AB çıkış yolu arıyor

İrlanda’nın Lizbon Ant-laşması’nı reddetmesi Avrupa Birliği’nin (AB), 2005’te Fransa ve Hollanda’da Avrupa Anayasası için düzenlenen referandumlardan çıkan sonuçlardan ders almadığını gösteriyor. “Halk için ama halktan kopuk” bir işleyişe sahip olan AB, şimdiden bu yeni krizden çıkmanın yolunu aramaya başladı. Bu bağlamda gözler 19-20 Haziran’da Brüksel’deki AB Zirvesi’ne çevrilmiş durumda. Krizden çıkış yolunun ilk sinyallerinin, “otopsi zirvesi” halini alacak bu toplantıdan çıkma olasılığı yüksek.

Zincirleme etki
Eldeki veriler ışığında izlenebilecek birden fazla yöntem olsa da bunlar AB’yi krizden sancısız bir şekilde kurtarmaya yetecek niteliğe sahip değil.
AB, her şeyden önce İrlanda’dan gelen “hayır”ın zincirleme etki yaratmasını engellemek amacıyla gelecek hafta yapılacak olan zirveden çözüm odaklı, kararlı ve İrlanda halkının tercihine saygı gösterildiğini vurgulayan bir karar çıkması için çaba harcamak durumunda.
Sonuçtan duyduğu üzüntüyü gizlemeyen üst düzey bir AB yetkilisi, “Bu AB üyesi bir ülkenin vatandaşlarının verdiği bir karar ve her ne kadar paylaşmasak da saygıyı hak ediyor.
Bu sonuç İrlanda’ya özgü değil. Belge, başka ülkelerde de referanduma götürülseydi benzer sonuçlarla karşılaşabilirdik” dedi.
Brüksel’in öncelikli beklentisini belgeyi henüz onaylamayan sekiz ülkenin bu süreci kesintiye uğratmaksızın sürdürmesi oluşturuyor. 

‘Belge gömülür’
Eğer bu yapılmaz ve başka ülkeler İrlanda’dan çıkan “hayır” doğrultusunda süreci askıya alırlarsa “belge ölmekle kalmayacak bir de gömülecek”. Bu noktada gözler İngiltere ve Çek Cumhuriyeti’ne dönmüş durumda.
Zaten “b planı” olma özelliği taşıyan Lizbon Antlaşması’nı yeniden müzakereye açmak Brüksel’de değerlendirilen en son opsiyon. Yürürlükteki Nice Antlaşması’nın kurallarıyla uzun süre yürünemeyeceği konusunda da herkes hemfikir. 

Sarkozy zorlanacak
Bu durumda, her ne kadar zor gözükse de Dublin için sağlanacak bazı ayrıcalıklarla belgenin İrlanda’da bir kez daha referanduma götürülmesi şu aşamada “en kolay opsiyon” olarak görülüyor.
İrlanda, AB’nin yanı sıra, “altı aylık bir şova” hazırlanan Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’nin de planlarını altüst etmiş durumda. Dönem Başkanlığı’nı 1 Temmuz’da devralacak olan Sarkozy, önceliklerinden çok AB’yi krizden çıkarmanın yollarını aramaya odaklanmak durumunda kalacak.

Avrupa basını

‘AB’nin ölüm fermanı imzalandı’
İrlanda’da önceki gün yapılan referandumda halkın Lizbon Antlaşması’na “hayır” demesi, Avrupa basınının en önemli gündem maddesiydi. Bazı gazeteler İrlandalıların kararına destek verirken, bazıları, AB’yi yeni bir krize sürüklendiğini yazdı.
Liberation (Fransa): “İrlanda 1 - Avrupa 0” başlığıyla manşetten verdiği haberde, bu sonucun, Fransa’nın dönem başkanlığını zayıflatacağını yazdı.
Le Figaro (Fransa): “Referandum Avrupa’yı yeni bir krize soktu” başlığını kullandı ve “bu sonucun, özellikle dönem başkanlığını üstlenecek Fransa’nın rolünü daha hassas hale getirdiği” yorumunu yaptı.
Times (İngiltere): İrlandalıların kararını destekleyen gazete, “İrlandalı seçmen, AB’nin ölüm fermanını imzaladı” diye yazdı.
Financial Times (İngiltere): “İrlandalılar AB’yi krize sürükledi” başlığını kullandı.
Die Welt (Almanya): İrlandalıların “hayır” kararının olumlu olduğunu belirten gazete, “Kimsenin yararlarını açıklamadığı bir antlaşmayı neden onaylasınlar ki?” ifadesini kullandı.
Süddeutsche Zeitung (Almanya): “İrlandalıların ret kararı Avrupa siyasetindeki en büyük felakettir” diye yazdı. 

Elitistlere tokat 

Avrupalı liderler, İrlanda’da halkın AB Lizbon Antlaşması’na “hayır” demesinden düş kırıklığına uğradıklarını belirttiler. AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso, İrlanda’daki referandum başarısızlığına rağmen Lizbon Antlaşması’ndan geriye dönüş olmayacağının işaretini vererek, “Kalan üyelerin antlaşmayı onaylamaya devam etmelerini istedi.  Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy ile Almanya Başbakanı Angela Merkel’in ortak açıklamasında, “İrlandalıların demokratik tercihini gereken saygıyı göstererek not ettik, ancak bu bizi azamisiyle üzdü” dediler. Çek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Vaclav Klaus ise İrlanda’nın ret kararını, özgürlük ve mantığın AB’nin seçkinci bürokrasisine karşı kazandığı bir zafer olarak niteledi.