Yolcu uçağı füzeyle vuruldu

Malezya Havayolları’na ait Boeing 777 yolcu uçağı dün Ukrayna sınırları içinde yere düştü. 283 yolcu ve 15 mürettebatın bulunduğu uçak Rusya sınırında yakın bir bölgede yere çakıldı. Rus basınında uçakta bulunan tüm yolcular ve mürettebatın hayatını kaybettiği belirtildi. Interfax’a göre, Amsterdam-Kuala Lumpur seferini yapan M17 sayılı uçak, Rusya hava sahasına girmesine 50 kilometre kala alçalmaya başladı. Donetsk kentine 80 kilometre uzaklıktaki Shakterks’te düşen uçağın alevler içinde kaldığı aktarıldı.
Ukrayna İçişleri Bakanı Danışmanı Anton Gerashenko 298 kişiyi taşıyan uçağın ülkenin doğusundaki bir kasabada düştüğünü belirtti. Facebook sayfasından bir açıklama yapan Gerashenko, 10 bin metre yükseklikte seyreden uçağın BUK hava savunma sistemi tarafından atılan bir füze ile vurulduğunu iddia etti. Gerashenko, uçağın düşürülmesinden “teröristleri” sorumlu tuttu. Amerikan haber ajansı AP ise muhabirleri tarafından benzer bir roket atarın doğu Ukrayna kasabası Shaktersk’ta dün sabah saatlerinde görüldüğünü ifade etti.

Ukrayna: Biz vurmadık
Ruysa’nın Kırım’ı ilhakının ardından bölgede Ukryana hükümet güçleri ile Rusya yanlıları arasındaki çatışmalar, Donetsk’in de aralarında bulunduğu doğu illerine sıçramıştı. Ukrayna, Rusya’yı ordusuna ait helikopterleri düşürmekle suçluyordu. Ukrayna Rusya’nın dün de bir helikopteri düşürdüğünü iddia etmişti. Ukrayna Devlet Başkanlığı’ndan yapılan açıklamada, “trajedi ile ilgili özel bir devlet komisyonu kurulacağı” belirtildi. Olayı “terör eylemi” olarak niteleyen Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko, “Uçağın vurularak düşürüldüğü ihtimalini dışlamıyoruz. Hava Kuvvetleri’nin havada hiçbir hedefi vurmadığını doğrulattık” dedi.

Kargo uçağı sandı
Ukrayna, Rus yanlılarını sorumlu tutarken çarpıcı bir gelişme yaşandı. Twitter’da yapılan paylaşımlarda, uçağın düşürülme haberinin yayılmasından kısa süre önce Rus ayrılıkçıların lideri İgor Girkin’in sosyal paylaşım sitesi VKontakte’de, ‘adamlarının bir uçak vurduklarını’ duyurduğu ortaya çıktı. Girkin paylaşımında, Ukrayna ordusuna tarafından kullanılan AN-26 cinsi kargo uçağını düşürdüklerini söylüyordu.
Girkin, “Donetsk yakınlarında AN-26 cinsi bir uçak düşürdük ve olayı görüntüledik. Bizim alanımızda uçmamaları için onları uyarmıştık” şeklinde cümleler kullandı. Ayrılıkçı lider ayrıca uçağın boş bir alana düştüğünü ve sivillere zarar vermediğini de ifade etti. Girkin’in gönderisi Moskova saati ile 5.50’de, Malezya uçağının düştüğünün ortaya çıkmasından kısa süre önce yapıldı. İfadelerin sosyal medyada yayılması üzerine Girkin’in sayfasında bu konuda yaptığı paylaşımları sildiği görüldü.

