Beklenen sonuç!

Uzun zamandır sürüncemede olan ve Türkiye’yi de yakından ilgilendiren İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden çıkışına (Brexit) ilişkin süreçte yeni bir belirsizlik daha doğdu. Başbakan Theresa May’in AB ile vardığı Brexit anlaşması, İngiliz Parlamentosu tarafından 202 “Evet” oyuna karşılık 432 “Hayır” oyuyla reddedildi. Bugün hükümet hakkında güven oylaması yapılması istenirken, AB “anlaşmasız çıkış ihtimalinin arttığını” bildirdi.

Benzer bir sonuç çıkması beklendiği için Aralık ayında 15 Ocak’a ertelenen oylamanın sonucu yine değişmedi ve May hükümeti, ülke siyasi tarihinin 1924’ten bu yana en ağır yenilgisini alarak AB ile vardığı Brexit anlaşmasını parlamentoya kabul ettiremedi. Oylama sonuçlarının ardından değerlendirmede bulunan Başbakan May, muhalefetin gensoru vermesi halinde bunun görüşülebileceğini söyledi. Ana muhalefet lideri Jeremy Corbyn de, May’e yanıt olarak güven oylaması talep ettiklerini açıkladı. Şayet bu talep kabul edilirse, May hükümeti için de bugün bir oylama gerçekleştirilecek.

Hükümeti dışardan destekleyen Kuzey İrlanda’nın Demokratik Birlik Partisi (DUP), güven oylamasında desteğini sürdüreceğini açıklarken, muhalefetin parlamentodaki ağırlığı May hükümetinin düşürülmesi için yeterli olamayacak. Zira iktidardaki Muhafazakar Parti içinden milletvekillerinin de güven oylamasında karşı oy kullanması gerekiyor. Aralık ayında Başbakan May’i parti liderliğinden almak için 117 vekil oy kullanmıştı.

İpler parlamentoda

May, oylama öncesinde yaptığı konuşmıada “Anlaşmaya karşı oy kullanmak belirsizlikten, bölünmekten, anlaşmasız ayrılıktan başka bir şey değil” derken, İşçi Partisi lideri Corbyn ise “Bu anlaşmanın reddedilmesinin en iyi sonucu, genel seçim olacaktır” değerlendirmesinde bulunmuştu.

Başbakan’ın sözcüsü tarafından oylama sonrası yapılan açıklamada da, May’in reddedilen Brexit anlaşmasının İngiltere’nin AB’den ayrılmasına temel oluşturacağına inandığını belirtti. “Parlamentoda bu oylamanın kazanılması için ne yapılması gerekiyordu, bilmek isterdik” ifadesini kullanan sözcü, “anlaşmasız çıkış” seçeneğine aktif bir şekilde hazır olacaklarını, ancak tercihlerinin bu olmadığını kaydetti. İşçi Partisi Sözüsü ise, hükümetin yenilgisinin çok ağır olduğunu, hiçbir görüşmenin sonucu değiştirmeye yetmeyeceğinin anlaşıldığını kaydetti. Sözcü, hükümetin yaptığı anlaşmanın geleceği olmadığını vurgularken, ikinci referandum da dahil tüm seçeneklerin masada olacağını kaydetti.

AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker, Brexit anlaşmasının oylamada reddedilmesine ilişkin, “İngiltere’nin en kısa zamanda niyetine açıklık getirmesini talep ediyorum” dedi. Juncker, oylama sonucundan üzüntü duyduğunu vurgulayarak, AB olarak Brexit anlaşmasının oylama sürecini sürdüreceklerini belirtti. Mevcut Brexit anlaşmasının “mümkün olanın en iyisi” olduğunu aktaran Juncker, “İngiltere’nin AB’den anlaşmalı olarak ayrılmasını sağlamanın tek yolu budur” ifadesini kullandı. Juncker, anlaşmasız ayrılık ihtimalinin arttığını da diye getirdi.

AB Konseyi Başkanı Donald Tusk da, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Eğer anlaşmaya varmak mümkün değilse ve kimse anlaşmasız ayrılık istemiyorsa, o zaman tek çözümün ne olduğunu söylemeye kim cesaret edecek?” değerlendirmesini yaptı.

İHTİMALLER MUHTELİF

İngiliz parlamentosu, geçen hafta aldığı iki kararla, hükümetin anlaşmasız Brexit için ayırdığı bütçeyi kullanmasına kısıtlama getirmiş ve Başbakan May’in yeni tavizler için AB ile müzakeresinde kullanabileceği süreyi 3 günle sınırlamıştı. Parlamento, bu kararlarla May hükümetinin Brexit sürecindeki inisiyatifini kısıtlayarak ipleri önemli ölçüde eline almıştı. Anlaşmanın dün reddiyle, bundan sonra;

- May, Avam Kamarası’nın anlaşma reddedilmesi halinde kendisine “B planı” hazırlaması için tanıdğı 3 günlük süreyi kullanıp, yeni bir planla gelebilir,

- Hükümet, AB’ye müzakereleri uzatmak için başvurabilir,

- İngiltere AB’den anlşmasız ayrılabilir (ki bunu parlamento istemiyor),

- Yeniden referandum yapılabilir. Ancak bir kesim bunun demokrasiye aykırı olabileceğini iddia ederken, oylama sonucunun yine Brexit’ten yana olacağını öne sürenler de var...