Yurt dışında yaşayan Türklere genel sağlık sigortası geliyor

AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş'ın, TBMM Başkanlığına sunduğu "Torba Kanun" teklifinde, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda değişiklik öngörülüyor.

Esnaf Ahilik Sandığı'nın kurulması nedeniyle buradan ödenek alacaklar; işsizlik, Esnaf Ahilik Sandığı veya kısa çalışma ödeneğinden yararlanmaya başladıkları tarihten itibaren genel sağlık sigortalısı sayılacak ve Türkiye İş Kurumu tarafından işsizlik veya Esnaf Ahilik Sandığı ödeneğinin bağlandığı tarihten itibaren bir ay içinde bildirilecek.

Genel sağlık sigortalısı sayılanlar için prime esas günlük kazançlarının alt sınırının 30 günlük tutarı, prime esas kazanç tutarı olarak dikkate alınacak.

Tescil tebliğ tarihinden itibaren 1 ay içinde gelir testi talebinde bulunanlardan gelir testi sonucuna göre aile içindeki gelirleri brüt asgari ücretin üçte birinin altında tespit edilenlerin bu sürelerde yaptıkları ödemeler herhangi bir faiz uygulanmaksızın iade veya mahsup edilecek.

Genel Sağlık Sigortası kapsamında sıralananların dışında kalan ve başka bir ülkede sağlık sigortasından yararlanma hakkı bulunmayanların, Genel Sağlık Sigortası primi, prime esas kazançlarının yüzde 3'ü olacak ve bu oranı yüzde 12'ye kadar artırmak Bakanlar Kurulunun yetkisinde olacak.

Teklifle, Türkiye'de ikamet eden Türk vatandaşlarının Türk soylu olmakla birlikte yurt dışında yaşayan ve Türk vatandaşı olmayan aile fertlerinin, Türkiye'de bulundukları sürelerde sağlık hizmetlerinden yararlanamaması sebebiyle oluşan mağduriyetlerin giderilmesi amaçlanıyor.

Türkiye'de ikamet eden Türk vatandaşlarının Türk soylu olmakla birlikte yurt dışında ikamet eden ana, baba, eş ve çocukları ile bunların bakmakla yükümlü oldukları ana, baba, eş ve çocukları, talep etmeleri halinde, talep tarihini takip eden günden itibaren ikamet şartı aranmaksızın genel sağlık sigortalısı sayılacak. Bu şarttan yararlanabilmek için kişilerin prim ve prime ilişkin hiçbir borcunun bulunmaması şartı aranacak.

Teklifle mahkeme kararıyla veya yapılan kontrol ve denetimlerde çalışanlarını sigortalı olarak bildirmeyen veya bildirilen kişilerin fiilen çalışmadığı tespit edilen işletmelere verilen 1 yıl süreyle teşviklerden yararlanamama uygulaması kaldırılıyor.

Teklife göre, mahkeme kararıyla veya yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırılanların sigortalı olarak bildirilmediği veya bildirilen kişilerin fiilen çalışmadığının tespit edilmesi halinde işletmeye ilk tespitte 1 ay, ilk tespit tarihinden itibaren üç yıl içinde tekrar eden her tespit için de bir yıl süreyle işletme, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu ve İşsizlik Sigortası Kanunda yer alan sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerden yararlanamayacak. Beş kişiden fazla olmamak koşuluyla çalıştırılan toplam sigortalı sayısının yüzde 1'ini aşmayan sayıda, çalıştırılanların sigortalı olarak bildirilmediğinin veya bildirilen kişilerin fiilen çalışmadığının tespit edilmesi halinde bu yaptırım uygulanmayacak.

Sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerden 1 yıllık süreyle yararlanamama yaptırımına tabi tutulan işyerleriyle ilgili olarak yapılan yararlanamamaya esas tespitler, teklifin kanunlaştığı tarih itibarıyla ilk tespit sayılacak.

