ABD-Çin gerilimine İngiltere de katılıyor
ABD ve Çin arasında artarak devam eden siyasi gerilime, İngiltere de dahil olmaya başladı. İngiltere’nin Hong Konglulara vatandaşlık yolunu açması ve Çin’e yönelik yaptırımları gündemine almasının ardından Londra ile Pekin’in arası iyice açıldı.
ABD ile Çin arasındaki gerilim, son dönemde artarak devam ederken, bu gerilime İngiltere’nin de dahil olmaya başladığı gözleniyor.
İngiliz yönetimi, Avrupa Birliği’nden (AB) ayrılma kararı sonrasında ülkenin artık bağımsız olarak kendi yaptırım kararlarını almasını sağlayacak adımlar atıyor. Bu sayede, İngiltere, AB ve NATO’dan bağımsız olarak uluslararası ilişkiler konusunda daha etkin bir rol üstlenmek istiyor. Bu bağlamda yakın dönemde İngiltere’nin öncelikli olarak Rusya, Suudi Arabistan ve Kuzey Kore gibi ülkelere karşı yaptırıma gideceği, gelişmelere göre Çin’i de bu ülkeler arasına katabileceği ifade ediliyor. İlk yaptırımların, Dışişleri Bakanı Dominic Raab tarafından kısa süre içinde açıklanması bekleniyor.
Çin’den uyarı
İngiltere ile Çin arasındaki sorunların başını, Hong Kong konusu çekiyor. Çin yönetiminin Hong Kong Özel İdari Bölgesi’nde Ulusal Güvenlik Yasası’nı uygulamaya sokmasının ardından bölgenin özerkliğine büyük darbe vurulduğu ifade edilirken, İngiltere de Hong Konglulara kapılarını açtığını duyurmuştu. Başbakan Boris Johnson, Hong Kong’da uygulanacak yeni güvenlik yasasının, Çin-İngiltere Ortak Deklarasyonu’na aykırı olduğunu söyleyerek, Hong Konglulara İngiltere’de oturum ve vatandaşlık yolunun açıldığını belirtmişti.
Çin’in İngiltere Büyükelçisi Liu Xiaoming, dün yaptığı açıklamalarla Londra yönetimini uyardı. Büyükelçi, İngiltere’nin vatandaşlık teklifinin Çin’in iç işlerine büyük bir müdahale olduğunu ifade ederken, Londra’ya bu açıklamayı yeniden değerlendirme çağrısı yaptı. Liu, “İngiliz yönetimi Hong Kong ile ilgili sorumsuz açıklamalar yapıyor” dedi.
5G sorunu
İki ülke arasındaki bir diğer sorun da İngiltere’de kurulacak 5G altyapısı. Nitekim Başbakan Johnson, dün yaptığı konuşmada, “İngiltere’nin Huawei konusunda dikkatli olması gerektiğini zira ülkenin yüksek riskli bir firma nedeniyle savunmasız kalmasını istemediğini” belirtti. İngiltere 5G altyapısı için Çinli firmayla kısmi bir anlaşma yapmıştı. Buna karşın ABD’nin bu firmaya yönelik yaptırımları açıklamasının ardından İngiltere’nin pozisyonunda değişikliğe gidebileceği ifade ediliyor.
BBC’de yer alan haberde, hükümetin yeni raporlar doğrultusunda bu anlaşmayı iptal etme yönünde karar alacağı öne sürüldü. Johnson’un 2023 yılına kadar Huawei ile bütün ilişkilerini kesmeyi hedeflediği belirtiliyor.
Kaşıkçı yaptırımı
Öte yandan İngiltere’de, insan haklarını ihlal edenlere yönelik yaptırım uygulanmasını öngören ABD’deki Magnitsky Yasası’na benzer bir yasayla, en ağır insan hakları ihlallerine karışanların hedef alınacağı belirtildi. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, İngiltere’nin yaptırımlar konusunda ilk kez Avrupa Birliği’nden (AB) farklı bir politika uygulayacağına işaret edildi. Açıklamaya göre, ilk yaptırım listesine gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesindeki rolleri nedeniyle aralarında dönemin Suudi Arabistan İstihbarat Başkan Yardımcısı Ahmed Asiri ve Veliaht Prens Muhammed Bin Selman’ın danışmanı Abdullah el-Kahtani’nin de olduğu 20 kişi alındı.
Güney Çin Denizi’nde tekrar sular ısınıyor
ABD Donanması, 2014’ten beri ilk kez iki uçak gemisiyle Güney Çin Denizi’nde tatbikat başlattı. Çin askeri birliklerinin uzun yıllardır “egemenlik ihtilafına” konu olan Güney Çin Denizi’nde faaliyet göstermesi sonrası ABD donanması bölgeye iki uçak gemisi göndererek askeri tatbikat yaptı. ABD’nin iki uçak gemisini son yıllarda büyük tartışmalara ve çekişmelere sahne olan bölgeye göndermesi, ABD ve Çin arasında yeni bir gerilimin işareti olarak yorumlanıyor. En son 2014’de iki Amerikan uçak gemisi bölgeye gelmişti. Son adımın ABD’nin bir gövde gösterisi olduğu ifade ediliyor.
