kansızlığa dair önemli bilgiler paylaştı.

Kansızlığı kısaca nasıl tanımlayabiliriz? 

Vücudumuzda oksijenin dokulara taşınmasını sağlayan alyuvarların az olması durumuna anemi (kansızlık) denir. Aslında sorun alyuvarların içinde olan hemoglobin denilen bir proteinin eksikliğidir. Bu proteinin yapısında demir olduğu için kanımızın rengi kırmızıdır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre hemoglobin değeri erkeklerde 13, kadınlarda 12 gram/desilitre

Temiz ve kusursuz bir su elde etme amacıyla kullanılan su arıtma cihazları sağlığımız için sakıncalı olabilir. Bu cihazların musluktan cihaza gelen suyu kendi özel filtre sisteminden geçirerek temizlediği iddia ediliyor. Cihazların en fazla kullanılan modelleri ise tezgah altı, musluğun uç kısmına takılan aparat ve son dönemlerde popüler olan sürahi formunda olanları. "Suyu temizlemekten ziyade sağlık için yararlı olan tüm mineral ve bileşenleri de yok ediyor" diyen İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji Uzmanı Prof. Dr. Zeki Karagülle, araştırma sonuçlarına dayandırdığı çarpıcı bilgiler paylaştı.

Dünyanın pek çok noktasında musluktan akan su, rahatlıkla tüketilebiliyor. Biz neden musluktan akan suyu içemiyoruz ya da içilebilir olduğu halde uzak mı duruyoruz? Türkiye’de hangi illerde musluktan akan su rahatlıkla içilebilir?

Su tüketimi doğrudan gelir düzeyiyle bağlantılı. O yüzden tüm gelişmiş toplumlarda her insanın kolaylıkla ulaşabileceği şehir şebeke suyunun temiz, güvenilir ve sağlıklı olması

Bahar aylarında yağmurların artmasıyla doğada kendini gösteren mantar türlerinin bilinçsiz bir şekilde toplanıp tüketilmesi, ölüme kadar varan zehirlenmeler yaşanmasına neden oluyor. Buna yol açan sebeplerin başında ise halk arasında yıllardır dolaşan yanlış inanışlar yer alıyor.

‘AYIRT ETMENİZ İMKANSIZ, ANLAMANIN BİR YOLU YOK’

Mantar zehirlenmeleriyle ilgili bilgi almak için ulaştığımız "Türkiye'nin Mantarları" kitabıyla tanınan mikolog (mantar uzmanı) Jilber Barutçiyan, zehirli mantarın ayırt edilmesi konusunda değinerek, “Kesinlikle kulaktan dolma bilgilerle zehirli-zehirsiz mantar ayırdı yapılamaz. Yani mantarın ilk görüşte zehirli mi zehirsiz mi olduğunu anlamanız için pratik bir yol, metot, teknik ya da herhangi bir püf kesinlikle yok” diyor.

‘SAĞDAN SOLDAN DUYDUĞUNUZ YANLIŞ BİLGİLER ÖLDÜRÜYOR’

Halk arasında doğru olarak kabul edilen, mantarla ilgili söylenen bazı bilgilerin son derece yanlış olduğunu dile getiren Barutçiyan, “Beyaz mantar zehirsizdir, hayvan yerse zehirsizdir, sütü olan mantar zehirsizdir gibi bilgiler