Çimmeye gitmek

Anadolu'da çocuklar arasında ırmakta, derede, arıkta, gölde yüzmeye gidilirken "çimmek" sözcüğü kullanılır. Yüzmek sözcüğü genellikle daha çok denize giderken söylenen bir sözcüktür. Kırsal kesimde yüzmek yerine çimmek sözcüğünün kullanılmasının nedeni, sanırım hayvanların derilerinin soyulması, derilerinin çıkarılması işlemine, "Deri yüzmek," denmesinden kaynaklanıyor. Ayrıca, "Derisini yüzmek," deyimi, birinin varını yoğunu zorla elinden almak ve onu inciterek yok etmek anlamında da kullanılır. Bu yüzden çimmek sözcüğü, sanki çimin üstünde gezmek, oynamak gibi bir çağrışım da yapsa, halk dilinde kullanılan "çimmek" sözcüğü, "yüzmek" sözcüğüne göre bana daha sıcak geliyor. Sözlüklerde yüzmek sözcüğünün karşısında, kol-bacak gibi organların yardımıyla su yüzünde kalmak; çimmek sözcüğünün karşısında ise suya bütün vücuduyla girip çıkmak, yıkanmak, yüzmek yazıyor.
***
Kırsal kesimdeki çocuklar için çimmeye gitmek, aileden gizli yapılan bir serüvendir. Hiçbir çocuk anne ya da babasına, "İzninizle ben çimmeye gidiyorum," diyemez. Herkesin, özellikle de benim yaşımdakilerin sonu dayakla biten bir çimme serüveni vardır. Küçük yerleşim yerlerinde göllerde, derelerde yüzme bilmediklerinden, içine girdikleri suların dipleri çamur-bataklık olduğu için sonu hep kötü biten bir olay olur: "Geçen yıl o göl yine iki çocuğun başını yedi. Filanın oğulları dün çayda boğulmuşlar," gibi her anne-babayı sonsuz üzüntüye sürükleyen bu duyumlar, aileleri özellikle yaz günlerinde çocuklarına karşı daha sert olmaya iter. Yüzmeye giden çocuklar akşamüstü eve döndüklerinde derede yıkandıkları belli olmasın diye saatlerce çeşmelerde yüzlerini, başlarını yıkarlar. Özellikle de ıslanan donlar kurumadığından, ne kadar sıkılırsa sıkılsın, lastiklerin bulunduğu bölgeler ıslak kalıp, anneler kontrol ettiğinde hemen anlaşılacağı için suya çıplak girmeyi daha uygun bulurlar. Yaz günlerinde sıcak öylesine insanı suya iter ki, o soğuk derelere girip serinleme isteği, bütün korkuların önüne geçer.
***
Ben de bu yüzden çok dayak yemişimdir. Şimdi düşündüğüm zaman, onların ne kadar haklı olduklarını görebiliyorum. Ama yine de bu onlara, çocuklarını tatilden uzak tutmak; onları yüzmekten, çimmekten alıkoymak hakkını vermez. Bence bunu, her anne-baba olanakları çerçevesinde düşünmelidir. Suyla oynamak bebeklerin olduğu kadar tüm çocukların ve yetişkinlerin sevdikleri bir şeydir.
***
Çimmekle ilgili ilginç bir olay da benim başımdan geçmiştir. Bu olay beni öylesine etkilemiştir ki, bunu bir öyküye, daha sonra da kitaba dönüştürmüşümdür. Okurlarımın pek çoğu "Korkulu Bir Gün" adlı öykümü iyi bilirler. Gittiğim okullarda, imza günlerinde çocukların bana yönelttikleri sorulardan biri de, bu öyküyle ve onun gerçek olup olmadığıyla ilgilidir. Karapınar'da yaşadığımız günlerde arkadaşlarımla dereye gitmiştim. Beni şaka olsun diye, derenin en çamurlu yerine atmışlardı. Sudan çıktığımda üzerimde bir sürü, solucan gibi canlı hareket ediyordu. Öylesine paniğe kapıldım ki, arkadaşlarım beni yere yatırıp küçük bir torbadan çıkardıkları tuzları üzerime dökmeye başladılar. Sonunda bedenime yapışan canlıların sülük olduğunu, üzerlerine tuz dökülünce de yapıştıkları yeri bıraktıklarını öğrendim. O günden sonra da bu olayı hiç unutmadım ve küçük arkadaşlarıma, kulaklarında bulunsun diye aktardım.
Siz siz olun, yüzme bilseniz de, bilmeseniz de yanınızda büyükleriniz olmadan yüzmeye, çimmeye gitmeyin.