Ergenlik döneminde ve genç erişkin döneminde cilt, kendini hızla yenileyebilen bir yapıdadır. Ancak bu dönemin genel özelliği cildin aynı zamanda hormonların kontrolü altında olmasıdır. Kızlar ortalama 12-14 yaşlarında regli olmaya başladıkları için cildin sebum üretiminde artış ve buna bağlı olarak da akne problemleri yaşayabiliyorlar. Erkeklerin de yaklaşık 14 yaşlarında androjen hormonlarında belirgin bir artış olmakta, benzer cilt problemleri özellikle akne ve bazen vücutta kıl dönmeleri gibi durumları görülebilmektedir.

Akne nedir?
Akne, cildimizin gözeneklerinin üzerinde yerleşen, kırmızı renkte, ciltten kabarık olarak görülen, zaman zaman içi iltihaplı olabilen sivilcedir. Genellikle yüzde, daha sonra sırtta, omuz başlarında ve göğüs V bölgesinde görülür. Buna benzer görünümde her sivilce akne değildir. Bazen folikülit denilen kıl dönmeleri de akne gibi görünebilir.

Kimlerde görülür?
Ergenlik döneminin sorunu olduğu için 12-25 yaş arasında sık olarak görülür. Günümüzde bu yaş aralığı bazen özellikle kızlarda 9-10’lu yaşlara kadar inmiştir. Ergenlik döneminde olmasına rağmen genellikle kan hormon düzeyleri normaldir. Ancak androjen hormonlar denilen baskın olan hormonlar cilt üzerinde sebum üretimini arttırarak, cildi parlak ve yağlı, gözenekleri genişlemiş, içleri siyah nokta (komedon) ile dolmuş hale getirebilir. Hatta bu hormonlar geçici olarak ciltte tüylenme de yapabilir. Bununla birlikte kızlarda daha şiddetli tüylenmeler varsa ve beraberinde adet düzensizliği de görülüyorsa polikistik over denilen (yumurtalıklarda kistik yapı) durum açısından bir jinekoloji uzmanı tarafından değerlendirilmekte fayda vardır. Yağlanan cildin gözeneklerinin tıkanması daha kolaydır, tıkalı gözenekler bakteriler için güzel bir yaşam alanı olduğundan bakteriler, bu küçük deliklerin içinde yuvalanırlar ve orayı şişirerek akneye neden olurlar.

Genç erişkin dönemdeki yaşam da cildin sağlığı üzerine doğrudan etkilidir. 16-22 yaşları arasında gençler daha iyi görünmek ve haklı olarak akne veya benzer izleri kapatmak için kış aylarında da solaryuma yönelebilmekte, cildi nefes aldırmayacak şekilde makyaj malzemeleri ile örtebilmekte, ya ders çalışmak veya gezmek için aşırı uykusuz kalabilmektedir. Hatta çağın teknolojisi dijital-sosyal ortamlar uğruna sabahlamaktadır. Ne yazık ki bazen de bu güzel yaşlarda aşırı alkol ve sigara da tüketilebilmektedir.

Güneş cildimize nasıl zarar verir, yapısını nasıl bozar?
Güneş ışığının zararlı etkileri ultraviyole ışınlarının cildimizde yarattığı olumsuz etkilerdir. Ultraviyole A ve B cildimizde renk değişimlerine (lekeler), kılcal damarların ortaya çıkmasına (rozasea vb.), benlerin ve kötü huylu lezyonların (melanoma, cilt kanseri) oluşmasına zemin hazırlayan, hyaluronik asit ve kollajen-elastik liflerin üretimini yapan hücrelerin DNA’larında da hasara yol açarak cildi yaşlandıran ışınlardır. Hücrelere ulaşabilen ultraviyole ışınları belirli dalga boyu olan radyasyondur, zararlı olan etki mekanizması ise az önce belirttiğim gibi direkt hücrenin DNA’sını etkiler. DNA’nın kendi kendini onaramaz hale gelmesi sonucunda, protein adı verilen kollajen ve elastik liflerde kırıklar, onarım hataları ve hasarlı yapılar ortaya çıkar. Bunun adı yaşlanmadır.

