Bu çarşılar hiçbir yerde yok

Tarihi çarşılarımız kültürdür, edebiyattır, sanattır, şehrin cıvıltısıdır, ticaretin kalbidir. Ülkemizin korunması gereken en kıymetli değerlerindendir. Hangi ismi verirseniz verin, çarşılar, kentlerin çekim merkezleridir. Mısır Çarşısı, Beyoğlu Balık Pazarı, Beşiktaş Çarşısı, Eminönü, Sarıyer Balık Çarşısı… Kumkapı’yı saymazsak olmaz! Hele İzmir’in tarihi Kemeraltı’sı. O kadar çoklar ki, hangi birinden söz etsek? Şimdiye kadar pandeminin yiyecek-içecek sektörünü nasıl etkilediğini yazdık. Peki, tarihi çarşılarımız ne durumda?

Kadıköy Moda’da oturuyorum ve işe giderken de dönerken de yolum her gün Kadıköy Çarşısı’ndan geçiyor. Adına aldanmayın, burada yok yok! Sırf bu nedenle bile ne kadar şanslı olduğumu düşünürüm. Çarşının sabah uyanışıyla, akşam cıvıltısı bambaşkadır. En güzel, en taze malzemelerle ülkenin her tarafından özenle getirilmiş doğal ürünlerle kendime şahane bir göz ziyafeti çekerim; meyvemi, sebzemi alırım. Hele mis gibi balık kokusu beni benden alır. Kadıköy Balık Pazarı ya da kısaca herkesin diline yerleştiği adıyla Kadıköy Çarşısı, koronaya karşı bütün gücüyle direniyor. Esnaf kâr oranlarındaki büyük ölçüde gerilemeye rağmen, hizmetlerini kusursuz olarak devam ettiriyor. Pandemiden sonra her şeyin yüzde yüz değiştiğini söyleyen Kadıköy Çarşısı Esnaf Derneği Başkanı Ali Güney, “Yaklaşık 3 ay boyunca dükkânların kapalı kalmasının yarattığı sıkıntı halen devam ediyor” diyor. Çarşı’daki Petek Fırın’ın sahibi olan Ali Güney’in değerlendirmesine göre, yaşanan süreçte marketler ve çarşıların ayırt edilmesi gerekiyor. Mahallelerdeki işletmelerin işleri yukarı çıkarken çarşılardaki işlerin yüzde 10’lara gerilediğine işaret eden Ali Güney, “Esnafa yardım şart” diyor ve yetkililere şöyle sesleniyor: “Bu çarşıdaki bütün esnafı gezin, hiç kimsenin devletten gördüğü bir desteğe şahit olamazsınız. Faturaları 1 ay devlet karşılasa ya da personelin 1 aylık maaşını üstlense. Hadi ondan da geçtik, işyerlerine ihtar gönderilmesine mani olsunlar.”

Yaşanan tüm zorluklara rağmen çarşılarda yaşam yine gün doğmadan başlayıp, geç saatlere kadar devam ediyor. Esnaf, maske ve hijyen tedbirleriyle müşterilerine hizmet için koşturuyor. Diliyorum ki; bu bitmeyen enerji ve hareketlilik hep devam etsin. Bizler de tüm sağlık tedbirlerimizi alarak alışverişlerimizi sürdürelim, çarşılarımıza sahip çıkalım.

Çarşı esnafı ne diyor?

KADIKÖY BALIK PAZARI

Gözde Şarküteri, Tuncay Gündüz: Pandemi süreci çarşımızı çok ciddi boyutta etkiledi. Sonuçta, Kadıköy Çarşısı yaşayan, insan yoğunluğunun fazla olduğu bir yer. Ama özellikle esnaf hijyene fazlasıyla dikkat ediyor. Antibakteriyel ürünlerin tamamı kullanılıyor ve herkes maskeli. Herhangi bir destek ya da benzeri bir şey çarşıya gelmedi açıkçası.

İnan Manavı, Ahmet Cengiz: Pandemi sonrasında her şey değişti. İnsanlar da değişti, insanlar birbirinden uzaklaştı. Sıcaklık yok. Mecburen mesafeler arttı. Satışlar çok düştü. Çoğu zaman kapalı kaldık, açamadık. Her şeyi kurtarmak için çabalıyoruz.

Gözde Şarküteri, Tuncay Gündüz: Kadıköy Çarşısı’nın en eski tarihi balıkçısıyız. Açık olduğumuz zamanlarda hep iyi satış yaptık. Kadıköy’de yaşayıp balığa da düşkün olan insanlar, balıklarını alıp evlerine gitti. Eylülden sonra balık çeşitliliğimiz başlayacak, her şey daha iyi olacak inşallah.

Balcıoğlu Baharat, Ayhan Baloğlu: Biz, pandemi süresince kapalı değildik ama işimiz durma noktasına geldi açıkçası. Yüzde 40-45 civarında düştü işler, çünkü insanlar çarşıya çıkamadılar. Dükkanımızdan eskiden alt gelirli de alışveriş ederken bu sayı şimdi azaldı.

BEYOĞLU BALIK PAZARI

Üç Yıldız Şekerleme, Feridun Dörtler: Beyoğlu Balık Pazarı’nın en eskisiyiz. Biz, tabiricaizse imanla çalışıyoruz, ayakta durmaya çabalıyoruz. Şu anda müşteri diye bir şey kalmadı. Marketçilik başlayınca müşteri ayağını kesti. Beyoğlu Balık Pazarı, Beşiktaş ve Kadıköy’ün yanında en sönük kalan pazardır. Ticaret müşteri gücüyle olur. Yine de şükrediyoruz hasta değiliz.

BEŞİKTAŞ ÇARŞI

Karadeniz Döner, Ahmet Durmuş: Pandemiden sonra her şey değişti, çarşının kalabalığı çok azaldı, artık kapımızda kuyruk olmuyor. İnsanlar gergin, stresli. Eski müşterilerimiz kalabalık olduğu için artık buraya gelmiyor. Gelen de paket alıp gidiyor.

Hakan Pastanesi, Abdullah Şakar: 50 senedir buradayız. Pandemi sonrası Türkiye’nin havası nasıl değiştiyse çarşı da öyle değişti. İnsanlarda korku var, çekinme var. Üç ay kapalı kaldığımız müddette müşterilerimizin bize üzüldüğünü, arayıp sorduğunu gördüm. Her şey zamlandı, önceleri fiyatlara dokunmadık ama maalesef az da olsa yansıttık.