24 yıl geçse de hâlâ halkın prensesi

Pelin Aykın - İngiltere Veliaht Prensi Charles ile evlenerek kraliyet üyesi olan ama sonra “halkın prensesi” lakabı verilen Prenses Diana, ölümünün 24. yılında hafızalara kazınan karakteriyle anılıyor. 20. Yüzyıl’ın en etkili insanlarından biri olan Prenses Diana’nın hayatının satır başlarını 24. ölüm yıl dönümünde derledik...

Aristokrat bir aileden gelen Diana’nın ebeveynleri o henüz 7 yaşındayken boşandı. Zor bir çocukluk geçiren Diana uzakta akrabası olan Prens  Charles ile 1981’de nişanlanmadan önce sadece 12 kez görüşmüştü. İddiaya göre, Charles’ın babası Prens Philip, o sırada evli olan Camilla Parker Bowles’a âşık oğluna Diana ile evlenmesi için baskı yaptı. Nitekim Charles ile Diana 1981’de evlendi.

Prenses Diana, Prens Charles ve çocukları William ile Harry bir albüm fotoğrafında.

‘İTAAT’ CÜMLESİNİ ÇIKARDI

Diana, 29 Temmuz 1981’de Charles ile evlendiğinde Galler Prensesi oldu. Çiftin düğünü, St. Paul Katedrali’nde gerçekleşti. Diana ipek, dantel ve 10 bin inciyle yapılmış tafta bir gelinlik giydi. 18. Yüzyıl’dan kalma taç ve duvak taktı. Televizyondan yayımlanan yüzyılın düğününü
74 ülkeden bir milyar kişi izledi.

Prens Charles ile evlenmeden önce dadılık ve öğretmenlik yapan, kraliyet geleneğindeki birçok kuralın dışına çıkan Diana, “aykırı prenses” olarak anılmaya başlandı. Bu yüzden kraliyetle gerilim yaşadı. Evlilik yüzüğünü özel tasarım istemeyip genel katalogtan seçerken, düğün töreninde dua kitabındaki yeminden eşine “itaat edeceğini” söyleme kısmını çıkardı. Böylece düğün törenlerinde yeni bir dönem başlattı.

Yıllar sonra Diana’nın gelinleri Kate Middleton ve Meghan Markle da düğünlerinde aynı şeyi yaptı. Tahtın vârislerinin evde doğması kraliyet geleneğiydi. Ancak Diana, oğulları Prens William ile Prens Harry’yi hastanede dünyaya getirdi. William bir hastanede doğan ilk veliaht prens oldu. Klasik bir kraliyet annesi olmayan Diana, oğullarını da “normal” şekilde yetiştirmeye çalıştı.

Basın ve halk, Diana-Charles çiftinden etkilendi. Genç kadın, paparazzilerin sürekli takibinde oldu. Ancak bu sırada Charles’ın en büyük aşkı olan, günümüzdeki eşi Camilla Parker-Bowles ile gizli ilişki yaşadığı söylentileri çıktı. Diana ilk çocukları William’ı 1982’de dünyaya getirdikten sonraysa annelik, kraliyet baskısı, Charles’ın Camilla’dan vazgeçememesi ve medyanın baskısı nedeniyle depresyona girdi. Bu süreçte “Bulimia Nervoza” adlı yeme bozukluğu yüzünden çok zayıfladı. Yıllar içinde birbirinden uzaklaşan çiftin birbirlerini aldattığına dair haberler çıktı. Giderek evlilikleri cehenneme döndü. İddiaya göre Diana, 1995’te tanıştığı Pakistanlı kalp cerrahı Hasnat Khan’a aşık olmuştu. Bir diğer iddiaysa, Diana’nın koruması Barry Mannakee ile aşk yaşadığıydı. 1985’te Diana’nın koruması olan Mannakee, “prensesle yakın ilişkisi” nedeniyle 1986’da görevinden alındı. Diana bir terapi seansında “yakınında çalışan birine derinden âşık olduğunu ve  her şeyden vazgeçip onunla mutlu olabileceğini” söyledi. Ama Mannakee 1987’de bir motosiklet kazasında öldü ve ölümünün arkasında kraliyetin olduğuna dair birçok iddia gündeme geldi.

