İstanbul’da 1 Kasım seçiminin sonunda tüm hesaplar altüst oldu. İstanbullu seçmen ‘Ak Parti’ dedi. CHP 7 Haziran’da aldığı üç ilçeyi kaybederken, MHP ve HDP ise ağır oy kayıpları yaşadı
Her beş seçmenden birinin bulunduğu İstanbul için öngörüler beş ay öncesinin tekrarı, hatta CHP’nin “emanet oyların” geri dönüşüyle atak yapacağı yönündeydi ama sandık tüm beklentileri, hesapları alt üst etti. Ak Parti 7 Haziran’a oranla oylarını dörtte bir oranında artırırken CHP’nin 7 Haziran’da kazandığı Sarıyer, Avcılar, Beylikdüzü gibi kaleler düştü. İki milliyetçi parti HDP ve MHP ise ağır oy kayıplarına uğrayarak hepten kaybettiler. Ki HDP’nin İstanbul’daki Kürt seçmenlerden aldığı oy oranında da büyük düşüş görüldü. MHP ise İstanbul genelinde yüzde 10’u bile bulamadı. Bu gelişmelere bağlı olarak da İstanbul’un Ankara’ya gönderdiği 88 milletvekilinin partilere göre dağılımında Ak Parti lehine önemli değişikler oldu.
7 Haziran seçimleri öncesinde HDP’nin barajı aşıp aşamayacağı merak edilirken, 1 Kasım öncesinde ise Ak Parti’nin tek başına iktidar olup olamayacağı çok tartışıldı. O nedenle de ülke genelindeki seçmenin yüzde 22’sini barındıran İstanbul’dan alınacak oylar çok önemliydi. Yani beş ay önceki seçimde yüzde 10’a yakın bir seçmenini HDP ve MHP’ye kaptıran Ak Parti, bu oyları geri alabilirse tek başına iktidar yolunu yeniden açabilirdi ve oldu da..
Oylarını 1 milyon artırdı
Ak Parti’nin İstanbul’daki oyları 7 Haziran’a oranla bir milyon civarında arttı. Bunda da Ak Parti’ye geri dönen seçmen kadar, 7 Haziran’da sandık başına gitmeyenlerin yüksek katılımı ile geçen seçimdeki rekor düzeydeki geçersiz oy (537 bindi) sayısındaki büyük düşüş etken oldu..
Bu arada Ak Parti’nin İstanbul’da aldığı oyların bölgelerarası dengeli dağılımı ise mega kentteki demografik yapının Ak Parti lehine olduğunu bir kez daha kanıtladı..
Beş ay önceki seçimde bölge olarak partilerin aldıkları oylar açısından kıyaslandığında keskin hatlar yoktu. Yani ‘bir parti bir bölgede çok zayıf diğerinde çok iyi’ diye bir durum söz konusu değildi. Her parti açısından 1-2 puanlık oynama vardı. Örneğin Ak Parti 1. Bölgede (40.57), 2. Bölgede (42.73), 3. Bölgede ise (39.67) idi. Aynı dengeler aldıkları oy oranlarıyla bağlantılı olarak CHP, HDP ve MHP için de geçerliydi.
39 ilçedeki dağılım da 28 Ak Parti ve 11 CHP lehineydi. Bu dağılımda ise her iki parti adına oy deposu olarak görünen ilçelerin yanı sıra Ataşehir, Kartal, Sarıyer, Avcılar, Beylikdüzü, Büyükçekmece, Küçükçekmece gibi 1-3 puanlık farklarla kazanılan ya da kaybedilen ilçeler de vardı.
İstanbul’daki büyük oy artışıyla 3. parti konumuna gelen HDP’de Sultanbeyli, Arnavutköy, Bağcılar’da CHP’ye fark atarak (iki katı oy aldı) ikinci parti olmuştu. Bu ilçelerde CHP ve MHP arasındaki fark da çok azdı. Yani neredeyse bu üç ilçede CHP 4. parti durumuna düşecekti.
1 Kasım’da neler değişti?
Kampanya sürecinde ve araştırma şirketlerinin öngörülerinde İstanbul’da blok oy hareketleri beklenmiyordu ancak seçmenin tam tersi yönündeki mesajı herkesi şaşırttı. İstanbul’daki üç bölgede de MHP çöktü, HDP eridi. Bu partilerden kayan oylardan da CHP’ye pek giden olmadı. Dahası bölge bazında bakıldığında CHP yerinde saydı izlenimi verse de ilçe bazında ele alındığında CHP’nin kayıpları çok açık ortaya çıktı. Örneğin 7 Haziran’da 1- 3 puanlık oy farkıyla Ak Parti ya da CHP arasında paylaşılan Ataşehir, Kartal, Sarıyer, Avcılar, Beylikdüzü, Büyükçekmece, Küçükçekmece gibi kritik 7 ilçenin tamamı üstelik de bazılarında açık arayla Ak Parti’ye geçti. Böylece de CHP’nin İstanbul’da kazandığı ilçe sayısı 11’den 8’e düştü.
CHP Sultanbeyli ve Arnavutköy ilçelerinde de HDP’nin gerisinde kalarak üçüncü parti oldu. Yani Ak Parti ve CHP’nin vaat yarışı arasında tercih yapan seçmen ‘Ak Parti’ dedi ve her üç bölgede de Ak Parti’nin oylarında yüzde 9 ile yüzde 11 arasında değişen bir artış (1. Bölge: 47.57, 2. Bölge: 51.14, 3. Bölge: 47.82) gösterdi. Ak Parti’ye oy yağdıran ilçelerin başında da her seçimde olduğu gibi Sultanbeyli, esenler, Sultangazi, Arnavutköy, Bağcılar, Pendik, Ümraniye, Gaziosmanpaşa, Güngören, Kağıthane, Bayrampaşa ve Başakşehir geldi. İlk dört ilçede Ak Parti’ye çıkan oylar da yüzde 60 ila 67 arasında rekor düzeye ulaştı.
En büyük sürpriz HDP’de
Bölge bazında en büyük sürprizlerden biri ise HDP Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın liste başında olduğu İstanbul 1. Bölgede HDP’nin oy oranının yüzde 10’un altında kalmasıydı. HDP Kürt seçmenlerin yoğun olduğu ve Pervin Buldan’ın liste başında yer aldığı 3. Bölgede de yüzde 14’lerden 11’lere düştü. Bunda da, 7 Haziran’da bu bölgeden tek bir Kürt aday göstermeyen Ak Parti’nin bu seçimde Diyarbakırlı eski Gıda, Tarım ve Hayvancılık bakanı Mehdi Eker’i liste başı yapması dengeleri değiştiren nedenlerin başında geldi...
