BM’nin İran’a silah ambargosu kalktı

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 2007’den bu yana İran’a uygulanan silah ambargosu, dün itibariyle yürürlükten kalktı. ABD’nin “kaldırılmaması yönündeki” itirazlarına rağmen ambargonun sona ermesiyle, Tahran yönetimi yasal kısıtlama olmaksızın her türlü konvansiyonel silahı satın alabilecek.

İran Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Tahran’ın 2015’te Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) daimi üyeleri ve Almanya arasında imzaladığı nükleer anlaşma uyarınca, 13 yıldır uygulanan uluslararası silah ambargosunun yanı sıra bazı İranlı yetkililere yönelik getirilen uluslararası seyahat yasağının kaldırıldığı belirtildi. İran’ın artık yasal olarak silah alıp satabileceğine dikkat çekilen açıklamada, “İran, her türlü kaynaktan herhangi bir hukuki kısıtlama olmaksızın, yalnızca kendi savunma ihtiyaçları doğrultusunda gerekli silah ve teçhizatı tedarik edebilir, kendi siyasetleri doğrultusunda savunma silahlarını ihraç edebilir” denildi.

Pompeo’dan tehdit

Washington yönetimi, nükleer anlaşmadan 2018’de tek taraflı olarak çekilmiş, Ağustos 2018’den itibaren de, İran’a, füze programı ve bölgesel nüfuzunun da sınırlandırıldığı yeni bir anlaşmaya zorlamak için “çok ağır yaptırımlar” uygulamaya başlamıştı. BM’nin 2007’den bu yana İran’a uyguladığı ve nükleer anlaşma kapsamında dün itibariyle sona eren silah ambargosunu yenileme girişimleri BMGK’de başarısızlıkla sonuçlanan ABD, İran’ın nükleer anlaşma kapsamındaki taahhütlerini askıya almasını gerekçe göstererek, Konseyin 2231 sayılı kararı ile kaldırılan tüm yaptırımların tekrar uygulanmasına imkan tanıyan mekanizmayı (snapback) tetiklemişti. Washington, BMGK üyelerinin “anlaşmadan çekilen bir ülkenin söz konusu mekanizmayı hayata geçiremeyeceğini” açıklamasına rağmen, İran’a yönelik tüm BM yaptırımlarını tek taraflı olarak 19 Eylül’de uygulamaya başlamıştı.

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ise ABD’nin İran ile silah ticaretine giren kişi ve kuruluşlara yaptırım uygulamaya hazır olduğunu bildirdi. 19 Eylül’de attıkları adımla İran’a yönelik silah ambargosu da dahil tüm BM yaptırımlarını tekrar getirdiklerini ifade eden Pompeo, “ABD, İran’a yönelik konvansiyonel silah tedariği, satışı ya da transferine katkı bulunan kişi ve kuruluşları yaptırıma çarptırmak için tüm ülke içi yetkilerini kullanmaya hazırdır. Ayrıca, bu silahlara ilişkin teknik eğitim, mali destek sağlayan kişi ve kurumlara da yaptırım uygulamaya hazırız” dedi.

Ruhani eleştirileri yanıtladı

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ülkesine düşman güçlerin, içerideki tartışmalara ve ihtilaflara özel yatırım yaptığını söyleyerek, “Rejimin ve ülkenin tüm yetkililerini, gönüldaşlarını sükunet korumaya davet ediyorum” dedi. Ruhani, başkent Tahran’daki Ekonomi Koordinasyon Merkezi toplantısında, kendisine yöneltilen eleştirilerle ilgili değerlendirmede bulundu. İçerideki tartışmalara ve ihtilaflara siyasi akıl yoluyla engel olunması gerektiğini dile getiren Ruhani, “Bazı kişilerin hizipçilik ve grupçuluk hissiyle düşmanların kötü emellerinin gerçekleşmesi için uygun zemin oluşturmasına izin verilmemelir”dedi. İran Meclisi Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Başkanı Mücteba Zünnur Ruhani hakkında azil soruşturması başlatılmasını istiyor.