Diana başka ülkelerde de yardım faaliyetlerinde bulundu.

KRALİYETİN ÖTEKİ YÜZÜ

90’lı yıllarda Diana ile Charles’ın evliliklerinin bitme noktasına geldiği haberleri ayyuka çıktı. Diana’nın depresyonunun evliliğini bitirdiği, eşini aldattığı haberleri çıkınca, prenses hikâyesini anlatmaya karar verdi. Mayıs 1991’den itibaren evliliğiyle ilgili durumu ve kraliyetin kendisine yaklaşımını sesli kaydeden Diana, kayıtları İngiliz gazeteci Andrew Morton’a ulaştırdı. Morton 1992’de Diana’dan aldığı kasetlere dayanarak “Diana: Kendi Sözleriyle Gerçek Hikâyesi” adlı kitabı yazdı. Morton, “Prenses kasetlerde mutsuzluğundan, ihanetten, intihar girişimlerinden, kraliyetin depresyonla mücadelesinde kendisini yalnız bırakmasından, bulimia nervoza adlı yeme bozukluğu ve Camilla’dan bahsediyordu” dedi. En çok satanlar listesine giren kitap prenses hakkındaki algıyı değiştirdi.

‘BU EVLİLİKTE 3 KİŞİYİZ’

Gazeteci Martin Bashir’in 1995’de BBC’nin “Panorama” programı için Diana ile yaptığı söyleşi olay yarattı. Diana’nın hayatıyla ilgili açıklamalar yaptığı programı 20 milyon kişi izledi. Ancak yıllar sonra Bashir’in Diana’yı röportaja ikna etmek için kandırdığı ortaya çıktı. Bashir, Diana’ya çocuklarının dadısı Tiggy Legge-Bourke’ın Prens Charles’tan hamile kaldığını söylemiş ve sahte bir kürtaj belgesi göstermişti. Ayrıca Bashir, kraliyet ailesinin Diana aleyhinde haber yapmaları için gazetecilere para verdiğini öne sürerek sahte banka dokümanlarıyla prensesi kandırmıştı. Röportajdan 26 yıl sonra BBC özür dilerken, Diana’nın Bashir’in iddialarına sinirlenip normalde söylemeyeceği şeyleri anlattığı belirtildi. Bu röportajdan sonra İngiltere Kraliçesi 2’nci Elizabeth, oğlu Charles ile Diana’dan boşanmalarını istedi. Diana programda “Bu evlilikte üç kişiyiz” diyerek Charles’ın Camilla ile ilişkisinin güvenini sarstığını, kendisinin de bir ilişkisi olduğunu, psikolojik sorunlar yaşadığını, Charles’ın krallık kapasitesi olmadığını ve eşinin yanında çalışanların kendisiyle savaştığını söyledi.

GÖNÜLLERİN KRALİÇESİ

Diana, 1996’da Prens Charles’tan boşandığında “Galler Prensesi” unvanını ve Kensington Sarayı’ndaki dairelerini korudu, ancak “majeste” unvanından ve İngiliz tahtına yönelik herhangi bir hak iddiasından vazgeçmeyi kabul etti. Geleceğin kralı olacak William’ın annesi Diana ölene dek Galler Prensesi olarak anılırken, Charles’ın uzun yıllar gizli ilişki yaşadığı, şu anki eşi Düşes Camilla, ancak Charles tahta çıkınca prenses unvanını alacak. Çiftin ikinci evlilikleri olması ve Diana’ya büyük sevgi duyan İngiliz halkının tepkisi nedeniyle Camilla hiçbir zaman kraliçe olamayacak. Diana ise İngilizlerin kalplerinde kraliçelik unvanını çoktan almış durumda.