Genel Sağlık Sigortası prim borçları yeniden yapılandırılıyor

Teklifle, Genel Sağlık Sigortası prim borçları yeniden yapılandırılıyor. Genel Sağlık Sigortası kapsamında sıralananların dışında kalan ve başka bir ülkede sağlık sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan ve genel sağlık sigortası tescili yapılıp ancak gelir testine hiç başvurmayanlara yönelik düzenleme getiriliyor. Bu kişiler, maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 12 ay içinde gelir testine başvurursa, Genel Sağlık Sigortası primleri, yapılan gelir testi sonucuna göre tescil başlangıç tarihinden itibaren alınacak.

Bu sigortalılık statüsünden kaynaklanan prim borçlarına, düzenlemeden önceki döneme ilişkin olarak tahakkuk ettirilen veya ettirilecek gecikme cezası ve gecikme zammı gibi alacaklardan, ödenmemiş olanların tamamının tahsilinden vazgeçilecek.

Ödenmemiş olan aylık prim borcu aslının ait olduğu aya ilişkin tutarının; düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihte geçerli olan prime esas kazanç alt sınırının 30 günlük tutarının yüzde 3'üne eşit veya fazla olması halinde yüzde 3'ü üzerinden, yüzde 3'ünden az olması halinde ise tahakkuk eden borç tutarı üzerinden prim borcu yeniden hesaplanacak.

Hesaplanan yeni borç, 12 ay içinde peşin veya taksitle ödenirse, bu tutara, yürürlük tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için herhangi bir faiz uygulanmayacak.

Yürürlük tarihinden önce sigortalılık statüsünden kaynaklanan prim borcu bulunanlar, belirtilen şartları taşımaları halinde, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 12 aylık sürenin sonuna kadar sağlık hizmetlerinden ve diğer haklardan yararlanacak.

Ödenmiş Genel Sağlık Sigortası primleri ile gecikme cezası ve gecikme zammı tutarları iade ve mahsup edilmeyecek.

DSİ'nin baraj projeleri

Teklif, DSİ tarafından yürütülen baraj projelerinin kapsamında bulunan kamulaştırma ve iskan/yeniden yerleşim çalışmalarının, barajı yapan DSİ tarafından tek elden yürütülmesiyle projelerin süresinde tamamlanması amaçlanıyor.

DSİ Genel Müdürlüğü tarafından yapılan, yapılacak olan baraj ile baraj mücavir alanında kalan taşınmazların kısmen veya tamamen kamulaştırılmasıyla yerlerini terk etmek zorunda kalanların iskanına ilişkin olarak İskan Kanunu ve diğer ilgili mevzuatla bakanlığa verilen her türlü hak, görev ve yetkiler, DSİ Genel Müdürlüğünce de kullanılabilecek.

Bu kapsamda yapılacak iskanla ilgili usul ve esaslar, Orman ve Su İşleri Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenecek.

DSİ'nin, bu hak, yetki ve görevleri kullanması halinde, bu kanun hükümlerine göre kullanılabilecek arazi ve arsalardan gerekli olanlar, düzenleme kapsamında kalan iskan faaliyetleri amacıyla kullanılmak üzere tapuda DSİ Genel Müdürlüğü adına tescil edilecek.

Bu kapsamda yapılacak her türlü devir, temlik, tevhid, ifraz, tescil, terkin ve sair işlemleri tapu sicilinde yapmaya DSİ yetkili olacak.

Bu madde kapsamında iskan faaliyetinde kullanılmak üzere Bakanlar Kurulu kararıyla orman sınırları dışına çıkarılacak alanlar, tapuda DSİ adına resen tescil edilerek devredilecek.

Bu madde yürürlüğe girmeden önce İskan Kanunu'na göre başlatılan işlemler de bu madde kapsamında yürütülecek.

Teklifle, sendika ile konfederayonların iş birliği protokolü çerçevesinde, kadın istihdamını destekleyici faaliyetler kapsamında kullanılması şartıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığa kaynak aktarılacak.

Vergisini düzenli ödeyene yüzde 5 indirim sağlayan hüküm, 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Yabancılara konut ve iş yeri satışında KDV istisnası getiren düzenleme ve Esnaf Ahilik Sandığı kurulmasına ilişkin hükümler 1 Temmuz'dan itibaren, Genel Sağlık Sigortası prim borçlarıyla ilgili hükümler ise 1 Nisandan itibaren yürürlüğe girecek.