Aşı olan ilk doktor: Çok umutluyum

Çin’den dünyaya yayılan yeni tip koronavirüs salgını küresel ölçekte ölümcül etkisini sürdürüyor.  Kovid-19’a karşı geliştirilen aşılar dünyanın salgının pençesinden kurtulması için umut olmaya devam ederken, toplu aşılama çalışmaları da tüm hızıyla sürüyor. İngiltere’den sonra Pfizer/BioNTech aşısına erken kullanım onayı verilen ikinci ülke olan ABD’de ilk aşı 14 Aralık Pazartesi günü New York kentinde yapıldı. Kaliforniya, Teksas ve Florida gibi büyük eyaletlerdekiler de dahil olmak üzere ülke çapında pek çok sağlık çalışanı önceki gün iki doz aşılamanın ilk dozlarını aldı.

‘Rahatladım’

New York’taki Long Island Yahudi Tıp Merkezi’nde yoğun bakım hemşiresi olarak çalışan Sandra Lindsay, ülkede ilk aşılanan kişi oldu. Aşılamanın ardından Lindsay, “Başka bir aşıyı olmaktan farklı hissettirmedi. Bugün umutlu hissediyorum, rahatladım. İyileşmenin geldiğini hissediyorum. Umarım bu, tarihimizdeki çok sancılı bir dönemin sonunun başlangıcıdır. Aşının güvenli olduğuna dair halkın güvenini aşılamak istiyorum” dedi. Ülkede aşı yapılan ilk doktor olan Manhattan’daki Lenox Hill Hastanesi’nin acil tıp başkanı Dr. Yves Duroseau ise duygularını “Bugün kendimi çok umutlu hissediyorum” diyerek açıkladı.

Dünyayı kutladı

Lindsay’e yapılan ilk aşının ardından Başkan Donald Trump Twitter’da “İlk aşı yapıldı. ABD’yi tebrik ediyorum! Tebrikler dünya!” açıklamasında bulundu. ABD’de sağlık çalışanlarına ve huzurevindeki yaşlılara aşı önceliği verilirken, Federal hükümetin aşı geliştirme programı Işık Hızı Ötesi Operasyonu yetkilisi General Gustave Perna, aşıların bu hafta huzurevlerinde de başlayacağını söyledi. Öte yandan, ABD Sağlık ve Sosyal Hizmetler Bakanı Alex Azar, aşının yapıldığı günü “tarihi” olarak nitelendirdi.

ABD’de dağıtım merkezlerine başlangıç olarak 3 milyon doz civarında aşı gönderiliyor. İlk açıklamalarda yer alan 6 milyon 400 bin dozun yarısı, aşı iki doz gerektirdiğinden şimdilik dağıtıma sunulmadı. Böylelikle ilk dozdan 3 hafta sonra yapılması gereken ikinci dozlar, koruma altına alındı. General Perna, ayrıca olağanüstü bir durum için 500 bin dozun yedekte tutulduğunu söyledi. Hükümet yetkilileri, eyaletlerin 18 yaş ve üstündeki nüfuslarına göre dozları paylaştırdı ancak her eyalete ne kadar aşı gönderildiğini Dr. Yves Duroseau  bildirmedi. Yetkililer, Aralık ayı sonuna kadar 20 milyon kişiye ilk dozlarını vermek için yeterli aşının sağlanacağını beklediklerini, yani toplamda 40 milyon aşıya ulaşmayı hedeflediklerin belirtiyorlar. Yetkililer Moderna’nın aşısının da onaylanmasıyla ocak ayında 30 milyon ve şubat ayında 50 milyon daha fazla kişinin aşılanmasını beklediklerini ifade etti.

3’üncü ülke Kanada

Kanada, Kovid-19’a karşı aşılama kampanyasını önceki gün ön saflarda bulunan sağlık çalışanlarına ve yaşlı bakımevi sakinlerini aşılayarak başlattı. Böylece Kanada, İngiltere ve ABD’nin ardından Pfizer ile BioNTech aşısını uygulayan dünyadaki üçüncü ülke oldu. Öte yandan, Kanada’da ilk aşının Anita Quidangen adlı bir huzurevi çalışanına yapıldığı bildirildi.

Pfizer’in CEO’su aşı sırasında

Pfizer’in CEO’su Albert Bourla, BioNTech iş birliğiyle geliştirdikleri Kovid-19 aşısını henüz olmayanlar arasında. Bourla, ön saflarda yer alan sağlık çalışanları, huzurevi sakinleri ve personeline öncelik verilmesi konusunda Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri (CDC) ile hemfikir olduğunu ve sırasını bekleyeceğini belirterek, “Daha önce aşı olmama konusunda kararlıyız” dedi. CEO, aynı zamanda eğer insanların aşıya olan güvenlerini artıracaksa önceden aşı olabileceğini de belirtmişti. ABD’deki ilk aşılamanın ardından CNBC’ye konuşan Bourla, ilk başta söz konusu aşıyı bu kadar kısa sürede üretebileceklerinden şüphe ettiğini itiraf etti. Bourla, “Belirtilen tarihte üretmeyi umuyordum, hevesliydim ve bunu gerçekleştirmek için her şeyi yapıyordum. Ama içimde derinlerde bunun çok zor bir hedef olduğunu düşündüm ve başarmak için küçük bir olasılık vardı ama biz başardık” dedi.