Diana ile İngiliz vatandaşı olan Arap asıllı sevgilisi Dodi el-Fayed kazada birlikte öldü.

DODİ İLE İLİŞKİSİ BAZILARININ HOŞUNA GİTMEDİ

Diana, 1997’de İngiliz vatandaşı olan Mısırlı iş insanı Dodi el-Fayed ile ilişki yaşamaya başladı. Dodi ve Charles’ın karşı takımlarda oynadığı 1986’daki polo maçında tanışan sevgililer, 1997 yazında büyük bir aşkın kahramanları oldu. Çiftin birlikte yaptığı tatiller basında yer alırken, kraliyet ailesinin bazı üyelerinin ve dönemin İngiltere Başbakanı Tony Blair’in ilişkilerini onaylamadığı bildirildi. 

ÖLÜMÜ HÂLÂ GİZEMLİ

31 Ağustos 1997’de Paris’te Diana ve Dodi’nin içinde bulunduğu otomobil tünelin duvarına çarptı. Kaza sonucu Diana, sevgilisi Dodi ve şoför Henri Paul öldü, sadece prensesin koruması Trevor Rees-Jones kurtuldu. Şoförün alkol ve antidepresan ilaçların etkisi altındayken yüksek hızda araç kullanmaktan kusurlu olduğu belirtildi. Otomobilin sevgilileri araçlarıyla takip eden paparazzilerden kaçmak istenirken duvara çarptığı öne sürüldü. Rapora rağmen, kazanın İngiliz gizli servisi tarafından düzenlenen bir suikast olduğu yıllarca iddia edildi. Ama bu iddia hiçbir zaman kanıtlanamadı. 2.5 milyar kişi, Diana’nın başkent Londra’daki cenaze törenini televizyondan  izledi. Diana, ailesine ait olan Althorp Malikânesi’ne gömüldü. Prensesin eşyalarının da sergilendiği malikâne her yıl binlerce turisti çekiyor. Ayrıca bahtsız prenses birçok belgesel, makale, kitap ve filme konu olmaya devam ediyor. En son  oğulları Prens William ile Prens Harry, Diana’nın 60’ıncı doğum günü olan 1 Temmuz’da Londra’daki Kensington Sarayı’nın bahçesinde heykelini halka açtı.

Diana tüm dünyada ölümcül kara mayınlarının yasaklanması için çalışma yaptı.

SOSYAL SORUMLULUK PROJELERİNDE GÖREV ALDI

Prenses Diana ölümünden birkaç ay önce AIDS ve kanserle ilgili yardım kuruluşları için para toplamak amacıyla 79 elbisesini müzayedeyle satışa çıkardı. Hayatı boyunca AIDS, kanser ve kalp hastalıklarının da aralarında bulunduğu birçok hastalıkla ilgili araştırmalara destek oldu. Çocuklar ve evsizlere yardım amacıyla düzenlenen kampanyalara katıldı. AIDS farkındalığı için çığır açan bir aktivist olan Diana, 1987’de eldiven giymeden bir AIDS hastasının elini sıkarken fotoğraflandığında tarih yazdı. O gün Londra Middlesex Hastanesi’nde virüs bulaşmış hastaları özel olarak tedavi eden İngiltere’nin ilk HIV/AIDS birimini açtı. Dünyanın birçok yerinde topraklara gömülü ölüm tuzakları olan kara mayınlarının uluslararası arenada yasaklanması için çaba gösterdi. 1995’te “insanların kalbinin kraliçesi” olmayı arzu ettiğini söyleyen Diana, sadece yaptığı insani yardımlarla değil, nezaketiyle de gönüllere taht kurdu. Diana, kendisine hediye veren herkese teşekkür kartları yazmasıyla ünlüydü. Prens William’ı dünyaya getirdikten sonra hediye yollayan binlerce kişiye teşekkür notları yazdığı bilinirken, bugün, el yazısı mektuplarından bazıları 2 bin ila 20 bin dolar arasında açık artırmada satılıyor.