Hint-Pasifik bölgesi için kritik anlaşma

Her geçen yıl önemi artan Hint-Pasifik bölgesinin geleceği için oldukça önemli bir anlaşma imzalandı. İngiltere, ABD ve Avustralya, yükselen Çin tehlikesine karşı yeni bir savunma anlaşmasına imza atarken, üç ülke, nükleer enerjili denizaltı teknik bilgisi dahil olmak üzere savunma alanında ileri teknolojileri paylaşacak.

Başbakanı Boris Johnson, ABD Başkanı Joe Biden ve Avustralya Başbakanı Scott Morrison, yayımladıkları ortak bildiride, üç ülkenin isimlerinin İngilizce’deki kısaltmasından oluşan “Aukus” adlı yeni bir güvenlik ortaklığının başlatıldığını duyurdu. Açıklamada, Avustralya Kraliyet Donanması’nın nükleer enerjili denizaltılar edinmesini sağlamak için bu ülkenin destekleneceği, bunun, Hint-Pasifik’in istikrarı için önem taşıdığı ifade edildi.

Morrison, “Bölgemizde on yıllardır sahip olduğumuz, nispeten iyi ortam geride kaldı. Şüphesiz yeni bir döneme girdik. Bu hepimizi etkiliyor. Hint-Pasifik’in geleceği, tüm geleceğimizi etkileyecek” görüşünü paylaştı.

Çin’den tepki

Anlaşma, açıkça Çin’i hedef olarak göstermese de, ülkeler, anlaşmanın, Pekin’in büyüyen bir askeri varlığa sahip olduğu Hint-Pasifik bölgesindeki çıkarlarını savunmak için hayati öneme sahip olduğunu düşünüyor. Ortak açıklamada, Hint-Pasifik, “çözülmemiş toprak anlaşmazlıkları, terör tehditleri ve organize suçlar dahil potansiyel parlama noktalarına sahip bir bölge” diye tanımlandı.

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijan bu anlaşmaya imza atan bu üç ülkenin bölgesel barış ve istikrara zarar verdiğini, silah yarışını hızlandırdığını, uluslararası nükleersizleşme çabalarını da sekteye uğrattığını söyledi. Ülkelerin üçüncü ülkeleri hedef alan ortaklıklar kurmaması gerektiğini belirten Zhao, “Durumun gelişimini yakından izleyeceğiz” dedi.

Fransa: Sırtımızdan bıçaklandık

İmzalanan yeni anlaşma yüzünden Avustralya’nın Fransa’yla denizaltı yapma anlaşması da iptal edildi. 2016’da imzalanan 90 milyar dolarlık anlaşmanın iptali sonrası bir açıklama yapan Fransa Dışişleri Bakanı Jean- Yves Le Drian, “Sırtımızdan bıçaklandık. Avustralya ile güvene dayalı bir ilişki kurmuştuk. Bu güvene ihanet edildi” dedi. Çok sinirli olduğunu net bir şekilde ifade eden Le Drian, “Müttefik, müttefike bunu yapmaz” sözleriyle sert çıktı.

Anlaşmayı, nükleer enerjili denizaltıları bazı özel müttefikleri için bir ayrıcalık olarak sunan ABD Başkanı Joe Biden’a da yakıştıramadığı mesajı veren Le Drian, “Bu ani ve öngörülemeyen karar, Bay Trump’ın alacağı türden bir karar benziyor” dedi. Avrupa Birliği de, son imzalanan anlaşma konusunda kendilerine haber verilmediği eleştirisinde bulundu.