Yaman Törüner

Yaman Törüner

yaman.toruner@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları
Haberin Devamı

Yeni bir moda başladı. Bu yıl, % 25 ila 50 arasında kâr yapmayı düşünenler, kıymetli madenlere ve hammadde özelliği taşıyan mallara yatırım yapacaklar. Yatırım yapılacak mallar arasında altın, gümüş, bakır, petrol, buğday, şeker, pamuk gibi her türlü mal var.
Emtia yatırımı yapanların artması, emtia fiyatlarını olması gerekenden hızlı arttırıyor ve emtiayı bizzat üretmeyen ama diğer malları üretirken kullanan mamul madde üreticilerini bir darboğaza sokmuş bulunuyor. Hammadde fiyatlarının artacağını düşünen mamul mal üreticileri, kullanacakları hammaddeyi hemen satın almak veya vadeli piyasada alım emri vermek zorunda kalıyorlar. Bu durum, fiyatları daha da yükseltecek gibi görünüyor. Çin gibi dünyadaki hammaddenin önemli bölümünü mamul madde üretimleri sırasında kullanmak durumunda olan ülkeler de devreye girmek durumunda olduklarından, bu yıl emtia fiyatlarında bir bölümü spekülatif de olsa ciddi artışlar bekleniyor.

Emtiaya yatırım kolay mı?
Bankalarımız, emtiaya yatırım yapmak isteyenlerin paralarını toplamak amacıyla, müşterilerine çeşitli olanaklar sunmaya başladılar. Bu konuda en önemli bilgi, nereye ve kime yatırım yapacağınızı bilmeniz. Çünkü, 3 çeşit yatırım olanağı var:
1. Genellikle hammaddeye değil, o hammaddenin üretimini yapan uluslararası şirketlerin hisselerine yatırım yapılır. Yani siz, o malı almıyor, o malı üreten şirketin büyümesine, kazancına, yönetimine para yatırıyorsunuzdur. Hammadde üretimi yapan şirketlerin hisselerini bulunduran bir fon satın aldıysanız, bu fonun değeri ürettikleri emtialar kadar artmayabilir.
2. Emtianın alım satımı, esas itibariyle vadeli işlem borsalarında yapılır. Üretici, daha tam olarak pazara sürmeye hazır hale gelmemiş olan malını, vadeli olarak bu piyasalarda satar. Siz de o emtiaya belli bir vade sonunda teslim almak üzere fiyat verir, şimdiden ödeme yaparsınız. Örneğin, 6 ay sonra sizin aldığınız emtianın fiyatı yükselirse, daha ucuza aldığınız için kâr eder, fiyat düşerse zarar edersiniz. Bu durumda, yatırım yaptığınız emtiayı satın alıp, depolamanız da gerekmeyecektir. Banka veya aracı kurumunuz, bu kontratı satın aldığınızı gösteren bir makbuz vermekle yetinecektir. Kredi kullanabilen müşteriler, yatırım yaptıkları emtianın fiyatının geçici olarak düşmesi durumundaki riski karşılayacak belli bir oranda para yatırarak bu çeşit kontratları satın alabildiklerinden, ellerindeki sermayenin 5-10 katı spekülatif yatırım yapılabilmekte; bu nedenle de, emtia fiyatları üzerinde ek bir baskı yaratılmaktadır.
3. Bir emtiayı hemen satın da alabilirsiniz. Bu durumda alınan emtianın, saklanması ve durumunu muhafaza etmesi için ortaya çıkacak ek masrafları da ödemek zorundasınız. Bu nedenle, doğrudan satın almalar pratikte sadece altın, gümüş, platin gibi kıymetli madenler üzerinden yapılabiliyor. Bu mallar bizzat size teslim edilmiyorsa, mutlaka malın sizin izninizle kullanılabileceği ve mülkiyetinin size ait olduğu konusunda emin olmalısınız. Çünkü, uluslararası bankalar dahil, bu konuda aracılık yapan birçok kuruluş elindeki kıymetli madeni kiralayabilmekte, rehin göstermekte veya başka bir kuruluştan kira ile aldığı kıymetli madeni kendi kasasında size göstererek “işte, bu mal sizindir” diyebilmektedir. Hatta, Merkez Bankaları nezdinde tutulan kıymetli madenler bile belli bir süre için bu amaçla kiralanabilmektedir.
Emtiaya para yatırırken, ne satın aldığınızı iyi bilmelisiniz.