İbadet, niyet ile olacağından oruçta niyet şarttır. Asıl niyet, insanın kalben oruç tutacağını içinden geçirmesidir. Dil ile söylemek şart değildir. Gece sahura kalkmak da niyet demektir.
Ramazan orucu ile günü belirtilmiş adak orucu ve nafile oruçta niyet, iftardan ertesi günün kuşluk vaktine kadar yapılabilir. Bu süre içinde ne zaman oruç tuttuğunu içinden geçirirse orucu olur.
Makbul oruç
Oruç, sadece midenin boş kalması demek değildir. Bunun yanında dilin dedikodudan, gıybetten; kulağın kötü söz dinlemekten; beynin boş düşüncelerden korunması; hâsılı bütün organların kötü işlerden sakınması lâzımdır ki oruç insan ruhundaki etkisini yapsın. Yoksa sadece aç kalmak, bir mânâ ifade etmez. Allah’ın Elçisi (s.a.v.): “Zûr sözü (yani yalan, gıybet, dedikodu gibi günah sözleri) ve bunları yapmaktan vazgeçmedikten sonra bir kimsenin yemesini, içmesini terk etmesine Allah’ın ihtiyacı yoktur!” (Buhârî) buyurmuştur. Oruç ayında bu gibi kötü eylem ve duyguları atmalıyız ki Allah’ın coşan rahmetine ve feyzine dalalım. “Nice oruç tutan var ki orucundan kendisine kalan, sadece açlık ve susuzluktur.” (Beyhakî (et-Tarğîb: 2/148))
Ramazanda şu üç şeyi yapmak güzeldir: 1) Sahura kalkmak, 2) Sahuru geç yemek, 3) Hava açık olduğu zaman güneş batınca hemen orucu açmak. Oruç açarken: “Allahumme leke sumtu ve bike âmentu ve aleyke tevekkeltu ve alâ rızkıke eftartu: Allahım, senin için oruç tuttum, sana inandım, sana dayandım, senin verdiğin rızıkla orucu açtım!” demek sünnettir.
Azabın ebediliği Allah’ın adaletiyle bağdaşır mı?
Hocam bir yazınızda okumuştum Kur’an’ı Kerim’de cennete girecekler için “halidine fihâ ebeden” cehenneme girecekler için sadece “halidine fihâ” ayetleri geçmektedir, yazıyordunuz. Ama ‘Cin Suresi 23.ayet’te cehenneme girecekler için de “halidine fihâ ebeden” ayeti geçmektedir. Şimdi buradaki sorum: 1- Cehennem cennetle beraber ebedi mi kalacak? 2- Allah’ı 70 sene veya 80 sene inkâr etmiş, şirk koşmuş kişinin cehennemdeki süresinin ebedi olması Allah’ın adaletine aykırı değil mi? 3- Cin Suresi’ndeki ebedi kelimesi neyi ifade ediyor? 4- Cennet ebedidir denilince bu sonsuzluk olmuyor mu? Sizlere saygılarımı sunarak sağlığınız için duacıyım. Cerrah Gökhan
Cevap: Bu konuyu vaktiyle çok yazmıştım. Cennet hakkında sürekli ebedâ kelimesi kullanılırken cehennem hakkında genelde khâlidîne fîha ifadesi kullanılır. Sadece bir iki yerde ebâ kelimesi de geçer. Her ne olursa olsun, âyetlerde kullanılan khulzd ve ebed kelimeleri sonsuzca anlamında değil, bize sonsuz gelen çok uzun süreyi ifade eder. Bunu hastanın durumuyla daha iyi anlayabilirsiniz. Amansız hastalığın pençesinde kıvranan kimseler için özellikle gecenin saatleri uzar da uzar, üç saat gibi kısa bir süre üç bin yıl kadar uzun gelir. İşte cehennem hakkında kullanılan khulûd ve ebed kelimeleri de cehennem azabının dayanılmazlığını canlandıran söylemlerdir. Bizim kavramamız için azabın dayanılmazlığı böyle anlatılmıştır.
En çok 80-100 yıl yaşayan insanın bütün ömrü küfürle geçmiş olsa bile Allah o kuluna sonsuzca azabetmez. Sonsuzca azap Allah’ın kendi bildirdiği yasaya aykırıdır. Çünkü Cenabı Hak, iyilik yapana yaptığının on katı sevap verileceğini, ama kötülük yapanın, sadece yaptığı kötülük kadar cezalandırılacağını vurgular. 60-70 yıllık küfürle geçen ömrün cezası, ancak 60-70 yıl olur. 60 yıllık kötülüğe sonsuzca ceza vermek Allah’ın lutfuyla, merhametiyle, adaletiyle bağdaşmaz. Onun için sonsuzca cehennem cezası yoktur. Bu anlayış, Kur’ân’ın ruhunu anlamamaktan kaynaklanmıştır.
Ayrıca Allah’ın rahmeti, acıması, bağışlaması da azabından fazladır. “Allah’ın rahmeti her şeyi kapsar.” Hakk’ın rahmeti dışında kalan bir varlık yoktur. Allah’ın rahmeti gazabını geçmiştir, affı ve bağışlaması cezasından çok çok fazladır.
