Eti ziyafete çeviren şehir: DİYARBAKIR

Biz Diyarbakırlıyız eti ete sarıp yeriz.” Şehrin mutfak kültürünü en iyi özetleyen sözlerden biri ve en önemlisi bu bence. Diyarbakır’da et başrolde elbette, ama derya deniz bir yemek kültürü de mevcut. Çünkü sebzesiyle, baharatlarıyla, meyveleriyle toprağından bereket fışkıran bir coğrafya burası.

Anadolu’da etin yeri her zaman bambaşka olmuştur. Pek çok şehrimiz de bu konuda oldukça iddialıdır. Ancak Diyarbakır’da durum diğer bölgelerden biraz daha farklı. Bu durumun oluşmasında, bölgedeki önemli geçim kaynağı hayvancılığın etkisi büyük sanırım. Daha çok kuzu eti tercih ediliyor. Diyarbakır’da her türlü sebzenin yetiştiği yaz mevsiminde de yemeklerde ağırlıklı olarak et kullanılıyor. Şehrin, her saatte yenilen ciğeri bile bir farklı. Özellikle gömlekli ciğerin lezzeti anlatılmakla bitmez, mutlaka tatmalısınız. Et dışında sumak, karabiber gibi yöresel baharatlar ile pirinç, bulgur, yumurta, süt, bal, tereyağı ve yoğurt Diyarbakır mutfağında önemli bir yer tutuyor. Diyarbakır’ın kız saçı gibi örülmüş örgü peyniri de çok meşhur.

Anadolu’da çok az şehir Diyarbakır kadar çeşitli uygarlıklara ev sahipliği etmiştir. Türk, Kürt,  Ermeni, Süryani, Yahudi, Arami...  Halkların iç içe yaşadığı Diyarbakır’da bu kültürlerin etkileşimiyle meydana gelen yemek kültürü çok zengin.

Gastronomide hedef: UNESCO

Geçen hafta sonu bu kadim şehrimizin misafiriydim. Diyarbakır, mutfak anlamında her zaman en özel şehirlerimizden biri olmasına rağmen, şimdiye kadar eksik kalan, bunu tam anlamıyla yansıtamamış olmasıydı. Olmasıydı diyorum; çünkü pek çok medeniyetin beşiği olmuş bu görkemli şehirdeki gelişmeler olağanüstü ve hayranlık verici. UNESCO Geçici ve Kalıcı Miras Listesi’nde eşsiz eserlere sahip olan Diyarbakır, 2023 yılına kadar turizm ve gastronomi değerleriyle ulusal ve uluslararası düzeyde ‘Marka Kent’ kimliğine kavuşmaya hazırlanıyor. Ayrıca 2021 yılı için de UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı’na girme çalışmaları başlatılmış durumda.

Hevsel Bahçeleri

Diyarbakır surlarıyla Dicle Nehri arasında göz alabildiğine uzanan Hevsel Bahçeleri, özgün karakterine uygun olarak yeniden düzenleme projesiyle hayata geçiriliyor. Diyarbakır mutfağına uygun sebze ve meyvelerin yetiştirildiği, yürüyüş ve dinlenme alanlarının olduğu tarihi ve kültürel bir kent bahçesine dönüştürülüyor. Yeme içme temalı festivallerle şehir kültürünün tanıtılmasına dair çalışmalar var.

Çifte Han gastronomi merkezi

Tarihi hanlarıyla ünlü Diyarbakır’da gastronomi turizmine yönelik projelendirme çalışmalarından biri de Çifte Han’ın yöresel ve yerel lezzet durağı olarak konumlanması. Bu projeyle yöresel ürün ve lezzetler markalaşacak, yerel ve kırsal kalkınma desteklenecek. Diyarbakır mutfağını ve özgün hikâyelerini yakında daha çok konuşacağımızdan eminim.

Yemekler bol baharatlı

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin ortak özelliği yemeklerin bol baharatlı olması. Yağ çeşitlerinden bilhassa sade yağ, pirinç, bulgur pilavı ve yaprak sarmasında kullanılıyor. Yörenin en bilinen geleneksel yiyecekleri arasında içli köfte, işkembe dolması, mumbar, en sevilen çeşidi yerel patlıcanlardan yapılan meftune, mevsiminde kengerli yemekler, dövülmüş buğdayla ayran veya keşkekle yapılan bir çorba çeşidi olan lebeni, nardan aşı, kapama, ayvalı kavurma, bulgur ekmeği, lebzuniye, bayram çöreği ve daha neler neler var… Duvaklı diye anılan ünlü Diyarbakır pilavının püf noktası ise Karacadağ pirinç pilavının üzerine et konarak, kabukları soyulmuş ve kavrulmuş bademe karabiber ve tarçın karıştırılıp pilavın üzerine yayılması. Karpuzdan söz etmeden geçmek olmaz. Ünlü Diyarbakır karpuzunun ağırlığı ortalama 30 kilo, 75 kiloluğu bile var. Tatlılar olağanüstü ama benim favori tatlım sütlü nuriye ve burma kadayıf.