İran’dan Akdeniz’e açılma adımları...

Tahran’ı Bağdat üzerinden Şam’a bağlayacak, oradan da Akdeniz’e ulaştıracak kara ve demiryolu projesi üzerinde çalışan İran yönetimi, ABD ve İsrail’in askeri baskısına direniyor. Deyrizor dahil Suriye’de birçok askeri hedefi vurulan ve çok kayıp veren İran, bu ülkedeki askeri hareketlerini ekonomik faaliyetle pekiştirmek amacıyla Esad yönetimiyle yakın zamanda önemli anlaşmalar yaptı.

İsrail’in hava saldırıları nedeniyle kayıplar yaşayan İran’ın, Suriye’den kademeli olarak çekilmeye başladığı yönündeki bilgilerin gerçeği yansıtmadığı bildiriliyor. İddianın taktiksel bir hamle olduğu belirtilirken, Arap kaynaklardan “Şarkul Avsat”, İran’ın son günlerde Irak’ın batısından Suriye’nin güneyi ile Şam’ın doğusundaki Deyrizor’a kadar birçok noktaya milislerini mevzilendirdiğini duyurdu.

Projeler raftan indi

İran, sahadaki varlığını güçlendirmek ve Suriye pazarına hakim olmak için 3 yıl önce iki büyük projeyi uygulamaya çalıştı. Ancak rejimin çok toprak kaybetmesi nedeniyle projeler yaşama geçirilemedi. İran, Irak ve Suriye’yi kara ve demiryoluyla birbirine bağlamak için harekete geçti. Bu kapsamda 3 yıl önce hazırladığı projenin uygulamaya geçirilmesi için Suriye rejimi ile yeniden heyetler arası görüşmeler başlatırken, Irak’ın yeni yönetimiyle de temas kurdu.

Almasdarnews’in Şam’daki askeri kaynaklardan aldığı bilgiye göre, Tahran, Bağdat üzerinden Şam’a bağlanmak için demiryolu projesini uygulama aşamasına getirdi. Bu kapsamda Şam rejimiyle geçen yıl imzalar atıldı. Karayolu yapılmasına yönelik de kapsamlı bir plan üzerinde koordineli çalışma sürüyor. Suriye üzerinden Akdeniz’e açılmayı amaçlayan İran, Halep ve Lazkiye’yi birbirine bağlayan M4 ve M5 karayolunu da içine alan otoban ağı kurulmasına yönelik proje için ilgili ülkelerle görüşmelerini sürdürüyor.

Karayolunun tamamlanmasına yönelik çalışmalar, Irak ve Suriye’de yaşanan yönetim krizinin yanı sıra iç çatışmalar nedeniyle kesintiye uğrasa da devam ediyor. Şam ile Bağdat’ı birbirine bağlayacak otoyolun, üç ülke ekonomisine destek sağlamasının yanında İran’ın Irak ve Suriye üzerindeki etkisini de pekiştireceği savunuluyor. İran’ın bu nedenle, Suriye’nin en büyük iki kenti Halep ve Şam’a büyük askeri üsler inşa ettiği de belirtiliyor. Suriye’nin stratejik önemde bulunan en büyük iki karayolu olan M4 ve M5 karayollarında ise İran milisleri daha çok noktaya konuşlanmaya çalışıyor.

Güvenli rota

Arap kaynaklar, Tahran’dan Bağdat’a oradan Şam’a uzanacak yol güzergâhına ilişkin İran yönetiminin teknik detayları çalıştığını bildiriyor. İran, ABD’nin bölgedeki varlığı ve faaliyet alanının dışında güvenli bir güzergâh belirledi. Buna göre rota, Kirmanşah eyaletindeki Kasr-ı Şirin bölgesinden Irak’a ulaşıyor. Güzergâh buradan Bağdat’ın kuzeydoğusunda Kifri ve Tuz Hurmatu sınırını izleyerek Suriye’deki Deyrizor’a ulaşıyor ve yaklaşık 450 kilometrelik uzunluğu kapsıyor. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin eski Irak başbakanı Adil Abdulmehdi ile geçen yıl 22 anlaşma imzaladığı, bunlardan ikisinin demiryolları ile karayollarını kapsayan mutabakat zaptı olduğu bildirildi.