Sistemle övünmüşlerdi

Donetsk kentinde kendi yönetimlerini ilan eden Rusya yanlısı ayrılıkçılar, uçağın Malezya Havayolları’na ait yolcu uçağı olduğunun ortaya çıkmasının ardından uçağı kendilerinin düşürmediğini söyledi. Interfax’a açıklama yapan ayrılıkçıların sözcüsü Sergey Kavtaradze, “Uçağı Ukrayna tarafı düşürdü. Bizim zaten böyle bir hava savunma sistemimiz yok” dedi. Rus yanlısı yönetimin başbakanı ilan edilen Aleksander Boroday de Twitter’da “İlk incelemelere göre uçak Ukrayna tarafından vurulmuştur. Bizim 10 bin metredeki bir uçağı vurabilecek sitemimiz yok” açıklamasında bulundu.
Ancak Rus yanlısı ayrılıkçıların daha önce HOBOPOCC.info adlı sitede bu sistemi bulundurduklarına dair paylaşımları dikkat çekti. 29 haziran 2014’te sitede yayınlanan haberde, ayrılıkçıların BUK Hava Savunma Sitemine sahip oldukları resimlerle birlikte belirtiliyordu. Ayrılıkçıların kendi yönetimi olan Donetsk Halk Cumhuriyeti’nin resmi twitter hesabında perşembe günü yapılan bir paylaşımda da Ukrayna ordusundan BUK karadan havaya füze sistemi ele geçirdiklerini duyurmuşlardı.

Rusya: İlgimiz yok

Rusya’nın BM Daimi Elçisi Vitali Çurkin ise uçağın düşmesi ile ilgili Rusya’nın bir rolü olmadığını söyledi. New York’ta muhabirlere açıklama yapan Çurkin, “Biz yapmadık” demekle yetindi. Malezya Başbakanı Necib Razak, Twitter’dan “MH uçağının çakıldığı haberleri karşısında şoke oldum. Soruşturma başlatıyoruz” açıklamasında bulundu. Rusya, Kiev’den uçağın çarpışma bölgesine yardım etmek için izin istedi.

Obama ve
Putin konuştu

Uçağın düştüğü haberinin gelmesinin ardından ABD Başkanı Brack Obama, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i aradı. Beyaz Saray sözcüsü Josh Earnest, iki liderin ABD’nin Rusya’ya yönelik dün ağırlaştırdığı yaptırımlar dışında bir konu görüşmediklerini belirtti. Earnest, görüşmenin Rus tarafının isteği üzerine gerçekleştirildiğini söyledi. Kremlin ise, Obama ve Putin’in düşen Malezya Havayolları uçağını da konuştuğunu duyurdu. Beyaz Saray ayrıca, Obama’nın üst düzey ABD yetkililerine Ukraynalı yetkililerle uçağın durumu hakkında sürekli iletişim halinde olmalarını söylediğini aktardı.
ABD Başkanı Barack Obama düzenlediği basın toplantısında ise, uçak kazasını “felaket trajedi” olarak niteledi ve önceliklerinin uçakta ABD vatandaşı olup olmadığını netleştirmek olduğunu söyledi. Obama, kazanın nasıl olduğunun ortaya çıkarılması için ABD’nin her türlü yardıma hazır olduğunu belirtti. Obama, “Düşüncelerimiz ve dualarımız yolcuların aileleri ile” diye konuştu.

Enkaz 15 kilometreye saçıldı

RIA Novosti ve Reuters ajansının bölgedeki acil durum yetkililerine dayandırdığı habere göre, cesetler düşen uçağın enkazının etrafına saçıldı. Acil durum yetkilileri şimdiye kadar 100 cesete ulaştıklarını, enkazın 15 kilometre çapındaki bir alana yayıldığını söyledi.
Adını vermeyen bir tanık “Tarlada traktörümle çalışırken önce bir uçak sesi sonra da bir vuruş sesi ve sonrasında bir patlama duydum. Sonra ise uçağın iki parça şeklinde yere çarptığını gördüm. Yoğun kara bir duman etrafı sarmıştı” dedi. Görgü tanıklarının AFP haber ajansına yaptığı açıklamalara göre, uçak havadayken patladı ve parçalara ayrılarak düştüğü için enkaz geniş alana yayıldı. Katya adlı 64 yaşındaki bir kadın, “Büyük patlamayı duyduğumda uyumaya gitmiştim. Deprem gibiydi” dedi.

Rus medyası: Hedef Putin miydi?

BBC’nin dış basını takip eden İzleme Servisi’nin bildirdiğine göre, Rus Sivil Havacılık Birimi’nden (Rosaviatsia) bir kaynak, Malazya Havayolları’na ait yolcu uçağını düşürenlerin aslında Rusya lideri Vladimir Putin’in uçağını hedef almış olabileceklerini iddia etti. Rus Interfax haber ajansına konuşan ve adı açıklanmayan kaynak, birbirlerine benzeyen iki uçağın rotalarının da bir noktada kesiştiğini söyledi.