20’li yaşlarda ön planda cildi korumak ve dengeli beslenmek, iyi uyumak ve güneşten korunmak temeldir. Bu yaşlarda cildin tipine göre temizlik ve hafif bir nemlendirici yeterlidir.

20’li yaşlarda kullanılması gereken ürünlerden en önemlisi cildin dış etkenlerden kaynaklanan yaşlanmayla mücadele edebilen kremler olmalıdır. Özellikle antioksidan içerikli ve ultraviyoleyi bloke eden güneş koruyucu içerikli ürünler tercih edilebilir. Bu amaçla kışın en az 15, yazın ise 30 ve üstü koruma faktörlü ürünlerin kullanılması gerekmektedir. Ayrıca 20’li yaşlarda sürülen bir nemlendiriciden, cildin sebum düzeyini dengelemesi ve koruyucu bir bariyer görevi yapması da beklenmelidir.

Her yaşta olduğu gibi 16-22 yaşlar arasında da dikkat edilmesi gereken durumlar;

Dolgu uygulamalarında kişiye özel maddeler tercih edilmelidir. Dolgu azalan ve desteklenmesi gerekli olan yerlere doğru açılarla enjekte edilmeli ve gereken dozda verilmelidir. Bu konuda doktorun hastasını iyi yönlendirmesine ihtiyaç vardır. Kişiyi kendi doğal görüntüsünden 5-10 sene önceki haline getirmeye çalışmak hedeflenirse sıkıntı pek yaşanmayacaktır. Ancak miktarı arttırarak özellikle dudaklarda, fazla abartılı veya normalinden daha farklı görünüm kişinin özünden farklı olmasına ve tepki görmesine neden olabilir. Dudakların da dolguya ihtiyacı olabilmektedir. Özellikle belli bir yaştan sonra mimiklere veya sigara gibi alışkanlıklara bağlı olarak dudak üzerlerinde de boşalmalar ve çizgilenmeler oluşmakta bu durumda da dudaklar kişiyi daha yaşlı gösterebilmektedir. Bu bölgelere seçilen hyaluronik asit çeşidinin de dudakların üstünde yumuşak olmasına , dudak mukozası için ise biraz daha yoğun olmasına dikkat edilmesi önerilmektedir.

Bir de yağ enjeksiyonları dolgu prosedürleri ile anılmaktadır. Ancak yağ almak için hem liposuction işlemi uygulanmakta hem de plastik cerrahlar tarafından daha fazla volüm gerektiğinde tercih edildiğini söylemekte fayda var, dolgu ile anılması bazen abartılı bir hyaluronik asit uygulaması ile karıştırılıyor olabilmektedir. Yağ enjeksiyonları da dolgu uygulamasıdır ancak ehil ellerde doğal görünecektir, aksi halde asıl abartılı görünümün sebebi budur.

Dolgu maddelerinin ilginç kullanım alanları

Açıkçası ben ilginç kullanım alanlarını tercih etmediğim için bu konuda doğru bilgi veremeyebilirim. Ancak şunu söyleyebilirim ki göz altı, çene, yanakların geneli, dekolte, boyun bölgelerindeki derin oluklanmalarda kullanabilirim, onun dışında vücudun diğer bazı bölgelerinin de volum kazanması için olan nadir uygulamalar da bulunmaktadır. Memelerde ise, çok yoğun olan hyaluronik asit tercih edilmekte, bu uygulamayı neştersiz uygulamalar arasına alabildiğimiz için estetik operasyona eş değer görünüm anestezisiz bir uygulama ile elde edilebilmektedir.

Hangi dolgu maddeleri güvenlidir?