Moderna’ya siber saldırı

ABD’li Moderna şirketi, Avrupa İlaç Ajansı’na (EMA) bu ayın başında yapılan bir siber saldırı sırasında, firmanın geliştirdiği Kovid-19 aşı adayının acil kullanım onayı için hazırlanan bazı belgelerine yasadışı bir şekilde erişildiğini açıkladı. Moderna, acil kullanım onayı talebi için EMA’ya sunulan belgelerde deneylere katılan gönüllülerin bilgileriyle ilgili hiçbir detayın yer almadığını da belirtti. Öte yandan ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), Moderna aşısının son analizde yüzde 94.1 etkili olduğu belirterek, aşısının 65 yaş ve üzeri grupta da etkisinin yüzde 86.4 olduğu açıklandı. FDA’nın birkaç gün içinde Moderna aşısına acil onayın verilmesi bekleniyor.

New York tekrar kapanabilir

Bir dönem ABD’de salgının merkezi olan New York’ta vakaların tekrar artışa geçmesinin ardından Belediye Başkanı Bill de Blasio, eyalette yeniden tam karantina uygulamasına geçilebileceği uyarısında bulundu. De Blasio, CNN’e yaptığı açıklamada eyalette açık kalması zorunlu yerler dışında bütün iş yerlerinin kapanacağı tam karantina uygulamasına geçilebileceğini belirterek “Mayıs’tan bu yana koronavirüs vakalarında görülmemiş seviyelere ulaşıldığını görüyoruz” dedi. New York’ta bugüne kadar tespit edilen toplam vaka sayısı 823 bini geçerken eyalette 333 bin aktif koronavirüs vakası bulunuyor. Eyalette toplamda 35 binden fazla kişi ise koronavirüs nedeniyle hayatını kaybetti.

Yeni türü de eskisi gibi

İngiltere’de yeni tip koronavirüsün daha hızlı yayılmasını sağlayacak şekilde mutasyona uğradığı tespit edilmiş ve artan vakalar karşısında başkent Londra’da en sıkı önlemlerinin uygulanacağı açıklanmıştı. Sağlık Bakanı Matt Hancock, virüsün bu yeni türle 1000’den fazla kişinin enfekte olduğunu belirten bir açıklama yapmıştı. Dünya Sağlık Örgütü’nden (DSÖ) virüs yeni türü ile ilgili açıklama geldi. Acil Durumlar Programı Direktörü Mike Ryan, “İngiltere’de 1000 kişide bildirilen bu genetik varyantın farkındayız. Kovid-19’un pek çok varyantını gördük. Bu virüs, zamanla gelişiyor ve değişiyor” dedi. DSÖ’nün Kovid-19’a karşı mücadele ekibi lideri Maria Van Kerkhove ise “Şimdiye kadar bu varyantın farklı davrandığına dair bir kanıt yok ama elbette, bunu doğru bir şekilde değerlendirmek için temkinli davranıyoruz” değerlendirmesi yaptı.

Salgın vahşi doğada

ABD Tarım Bakanlığı, Utah Eyaleti’nde yabani bir vizonda Kovid-19 tespit edildiği belirtildi. İngiltere’de yer alan Surrey Üniversitesi’nden veterinerlik uzmanı Dr. Dan Horton, şu anda enfeksiyonun çiftliklerin dışındaki vizonlarda yayıldığına dair hiçbir kanıt olmadığını söyledi. Horton, “Yabani vizonda tespit edilen virüs varyantı, yakındaki bir vizon çiftliğindeki esir olarak bulunan vizondaki türle aynıydı” dedi. Ancak Norton, vahşi yaşamın olası bir salgına karşın dikkatle izlenmesi gerektiğini ve bu durumun çiftlik hayvanlarında olduğu kadar kolay bir şekilde kontrol atına alınamayabileceğini sözlerine ekledi. Dünyanın en büyük vizon kürkü üreticisi Danimarka geçen ay ülkedeki tüm vizon çiftliklerinde bulunan 17 milyon hayvanı öldürme girişimini başlatmış, Cluster-5 adı verilen mutant koronavirüs nedeniyle 200’ü aşkın kişinin enfekte olduğunu duyurmuştu.

‘Virüs, sağlıkçıların yüzde 14’üne bulaştı’

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, sağlık çalışanlarının dünya nüfusunun yüzde 3’ünü oluşturmasına rağmen DSÖ’ye bildirilen yeni tip koronavirüs vakalarının yüzde 14’ünün bu grupta tespit edildiğini bildirdi. Ghebreyesus, “Salgın, hepimize sağlık çalışanlarının her gün yaptığı kahramanca işi hatırlattı” dedi. Dünyada sağlık kuruluşlarının 4’te 1’inin en temel ihtiyaç olan temiz sudan bile mahrum olduğunu aktaran Ghebreyesus, “Dünyanın en az gelişmiş 47 ülkesinde, tüm sağlık tesislerinin yarısında temiz su bulunmuyor. Bu, sağlık çalışanlarını ve hastaları her türlü enfeksiyona karşı risk altına sokuyor” dedi.

Joker olmak...

Kovid-19 salgınında 52 binden fazla kişinin hayatını kaybettiği İran’ın başkenti Tahran’da sokak sanatçısı Muhammed, ünlü sinema karakteri “Joker” gibi giyinerek kent sokaklarında gezdi. Muhammed’in performansı en çok çocukları mutlu etti.