Hava sahası kapatıldı

Olayın ardından Türk Havayolları, Lufthansa, Air France ve Rus havayolları Aerofot ve Transaero, doğu Ukrayna üzerinden uçmayacaklarını açıkladılar. Avrupa’daki hava sahasını kontrol eden Eurocontrol yöneticisi Tytgat Luc, kaza haberleri sonrasında Ukrayna hava sahasının kapatıldığını açıkladı. Luc, “Kaza sırasında aynı bölgede 4 uçak daha vardı, normal güzergâhlarına devam ettiler” dedi.

Uçuştan önce fotoğrafını paylaşmış

Düşen uçağın yolcularından Hollandalı Cor Pan’ın, uçuş öncesinde Facebook hesabında uçağın fotoğrafını yayınladığı ortaya çıktı. Kaybolan Malezya Havayolları uçağına atıfta bulunan Pan, fotoğraf başlığı olarak “Eğer uçak kaybolursa, işte böyle gözüküyordu” yazmıştı. Uçağın kalkmasına 1 saat kala yayınlanan fotoğarafın altında arkadaşları Pan’a iyi yolculuklar dilemişti. Uçağın düştüğü haberlerinin duyulmasından sonra Pan’ın sayfasına arkadaşları “Huzur içinde yat” mesajları yolladı.

Kayıp uçak gündeme oturmuştu

Malezya Havayolları’na ait Kuala Lumpur-Pekin seferini yapan MH370 sefer sayılı uçak 8 Mart 2014 tarihinde kaybolmuştu. Uçağın kayboluşuyla beraber uluslararası bir arama çalışması başlatıldı. Daha sonraki aylarda birçok kez arama bölgesinin değiştirildiği çalışmalar sonucunda uçağın enkazına ulaşılamadı. Ancak uçakta bulunan 227 yolcu ve 12 mürettebatın hayatını kaybettiği açıklandı. Uçakta bulunan çoğu Çinli yolcu yakınları Malezya Hükümeti’ni ve Malezya Havayolları’nı suçladı ve bu konuda bir dava açmak için girişimlere başladı. Uçağa ait hiçbir parçanın ve kara kutunun bulunamaması, birçok komplo teorisi üretilmesine neden olmaya devam ediyor.

Daha önce vurulan sivil uçaklar

* Kore Havayollarına ait 007 sefer nolu yolcu uçağı, 1983 yılında Sovyetler Birliği tarafından vuruldu. New York’tan Seul’e yol almakta olan uçak Sakhalin adası yakınlarında vuruldu ve 269 yolcunun tamamı hayatını kaybetti.
* İran Havayollarına ait 655 sefer sayılı uçak, 1988 yılında ABD donanması tarafından atılan füze ile vuruldu. İran karasuları üzerinde gerçekleşen olayda 290 yolcunun tamamı hayatını kaybetti. Uçak Tahran’dan Dubai’ye yol alıyordu.
* 1993 yılının eylül ayında, üç gün arayla Transair Gürcistan Havayollarına ait üç sivil uçak Abhazya üzerinde militanlar tarafından vuruldu. Toplam 136 kişi hayatını kaybetti.
* Lionair Havayollarına ait yolcu uçağı Sri Lanka’da Tamil Kaplanları Örgütü tarafından füzeyle vuruldu ve uçaktaki 55 kişi yaşamını yitirdi.

Uçakta 80 çocuk vardı

Malezya Havayolları yolcuların 154’ünün Hollandalı, 27’sinin Avustralyalı olduğunu açıkladı. Ukrayna İçişleri Bakanı yardımcısı ise “Uçaktaki 298 kişinin 23’ü ABD vatandaşı ve 80’i çocuk” açıklaması yaptı. İngliz medyası ise uçakta 5 ila 10 arasında İngiliz vatandaşı olduğunun tahmin edildiğini söyledi. Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius ise “Uçakta en az 4 Fransız yolcu vardı” açıklamasında bulundu.
n Sibirya Havayollarına ait 1812 sefer sayılı uçak 4 Ekim 2001’de Fatsa’nın 140 kilometre kuzeyinde Karadeniz üzerinde düştü. Kırım’da Ukrayna ordusu tarafından düzenlenen bir tatbikat esnasında ateşlenen füze ile vurulan uçaktaki 78 kişi hayatını kaybetti. Dönemin Ukrayna Cumhurbaşkanı Leonid Kuchma ve üst düzey ordu yetkilileri kurbanların ailelerine başsağlığı dileğinde bulundu.