Hayvansal kökenli olmayanlar arasında en doğal olanı hyaluronik asittir. Günümüzde çok çeşitli markalarda hyaluronik asitlerden söz edilmekte ancak bazen de daha farklı uygulamalar için polilaktik asit veya kalsiyumlu bazı dolgular da tercih edilebilmektedir. Kendilerine göre avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır. En doğal ve riski az olanı hyaluronik asit içerikli olan dolgu maddeleridir.

Gerçi her alanda olduğu gibi nano teknoloji ile elde edilen ürünler cildin üretken tabakasına kadar inebiliyor ancak yine de bu teknoloji ile üretilen kremler de, çok uzun zaman içinde ve başka destek tedavilerle beraber olumlu etkiler alınabilecek yapıdadırlar. Anında gerginleştirici ürünler 6-8 saat ciltte uyuşmuş hissi veren hafifçe gerilmiş gibi hissetirebilen kremlerdir, aksi düşünülemez.

Çünkü yaşlanmanın fizyolojisi, güneş veya ultraviyole ışınlarının etkisi ya da yer çekiminin cilde etkisi bellidir. Dünyanın kirliliği ortadayken bütün bunlarla anında mücadele edilebilmesi bana bilim kurgu gibi geliyor.

Ancak belki bir gün, cildimize kendi sağlam ve üretken olan kök hücrelerimiz verildiğinde cildimiz belirli bir süre içinde yeniden yapılanacak ve onarılacak. İşte bu mucize için kök hücre çalışmaları devam ediyor.

Estetik uygulamalarla cilde kimyasallar gönderiliyor. Bunların zaman içinde kötü etkili olmayacağını nereden bilebiliriz?

Az önce de bahsettiğim gibi maddelerin içeriği, vücutla ve ciltle etkileşimi, atılımı, zarar oranı nedir, ne kadar zamandır uygulanıyor hepsi bir kriterdir.
Burada da çarpıcı örnek hyaluronik asit dolgu malzemeleri ile ciltteki kırışıklık ve izlerin doldurulması olabilir. Örneğin bu madde cildimizde, eklem aralığında, göz akında vs. birçok yerde zaten vardır. Kimyasal yollarla elde edilmesi onun hijyenik olmasını ve bakteri - mikroplardan uzak olmasını sağlamak için zorunludur. Ancak bu kimyasalların ne olduğunu iyi bilmek gerekir. Öyle ki bazı hyaluronik asit dolguların ömrünü uzatan bir teknoloji cilt için çok alerjik olabilir, ciltte birikmelere yol açabilir, insandan insana değişen sonuçları standart olamayan bir duruma yola açabilir. Dolayısıyla bu konuda da ürün bilgisi, literatürdeki yeri, kullanım süreleri ve tecrübeler çok önemlidir.

Hücre büyümesinde ve farklılaşmasında rol oynayan A vitamini, görme fonksiyonunda, üreme ve diğer üreyen hücrelerin olduğu tüm sistemlerde ihtiyaç duyulan bir vitamindir. Bağışıklık sisteminin hücrelerinin güçlendirilmesi, savunma yanıtının düzenlenmesi gibi mikroplara karşı da önemli etkilere sahiptir. Bazı çalışmalar tümörle mücadelede de etkin olduğunu göstermiştir.

Özellikle hücresel onarım sırasında ihtiyaç duyulan A vitamini cilt hücrelerinde keratinositlerin üretilmelerinde, ulraviyoleden zarar görmüş kollajen liflerin onarılmasında yani dermiste de olumlu etkilere sahiptir. Beta karoten olarak bilinen formu havuçta bol olarak bulunmaktadır. Yağda çözünen vitamin olduğu için karaciğerde depolanma özelliği vardır ve belirli kürler sonunda aralar verilmesi depoların rahatlamasını sağlayacaktır. Tavsiye edilen beta karoten olarak alınmasıdır. Beta karotenin bağışıklık sisteminde, hücre koruyucu olarak antioksidan etkinliği tam olup karaciğere de toksik değildir. Bazı çalışmalarda sigara içenlerde veya aşırı alkol tüketenlerde bu vitaminin tehlikeli olabileceğine dair görüşler bildirilmektedir.

