BM için reform çağrısı

Birleşmiş Milletler’in (BM) kuruluşunun 75. yıldönümü, yapılan özel oturumda kutlandı. Ülke liderleri ve dışişleri bakanlarının önceden kaydedilmiş video mesajları genel kurul salonunda yayınlandı. Mesajlarda yeni tip koronavirüs salgınına karşı küresel mücadele çağrısı yer alırken, birçok liderin BM ve BM Güvenlik Konseyi (BMGK) konusunda reform çağrısı yapması dikkat çekti. Bazı liderlerse, çatışma ve anlaşmazlık yaşadıkları ülkeleri şikayet etti.

Almanya Şansölyesi Angela Merkel, videolu mesajında, 21. yüzyılın küresel zorluklarıyla başa çıkabilmek için BM’nin daha da gelişmesi gerektiğini vurgulayarak, “Net kararlar alınması gerektiğinde BMGK çok sık engelleniyor. Reformlara ihtiyacımız var” dedi. Ülkesinin genişletilmiş bir Güvenlik Konseyi’nde de sorumluluk almaya hazır olduğunun altını çizen Merkel, BM’nin nihayetinde ancak üyelerinin hemfikir olabilmesi durumunda iyi olabileceğini söyledi. Merkel, bazı ülkelerin kendi çıkarları doğrultusunda hareket etmesinin BM’yi ideallerinin gerisinde bıraktığına işaret ederek, “Kendi başına daha iyi başa çıkabileceğini düşünen yanılıyor. Refahımız ve acılarımız bölünmüş durumda. Biz tek bir dünyayız” ifadelerini kullandı.

BM’ye dünyanın her zamankinden daha çok ihtiyacı olduğunu vurgulayan Malezya Başbakanı Muhyiddin Yasin de, “Buna karşın BM, daha iyi yapılanmalı ve bu sadece siyasi çerçevede değil, üye ülkelerin dünyadaki sorunların çözümüne sürekli destek vermesiyle sağlanmalı” dedi. Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani de, BMGK’da dünya halklarının temsili konusu ve kararların uygulanmasındaki mekanizmalarda kapsamlı reform yapılması çağrısında bulundu.

Guterres: Tehditler çoğaldı

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres de, toplantının açılış konuşmasında, geçen yıl dünyaya tehdit olarak sıraladığı 4 küresel soruna, bu yıl Kovid-19 salgının da eklendiğini söyledi. Dünyanın çığır açan bir sağlık krizi ve beraberinde getirdiği en büyük ekonomik krizlerden biriyle karşı karşıya olduğu uyarısı yapan Guterres, “Kovid-19, dünyanın kırılganlıklarını gözler önüne serdi” dedi.

Yaşanan salgının ise daha önce görülen hiçbir salgına benzemediğini ifade eden Guterres, “Kovid-19, sadece bir alarm değil dünyanın bundan sonra karşı karşıya kalacağı sorunlar için bir prova” diye konuştu. Guterres, uluslararası toplumdan salgının başında yaptığı küresel ateşkes çağrısının 100 gün içinde hayata geçirilmesini isteyerek, “Zaman  daralıyor. Dünyanın tüm sıcak çatışmaları durdurmak için küresel bir ateşkese ihtiyacı var. Aynı zamanda, yeni bir Soğuk Savaş’ı önlemek için elimizden gelen her şeyi yapmamız gerekiyor” ifadelerini kullandı.

ABD-Çin atışması

Bu arada BM Genel Kurulu’nda konuşmaları yayınlanan liderlerden Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve ABD Başkanı Donald Trump karşılıklı eleştirilerde bulundu. Önceki gün konuşmasında isim vermeden ABD’ye yönelik eleştirilerde bulunan Şi, “Hiçbir ülkenin tek başına küresel meselelere hükmetme, başkalarının kaderini kontrol etme ya da kalkınma konusunda bütün avantajları kendi elinde tutma hakkı yok. Dahası kimseye, her istediğini yapma, hegemonya kurma, zorbalık ya da dünyanın patronluğunu üstlenme konusunda müsaade edilmemeli” mesajı verdi.

ABD Başkanı Trump ise konuşmasının önemli kısmını Çin’e ayırdı. Kovid-19 salgını nedeniyle 2. Dünya Savaşı’ndan sonraki en büyük küresel mücadelenin yaşandığını vurgulayan Trump, “Çin’in sorumlu tutulması gerektiğini” ifade etti. Trump, “Çin hükümeti ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), yanlış bir şekilde virüsün insana bulaştığına dair kanıt olmadığını söyledi. Sonra da belirti göstermeyen kişilerin virüsü yaymayacağını duyurdu. BM, bu eylemlerinden dolayı Çin’i sorumlu tutmalıdır” dedi.

‘ÇOK TARAFLILIĞA BAĞLILIK GÜÇLENMELİ’

Birleşmiş Milletler 75. Genel Kurul Başkanı  Volkan Bozkır da, yaptığı konuşmada, bu yıl görüşmeleri yeni bir formatta icra etmek zorunda kaldıklarını, liderlerin şahsen katılım sağlayamadığını ve ikili görüşmeler gerçekleştiremediğini söyledi. BM çalışmalarına duyulan ihtiyacın her zamankinden daha fazla olduğunu belirten Bozkır, Kovid-19 salgınının, bu toplantıya fiziken tam kadro katılıma imkan tanımamanın ötesinde çok daha fazla olumsuzluğa neden olduğunu aktardı. Sağlık sistemlerinin sınırlarının zorlandığını, eğitimdeki kesintilerin ortak geleceği tehlikeye attığını vurgulayan Bozkır, “En fazla yardıma ihtiyaç duyanlar, en büyük zararı görüyor. Mülteci ve göçmenlerin yaşadığı zorluklar, şimdi daha da kötü bir hal aldı” diye konuştu.

Uluslararası sistemin hangi noktalarda başarısız olduğunun veya sürekli değişen zorluklara nerelerde yeterince adapte olamadığının dürüstçe ele alınması gerektiğini belirten Bozkır, “Birleşmiş Milletler’in, kuruluş amacına hizmet edebilmesi ve arzuladığımız geleceğe ulaşmada üzerine düşen rolü oynayabilmesi için, gerekli reformları hayata geçirmemiz önem arz ediyor”  ifadesini kullandı. Bozkır ayrıca, Birleşmiş Milletlerin 75. kuruluş yıl dönümünde, çok taraflılığa bağlılığın yinelenerek güçlendirilmesi çağrısı yaptı.