Afganistan’da esir pazarlığı!

Afganistan’da barış için ABD yönetimi ve Taliban arasında imzalanan anlaşma umutları yeşertmişti. Ancak özellikle Afgan hükümeti ve Taliban arasında görüşmeler, iki tarafın da kendi pozisyonlarında diretmesi nedeniyle bir türlü başlayamıyor. Müzakereler öncesi en büyük tartışma, Afgan hapishanelerinde tutulan Taliban üyelerinin serbest bırakılması konusunda yaşanıyor. Taliban, ABD ile vardığı anlaşmaya dayanarak 5 Taliban üyesinin hemen serbest bırakılmasını istiyor. Ancak Afgan yönetimi, bu adımı bir sürece bağlama konusunda kararlı.

Cumhurbaşkanı Eşref Gani, ABD-Taliban arasında imzalanan barış anlaşması kapsamında mahkum Talibanların serbest bırakılmasıyla ilgili kararı duyurdu. Cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamaya göre, 14 Mart’tan itibaren 1500 mahkum Taliban serbest bırakılacak. Afganlar arası müzakerelerin başlamasıyla da her iki haftada bir 500’er mahkum olmak üzere, geri kalan 3 bin 500 mahkum serbest kalacak. Açıklamada, Gani’nin Afganlar arası müzakerelerin başlamasının önünü açması ve iyi niyet göstergesi olarak bu kararı imzaladığı bildirildi. İkinci etapta serbest bırakılacak mahkumlar için şiddetin önemli ölçüde azaltılmasının şart koşulduğu açıklamada, serbest bırakılacakların tekrar savaşa katılmayacakları yönünde yazılı taahhütlerinin de alınacağı kaydedildi.

‘Anlaşmaya aykırı!’

Ancak bu karar Taliban yönetimince kabul görmedi. Doha’da bulunan Taliban sözcüsü Suhail Şahin, örgütün 5 bin üyesi serbest bırakılmadan, kesinlikle Afgan hükümetiyle müzakerelere başlamaycağını duyurdu.

Reuters’a konuşan Şahin, “Biz herhangi bir şarta bağlı bir salıvermeyi kabul etmedik. Bu 29 Şubat’ta imzaladığımız anlaşmaya aykırı” ifadelerini kullandı. Taliban’ın Katar Ofisi Sözcüsü Şahin, daha önce yaptığı açıklamada, ABD-Taliban anlaşması kapmasında yapılacak esir takası konusunda ABD yetkililerine mahkum listesi verdiklerini ve o listeye göre Taliban mahkumlarının serbest bırakılmasını istediklerini belirtmişti.

“Afganistan’a Barışı Getirme Anlaşması” adı verilen anlaşma, yaklaşık 2 yıl ABD ile Taliban arasındaki görüşmelere ev sahipliği yapan Katar’ın başkenti Doha’daki Sheraton Hotel’de düzenlenen törenle imzalanmıştı. Afganistan’daki ABD, müttefikleri ve koalisyon güçlerinin ülkede konuşlu askerlerinin sayısını 135 gün içinde 8 bin 600’e düşürmesi öngörülen anlaşmada, “Taliban olarak bilinen ve ABD tarafından tanınmayan Afganistan İslam Emirliği’nin anlaşmada belirtilen taahhütlere uyması halinde ABD, müttefikleri ve koalisyon güçleri askerlerinin tamamını 14 ay içinde ülkeden çekecek” ifadesine  yer verilmişti.

Anlaşmada Taliban üyesi 5 binden fazla mahkum ile karşı taraftan binden fazla mahkumun Afganlılar arasında siyasi diyaloğun başlayacağı 10 Mart’a kadar serbest bırakılması kabul edilmişti. Ancak bu madde Eşref Gani’nin itirazına yol açmış, anlaşmanın başarısıyla ilgili soru işaretleri oluşturmuştu.

‘Türkiye müzakerelere ev sahipliği yapabilir’

Türkiye’nin Kabil Büyükelçisi Oğuzhan Ertuğrul, Türkiye olarak talep geldiği takdirde Afganlar arası müzakerelere ev sahipliği yapmaya hazır olduklarını belirtti. Büyükelçi Ertuğrul, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 29 Şubat’ta ABD ve Taliban arasında Katar’da imzalanan barış anlaşmasının ardından barış yolunda önemli bir adım atıldığını ifade etti. Ertuğrul, öncelikle Afganlar arasında bir müzakerenin başlaması gerektiğini, Taliban ile müzakereleri yürütecek heyetin, içinde hükümetin de yer alacağı siyasilerden, kanaat liderleri, kadınlar, gençler ve tüm  kesim temsilcilerinden oluşması gerektiğini kaydetti. Büyükelçi Ertuğrul, “Biz Türkiye olarak Afganlar arası müzakerelerin yapılacağı yer konusunda bir talepte bulunulduğu takdirde üzerimize düşen rolü oynamaya hazırız. Gerek müzakerelere ev sahipliği yapmak gerek müzakerelerde kolaylaştırıcı rolü oynamaya. Yeter ki ilgili taraflar bu yönde bir talepte bulunsun” ifadesini kullandı.