Selülit ağırlıklı olarak kadınların sorunu olmakla birlikte, kilo alan ve androjen hormon eksikliği veya yetmezliği olan erkeklerde de görülebilir.

Selülit bilindiği gibi şişmanların sorunu değildir, zayıflarda da görülebilir. Oluş nedenleri arasında, cilt altı bağ dokusunda engebeli görünüme yol açan gevşeklik, ödem (su tutulması) genellikle genetik yatkınlığı olan kişilerde ve sıklıkla hormonal sikluslarımızla ilişkili olarak, mikrodolaşımın bozulması, bununla ilişkili olarak cilt altı yağ tutulumunun artması ve yağ lobüllerinin arasının sert fibröz kapsüllerle çevrelenmesi, dolayısıyla bir kısır döngü şeklinde çok sayıda mekanizmayla ilişkili bir hastalıktır.

Ayrıca selülitin evreleri de vardır. Sadece deriyi iki parmak arasında sıkıştırınca veya kasları kasınca portakal kabuğu şeklinde ortaya çıkan görünüm varsa evre I, normal pozisyonda iken görünüyor ancak, kasları kasınca çukurluklar oluşuyorsa evre II, hem çukurluklar hem de sertlikler var ve ağrılıysa evre III olarak değerlendirilir.

Selülitin tedavisinde, oluş sebeplerini düzeltmeyi hedefleyecek şekilde bir yol izlemek; buna göre kombine bir bakım uygulamak önemlidir. Bu yüzden selülitin tek bir tedavisi yoktur. Hiçbiri tek başına yeterli sonuç veremez.

Uygulanan başlıca yöntemler; LPG ile lenf drenaj masajı, elle profesyonel baskılı masaj, galvanik akım ile bağ dokusunu uyarma, radyofrekans ile bağ dokusunu ve dermal hücreleri uyararak çalışmaya teşvik etme ve cildi sıkılaştırarak tedavi etme, infrared ışınlarla cilt altı yağ dokusunu ısıtarak mobilize etme ve bağ dokusunu ısıtarak uyarma ve son olarak da iğneli işlemlerden özellikle mezoterapi daha sonra da karboksiterapidir.

Bu sayılan yöntemlere ek olarak özel beslenme programı ve ağızdan alınabilecek bazı gıda takviyeleriyle selülit tedavisi içeriden de desteklenmektedir. Şayet diyet tek başına yapılacak olursa istenilen bölgeden yeterince yağ kaybetmediğimiz gibi bir de yüzümüzden, göğsümüzden kaybedebiliriz. Bu nedenle bölgesel uygulamalar yapılırken diyetle desteklenirse istediğimiz yerlerden kilo vermemiz daha kolay olabilmektedir.

Tedavide olmazsa olmazlardan biri olan ve selülitin en önemli sebebi olan dolaşım bozukluğunun giderilebilmesi için uygulanan lenf drenaj masajı şarttır. LPG masajını özellikle biz dermatoloji uzmanlarının tercih etme nedenimiz, endermoloji bilimi ile ilişkili olduğunu bilmemiz ve FDA onayı almış olmasıdır. En önemli nokta bu masajın kesinlikle ehliyetli kişilerce uygulanmasıdır. Aksi halde ciltte sarkmalara, kalçada düşüklüğe veya selülitlerde artmaya neden olabilir. Bilinçsiz ellerde uygulanan el masajlarının bile uzun dönemdeki sonuçları ne yazık ki selülitin daha da kötüye gitmesine neden olabilmektedir. Masaj sonrasında hemen uygulanan mezoterapi ve karboksiterapi ile sonuçlar çok daha iyi olabilmektedir. Çünkü hasta masaj ile dolaşımı düzenlenmiş ve toksinlerden arındırılmış bir şekilde işleme alınmaktadır.